بازار؛ گروه آب و انرژی: حواشی افزایش قیمت خوراک پتروشیمی ها به ۷ هزار تومان همچنان ادامه دارد. بعد از سکوت مسئولین نفتی حالا متانول سازها تهدید کرده اند که در صورت اصلاح نشدن قیمت ها، تولید را متوقف خواهند کرد. این تهدید در حالی به صورت رسمی اعلام شده که بیشتر شرکت های پتروشیمی به نوعی وابسته به نهادهای دولتی همچون وزارت نفت، آموزش و پرورش، کار، دفاع و صندوق های بازنشستگی هستند.
انتقادها به افزایش نرخ خوراک
اعلام مصوبه افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، انتقادات شدیدی را در بین شرکت‌هایی متاثر از این مصوبه در پی داشت. پتروشیمی کاوه فعالیت خود را رسما تعطیل اعلام کرد. بعد از آن بود که دیگر اعضای کارگروه متانول کشور اعلام کردند که در صورت تغییرنکردن مصوبه نرخ خوراک، همه شرکت‌های متانول‌ساز تعطیل خواهند شد.
البته پیش از این نیز دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی در واکنش به این موضوع، نامه سرگشاده‌ای خطاب به معاون اول رئیس‌جمهوری منتشر واعلام کرد: متاسفانه به‌رغم همه تلاش‌های صورت‌گرفته، این تشکل صنفی و شرکت‌های پتروشیمی در بیش از ۱۶ ماه گذشته برای تشریح وضعیت صنعت پتروشیمی و تاثیرات نامطلوب تغییرات ناگهانی و افزایشی قیمت سوخت و خوراک گازی بر پیکره این صنعت بزرگ و به‌ویژه شرکت‌های مصرف‌کننده؛ مصوبه افزایش قیمت ۴۰درصدی قیمت گاز خوراک و۱۰۰درصدی قیمت گاز سوخت به واحدهای پتروشیمی ابلاغ شد.
پتروشیمی ها نیمه خام فروش شدند
خوراک ارزان بسیاری از واحدهای پتروشیمی را به سمت خام فروشی سوق داده است. جالب است که بدانید ارزش صادرات محصولات پتروشیمی حدود ۳۶۰ دلار به ازای هر تن است. حال آنکه ارزش محصولات وارداتی بیش از ۱۸۰۰ دلار به ازای هر تن برآورد می شود.
شاهمیرزایی معاون وزیر نفت: متانول سازها باید به سمت تولید محصولات با ارزش افزوده اقتصادی بالا بروند چرا که کاری که آنها می کنند خیلی با خام فروشی فرقی نمی کند
مرتضی شاهمیرزایی معاون وزیر نفت پیش از این درباره ورشکستگی متانول سازها به بازار گفته بود که آنها باید به سمت تولید محصولات با ارزش افزوده اقتصادی بالا بروند چرا که کاری که آنها می کنند خیلی با خام فروشی فرقی نمی کند. نگاهی به وضعیت قیمت خوراک و متانول در بازار جهانی نشان می دهد که ادعاهای مدیرعامل شرکت صنایع ملی پتروشیمی خیلی هم بیراه نیست.
جالی خالی ثبات در سیاست گذاری ها
در این میان توضیحات فعالین پتروشیمی هم شنیدنی است. میثم شوشتری مدیرعامل سابق پتروشیمی مسجد سلیمان با اشاره به نبود ثبات در سیاست گذاری های اقتصادی، در اینباره به بازار می گوید: پتروشیمی ها خود هم نمی دانند در یک فضای آزاد رقابتی مشغول فعالیت هستند تا اینکه به عنوان شرکت های دولتی باید به کار خود ادامه دهند.
شوشتری فعال صنعت پتروشیمی: تکلیف واحدهای پتروشیمی باید مشخص شود که بالاخره آنها دولتی هستند یا خصوصی و سیاست گذاری ها متناسب با وضعیت آنها صورت گیرد. نمی شود که یک جا آنها را خصوصی دانسته و هر جا که به نفعمان نبود آنها را دولتی بخوانیم
او در توضیح سخنان خود گفت: تکلیف واحدهای پتروشیمی باید مشخص شود که بالاخره آنها دولتی هستند یا خصوصی و سیاست گذاری ها متناسب با وضعیت آنها صورت گیرد. نمی شود که یک جا آنها را خصوصی دانسته و هر جا که به نفعمان نبود آنها را دولتی بخوانیم. به عنوان مثال در زمستان که قیمت محصولاتی همچون اوره در سطح بالایی بودند، گاز واحدهای پتروشیمی را قطع کردند و عملا این واحدها نتوانستند از فرصت موجود در بازار جهانی به درستی استفاده کنند. سوال من اینجاست اگر قرار است که ما خوراک را قیمت جهانی تامین کنیم از آن طرف چرا همانند سایر کشورها بسترها و زیر ساخت های تولید را دولت فراهم نمی کند و خسارتی که قطعی های گاز به تولیدکنندگان وارد می کند جبران نمی شود.
شوشتری ادامه داد: به دلیل نبود ثبات و امنیت هیچ سرمایه گذاری خارجی و حتی داخلی حاضر به ورود به این حوزه و تکمیل زنجیره ارزش نیست. از طرفی بودجه دولت هم محدود بوده و خود نمی توان دست به تولید محصولات با ارزش افزوده اقتصادی بالا زده و جلوی خام فروشی را بگیرد.
افت قیمت اوره و دردسرهای افزایش قیمت خوراک
پتروشیمی کاوه تولید خود را متوقف کرده و سایر متانول سازها هم تهدید به تعطیلی کردند. اما تبعات افزایش نرخ خوراک تنها محدود به متانولی ها نبوده و دامن اوره سازان را هم گرفته است.
شوشتری مدیرعامل سابق پتروشیمی مسجد سلیمان: تولید اوره حدود ۱۸۰ دلار تمام می شود اما در نهایت اوره سازان مجبورند محصول خود را در بازار جهانی به قیمت ۲۳۰ الی ۲۵۰ دلار عرضه کنند. عملا با این افزایش قیمت خسارت سنگینی به اوره سازان وارد شده و تولید آنها دیگر توجیه اقتصادی ندارد
به گفته شوشتری مدیرعامل سابق پتروشیمی مسجد سلیمان، تولید اوره حدود ۱۸۰ دلار تمام می شود اما در نهایت اوره سازان مجبورند محصول خود را در بازار جهانی به قیمت ۲۳۰ الی ۲۵۰ دلار عرضه کنند. عملا با این افزایش قیمت خسارت سنگینی به اوره سازان وارد شده و تولید آنها دیگر توجیه اقتصادی ندارد.
حسینی هم که به نوعی گفته های مدیرعامل سابق پتروشیمی مسجد سلیمان را قبول دارد، با اشاره به اینکه بهای اوره در بازار جهانی به زیر ۳۰۰ دلار سقوط کرده است، گفت: در دوره ای بهای اوره به حدود ۸۰۰ دلار هم رسیده بود اما حالا با افت شدید قیمت این محصول در بازار جهانی مواجه هستیم و همین مساله خسارت سنگینی را به اوره سازان وارد کرده است.
او معتقد است حالا که شرایط بازار اوره و متانول خیلی مناسب نیست و افت شدید قیمت ها را شاهد هستیم، بهتر است که دولت کمی انعطاف به خرج دهد.
درآمد ارزی پتروشیمی کاهش نمی یابد
پتروشیمی ها را می توان مهم ترین منبع تامین ارز در شرایط فعلی دانست. برخی از فعالین این صنعت افزایش قیمت خوراک و کاهش سودآوری واحدهای پتروشیمی را تهدیدی برای درآمدهای ارزی کشور می دانند. از طرفی آمارهای موجود هم از کاهش صادرات در این حوزه خبر می دهد. بر اساس اعلام گمرگ، تراز تجاری در سه ماه نخست سال جاری منفی بوده و با وجود افزایش ۲۴.۴ درصدی وزنی، صادرات از نظر ارزشی ۱.۵ میلیارد دلار افت کرده است.
حسینی کارشناس انرژی: درست است که قیمت خوراک پتروشیمی ها را دولت افزایش داده اما از آن طرف نرخ تسعیر ارز هم از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ۳۸ هزار تومان رسیده است. این افزایش نرخ تسعیر به نوعی افزایش قیمت خوراک را برای واحدهای پتروشیمی جبران می کند
از سوی دیگر در برابر صادرات بیش از ۴.۷ میلیارد دلاری، سهم ارزش واردات بیش از ۶ میلیارد دلار و منجر به تراز منفی ۱.۰۷۲ میلیارد دلاری شده است. این کاهش بدلیل افت در درآمد حاصل از صادرات پتروشیمی است.
عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی اما معتقد است در این حوزه کمی اغراق شده است. او در توضیح ادعای خود گفت: درست است که قیمت خوراک پتروشیمی ها را دولت افزایش داده اما از آن طرف نرخ تسعیر ارز هم از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ۳۸ هزار تومان رسیده است. این افزایش نرخ تسعیر به نوعی افزایش قیمت خوراک را برای واحدهای پتروشیمی جبران می کند.
آیا قیمت خوراک در ایران گران است؟
متانول سازها پایینی قیمت گاز در آمریکا را دلیلی برای غیر منطقی بودن قیمت خوراک تعیین شده در ایران می دانند. به گفته آنها نرخ گاز در کشوری همچون آمریکا حدود ۸ سنت بوده اما دولت هر مترمکعب گاز را در ایران به ما ۱۷ سنت می فروشد. اما حسینی خیلی استدلال متانول سازها را برای گرانی خوراک در ایران قبول ندارد.
حسینی کارشناس انرژی: در اطراف کشور ما بازار مناسبی برای فروش گاز وجود دارد و ایران می تواند درآمد خوبی را از صادرات این محصول کسب کند. به عنوان مثال عراقی ها حاضر هستند گاز را به قیمت ۳۴ سنت از ما خریداری کنند
او با بیان اینکه قیمت جهانی برای گاز نداریم و بهای آن به صورت منطقه ای تعیین می شود، ادامه داد: آمریکا برای اینکه فروش گاز باید آن را تبدیل به ال ان جی کرده و بعد آن را با هزینه بالایی صادر کنند. جالب است که بدانید که هزینه های صادرات ال ان جی برای آمریکا در برخی موارد معادل دو سوم قیمت خود این محصول بوده و به همین دلیل صادرات و فروش آن برای آمریکا خیلی توجیه اقتصادی ندارد.
او ادامه داد: این در حالی است که در اطراف کشور ما بازار مناسبی برای فروش گاز وجود دارد و ایران می تواند درآمد خوبی را از صادرات این محصول کسب کند. به عنوان مثال عراقی ها حاضر هستند گاز را به قیمت ۳۴ سنت از ما خریداری کنند.
ظرفیت ۹۱.۵ میلیون تنی پتروشیمی در کشور
هم اکنون ۶۸ شرکت پتروشیمی با ظرفیت اسمی ۹۱.۵ میلیون تن در ایران فعالیت دارند اما تولید واقعی این شرکت ها در سال گذشته حدود ۶۹.۳ میلیون‌تن بوده است. یک حساب کتاب ساده نشان می دهد که حدود ۷۶درصد از ظرفیت نصب شده‌استفاده شده و ۲۴ درصد این ظرفیت در عمل بلا استفاده مانده است.
از مقدار کل محصولات تولیدشده پتروشیمی، حدود ۵/ ۴۹میلیون تن به‌فروش رسیده که ۵/ ۱۱میلیون‌تن فروش بین‌مجتمعی و ۳۸میلیون‌تن نیز خالص مقدار قابل‌فروش بوده‌است. از میزان خالص قابل‌فروش مقدار ۶/ ۲۷میلیون‌تن صادرات صورت‌گرفته و ۴/ ۱۰میلیون تن نیز در بازار داخل به‌فروش رسیده‌است.
نظر شما