احتمال ادغام بریکس با شانگهای در آینده | ارزهای دیجیتال و تجارت آتی درون سازمانی در ۲۰۲۳

بازار؛ گروه بین الملل: اولین روز اجلاس سه روزه سران کشورهای عضو بریکس متشکل از قدرت‌های نوظهور اقتصادی در روز سه شنبه با حضور اعضا در پایتخت آفریقای جنوبی برگزار شد. این نشست در حالی آغاز به کار کرد که جهان به سوی نظم چندقطبی می رود و کشورهای عضو پتانسیلی برای تأثیرگذاری بر اقتصاد جهانی و به چالش کشیدن سلطه سنتی غرب را به نمایش می گذارند. در همین راستا، داسیلوا رئیس جمهور برزیل طی سخنرانی خود اعلام کرد که در حالی که غول آمریکای‌جنوبی به آفریقا بازگشته است در حالی که رئیس جمهور روسیه گفت که دلار زدایی در بریکس غیرقابل بازگشت است. در حالی که چین بر پیشبرد جهان چند قطبی تاکید کرد، نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند نیز در نشست بریکس گفت که هند موتور رشد جهان خواهد بود.

ایران، الجزایر، آرژانتین، مصر، اندونزی، عربستان سعودی، ترکیه، امارات و بسیاری از کشورهای در آستانه پیوستن به این گروه اقتصادی تاثیرگذار در این روزهای اقتصاد جهانی هستند؛ در حالی که گروه اقتصادی بریکس در حال پیشی گرفتن از «گروه هفت»است و براساس ارزیابی ها، سهم کشورهای عضو بریکس از تولید داخلی ناخالص جهانی تا سال ۲۰۳۰ میلادی از ۵۰ درصد بیشتر خواهد شد.

در همین راستا، خبرنگار بازار گفتگویی با «فرزاد رمضانی بونش» پژوهشگر ارشد مسائل منطقه در خصوص نشست بریکس انجام داده که در ادامه می خوانیم.

* بریکس چگونه تشکیل شد و همکاریهای اقتصادی متقابل این گروه تا چه اندازه نمایان است؟

اولین نشست RIC متشکل از کشورهایی نظیر روسیه، هند و چین در سال ۲۰۰۵ در سن پترزبورگ برگزار شد. برزیل و آفریقای جنوبی در فوریه ۲۰۱۱، زمانی که نسخه فعلی بریکس تکمیل شد، به این گروه پیوستند. با این حال، بریکس یک ائتلاف رسمی نیست و اختلافاتی بین اعضا وجود دارد، اما در یک دهه گذشته با ده ها نشست و اجلاس سران، منافع مشترکی را در تقویت سازوکارها دنبال کرده است. کشورهای بریکس در مجموع در حال حاضر حدود ۲۶ درصد کل خشکی جهان و حدود ۴۲ درصد از جمعیت جهان را شامل می شود. این نفوذ اساسی بدین معناست که تلاش‌های ترکیبی بریکس در بازسازی اقتصاد جهانی و تقویت همکاری‌های اقتصادی و مالی مورد استقبال بسیاری از کشورها قرار گرفته ؛ در حالی که البته از سوی برخی از کشورها با سوء ظن به آن نگریسته می‌شود.

بریکس همچنین جایگزین هایی را برای مکانیزم های جهانی موجود که به شدت تحت تأثیر غرب جمعی و سیاست های آنها هستند، ارائه کرده است. بانک توسعه جدید بریکس که به عنوان جایگزینی جزئی برای بانک جهانی تأسیس شده است، بیش از ۹۰ پروژه به ارزش ۳۲ میلیارد دلار را برای حمایت از زیرساخت های اعضا تصویب کرده است.

در حالی که بریکس برای کشورهای کوچکتر و دیگر کشورهای نوظهور جذاب است؛ عملا به عنوان اتحادیه ای از قدرت های نوظهور قوی با ذخیره ارزی مشترک حدود چهار تریلیون دلار در نظر گرفته می شود که در حال حاضر دستاوردهایی را در مقابله با یکجانبه گرایی به دست آورده است

موضوع همکاریهای اقتصادی در چهاردهمین اجلاس بریکس در ژوئن ۲۰۲۲ نیز مورد بحث قرار گرفت؛ به طوری که توجه به ایجاد روابط بهتر در مدیریت بحران های جهانی، شکل گیری استراتژی اقتصادی چندقطبی، توسعه مسیرهای تجاری و مالی جایگزین، ارتقاء بهبود اقتصاد به همراه تنوع بخشیدن به آن، به حداقل رساندن هزینه ها، توسعه تجارت الکترونیک، یکپارچه سازی بازارها و همکاری با سایر کشورها مورد بررسی قرار گرفت.

در حالی که بریکس برای کشورهای کوچکتر و دیگر کشورهای نوظهور جذاب است؛ عملا به عنوان اتحادیه ای از قدرت های نوظهور قوی با ذخیره ارزی مشترک حدود چهار تریلیون دلار در نظر گرفته می شود که در حال حاضر دستاوردهایی را در مقابله با یکجانبه گرایی به دست آورده و می تواند زمانی مفید باشد که به عنوان جایگزینی برای نهادهای تحت کنترل غرب مانند بانک جهانی و صندوق بین المللی پول و سیاست های مالی و تجاری غرب به طور کلی قرار گیرد.

* از چه طریقی بریکس گسترش و مشارکتهای آن افزایش خواهد یافت؟

مشوق‌های مشارکت رسمی در بریکس در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. اگرچه «بریکس پلاس» در سال ۲۰۱۷ ایجاد شد و از مقامات غیر بریکس دعوت کرد، در دو سال گذشته، چین از مفهوم گسترش همکاری در بریکس پلاس حمایت کرده است. از طرفی، روسیه نیز به احتمال گسترش اعضای بریکس از ۵ به ۱۷ کشور اشاره کرده است.

گفته می‌شود حدود ۴۰ کشور دیگر برای پیوستن ابراز علاقه کرده‌اند که شامل کشورهایی مانند آرژانتین، مصر، اندونزی، ایران، نیجریه، عربستان سعودی، ترکیه و امارات می‌شوند. در این بین ممکن است علاوه بر بررسی تصمیم جمعی سازمان و داشتن شرایط و رویه های لازم برای فرآیند پذیرش اعضای جدید، ساختار بریکس و روند پذیرش کشورهای جدید با پیوستن تعداد بیشتری از کشورها تغییر کند.

* روابط بریکس با نهادهای منطقه ای را چگونه ارزیابی می کنید؟

اگر ارتباطات نهادی بین بریکس و اتحادیه های منطقه ای مانند مرکوسور، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و اتحادیه گمرکی آفریقای جنوبی ایجاد شود، سیستم تجاری چندجانبه تقویت خواهد شد. فناوری‌ها، به‌ ویژه در ارزهای دیجیتال و تسهیل تجارت نیز به احتمال زیاد به اشتراک گذاشته می‌شوند و به بریکس و متحدانش یک پلتفرم تجاری بسیار بزرگ‌تر برای استقرار می‌دهند.

بریکس ممکن است سازمان همکاری شانگهای را نیز درگیر بحث هایی در مورد ادغام یا افزایش توسعه روابط تجاری بین این دو سازمان کند

این امر به طور اساسی خارج از سیستم مدیریت مبتنی بر غرب یعنی سوئیفت، تحریم ها، و سیاستهای بانکی است؛ ضمن اینکه ممکن است سازمان همکاری شانگهای را نیز درگیر بحث هایی در مورد ادغام یا افزایش توسعه روابط تجاری بین این دو سازمان کند.

پیوستن اعضای جدید به بریکس می تواند نتایج مختلفی حتی در رقابت با گروه ۲۰ به همراه داشته باشد

با وجود وزنه های سنگین منطقه ای هر یک از اعضای بریکس در حیاط خلوت خود، توسعه بریکس به یک نیروگاه بزرگ اقتصادی و تجاری جهانی، دارای ظرفیتهای خاص خود است؛ در حالی که فرصت های پیوستن به بریکس بیش از چالش های پیش روی آن است؛ در حالی که پیوستن اعضای جدید به بریکس می تواند نتایج مختلفی حتی در رقابت با گروه ۲۰ به همراه داشته باشد.

* بریکس ۲۰۲۳ را چگونه می بینید؟

سال ۲۰۲۳ نقطه عطفی مهم در توسعه بریکس و نقش جهانی آینده آن است؛ در حالی که تلاش های ترکیبی بریکس در همکاری برای توسعه سیستم های پرداخت جایگزین سوئیفت، توسعه تدریجی یک سیستم مالی غیر دلاری، توسعه یک سیستم پرداخت مشترک (بریکس پی)، افزایش تجارت با استفاده از ارزهای داخلی مربوطه، و ایجاد یک ارز مشترک است.

استفاده از ارزهای دیجیتال در تسویه تجارت آتی درون بریکس، حرکت مهمی خواهد بود

در حالی که همه این موارد در بازه های زمانی مختلف در حال پیشرفت هستند، با این حال استفاده از ارزهای دیجیتال مربوطه در تسویه تجارت آتی درون بریکس، حرکت مهمی خواهد بود.

در این راستا، روسیه، چین و هند همگی آماده هستند تا ارزهای دیجیتال خود را تا اوایل سال ۲۰۲۵ برای استفاده رایج عرضه کنند. این امر اجازه می دهد تا تجارت بین آنها بدون شبکه جهانی سوئیفت انجام شود و تهدیدات مشابه علیه سایر کشورها کاهش یابد. برزیل و آفریقای جنوبی با یکدیگر فاصله دارند. در مقایسه، ایالات متحده و اتحادیه اروپا، با بازارهای مالی نسبتاً پیچیده‌تر، اخیراً پروتکل‌های ارز دیجیتال خود را به توافق رسانده‌اند؛ مرحله‌ای فنی که اکثر اعضای بریکس سه سال پیش آن را انجام دادند.

افزون بر این، تقویت نقش بانک توسعه جدید به دستیابی به منافع ملی بریکس کمک خواهد کرد؛ ضمن اینکه رویکرد غرب برای منزوی کردن روسیه، انگیزه‌های بیشتری را در بریکس برای افزایش تجارت با ارزهای داخلی یا ایجاد یک ارز مشترک ایجاد کرده است.