تهمینه غمخوار؛ بازار: از آن جایی که ارتباط زمینی و به ویژه ریلی به عنوان یکی از مهمترین راههای ارتباطی میان کشورها به منظور انجام تبادلات اقتصادی و فرهنگی و در نهایت توسعه روابط و پیوندهای گوناگون در نظر گرفته می شود، توسعه همکاری‌های ترانزیتی و ریلی هم از محورهای مهم همکاری اقتصادی میان ایران و افغانستان است.
در این میان، راه آهن خواف_هرات برای دو کشور ایران و افغانستان از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که نه تنها موجب اتصال ریلی ایران و افغانستان می شود، بلکه تکمیل کننده مسیری ۲۰۰۰ کیلومتری در کریدور ریلی شرق به غرب جهان از چین، ازبکستان، افغانستان، ایران، ترکیه و اروپا است.
بر همین اساس، با توجه اینکه راه اندازی این خط آهن به لحاظ منطقه ای و بین المللی موجب تسهیل مسیرهای ترانزیتی و حمل و نقلی خواهد شد، تلاش برای افتتاح آن حائز اهمیت است.
در همین راستا و با توجه به اینکه یکی از مهمترین محورهای همکاری اقتصادی ایران و افغانستان توسعه همکاری‌های ترانزیتی و ریلی است و راه آهن خواف_هرات به عنوان قطعه ای مهم در پازل روابط میان کشورهای منطقه محسوب می شود، خبرنگار بازار گفتگویی با «مصطفی رضایی» مدیرعامل کنسرسیوم ریلی توسعه افغانستان در خصوص راه اندازی اولین قطار تجاری به افغانستان برای تکمیل قطعه ۴ این خط ریلی انجام داده که در ادامه می خوانیم.
* در حاشیه مراسم انعقاد اولین قرارداد حمل و نقل ریلی میان ایران و افغانستان که چندی پیش برگزار گردید، اینگونه مقرر شد که راه آهن افغانستان برای رفع خسارت‌های وارده به خط آهن خواف هرات که طی دو سال گذشته ایجاد شده و به عهده این کشور می باشد اقدام نماید، و رفع نواقص و تکمیل خط به عهده شما (کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان) باشد. حال پس از گذشت چند ماه قرار است تا اولین قطار تجاری از منطقه ویژه سهلان تبریز حامل هزارتن ریل مورد نیاز برای تکمیل قطعه ۴ خط ریلی خواف_هرات، به زودی وارد افغانستان شود. اقداماتی که در این خصوص از سوی کنسرسیوم ریلی صورت گرفته چه بوده است؟
پیرو دستور ریاست محترم جمهور مبنی بر تسریع در تکمیل و بهره برداری از خط ریلی خواف_هرات و تفویض مسئولیت به کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان، فوراً نسبت به شناسایی نواقص و خسارت های وارده به خط ریلی در خاک افغانستان اقدام و اولویت‌بندی لازم برای رفع خسارات و نواقص صورت گرفت.
رضایی: عملیات فنی کنسرسیوم در قطعه ۳ خط ریلی خواف هرات آغاز و در حال حاضر ایستگاه غوریان آماده بهره‌برداری عملیاتی برای انتقال اولین قطار تجاری از ایران به افغانستان شده است
بخش قابل توجهی از خسارات وارده در دو سال گذشته و در جریان تغییر حاکمیت در کشور افغانستان به خط ریل، توسط اداره خط آهن افغانستان جبران گردید، اما همچنان خسارات وارد شده به بخش‌های فنی، مخابراتی و تجهیزات کنترل ترافیک خط باقی مانده بود. از این جهت، کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان، ایستگاه غوریان در عمق ۳۲ کیلومتری خاک افغانستان را به طور کامل از راه آهن افغانستان تحویل گرفت و عهده دار رفع نواقص و بهره‌برداری از این ایستگاه شد.
بدین ترتیب، عملیات فنی کنسرسیوم در قطعه ۳ خط ریلی خواف هرات آغاز و در حال حاضر ایستگاه غوریان آماده بهره‌برداری عملیاتی برای انتقال اولین قطار تجاری از ایران به افغانستان شده است.
* از نظر جنابعالی راه اندازی این خط آهن تا چه اندازه در توسعه مناسبات تجاری میان ایران و افغانستان در شرایط حال حاضر تاثیر گذار است؟
مناسبات اقتصادی ایران و افغانستان درگیر تجارت یک سویه است؛ به عبارتی، افغانستان تاکنون به عنوان یک کشور مصرف کننده با توان ارزی محدود، صرفاً به عنوان یک هدف صادراتی برای ایران محسوب می شده است. کشوری که ارز خود را برای خرید کالا در ایران مصرف می‌کرد، اما عدم بازگشت مجدد ارز از ایران به افغانستان، به عنوان یک عامل و فاکتور محدود کننده، مانع از توسعه تجاری بین دو کشور شده است.
طی دو تا سه سال آینده، سطح مبادلات تجاری ایران و افغانستان از ۲ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۱، به ۱۰ میلیارد دلار تا سال ۱۴۰۴ خواهد رسید
بازگشت ارز به افغانستان، توان این کشور را برای افزایش تراز تجاری با ایران به شدت افزایش خواهد داد. اما افغانستان به غیر از مواد معدنی و میوه خشک محصولی برای صادرات ندارد که به واسطه آن بتواند ارز را به آن کشور بازگرداند.
لازم به ذکر است مواد معدنی به واسطه حجم های سنگین مبادلاتی، امکان صادرات به ایران از معابر مرزی جاده ای را ندارند، اما خط ریل می تواند با ایجاد بستر انتقال مواد خام و اولیه از افغانستان به ایران به عنوان تکمیل کننده زنجیره تجارت دوسویه، سطح مبادلات تجاری ایران با افغانستان را به شدت افزایش دهد.
بر همین اساس، من این نوید را به شما می دهم که طی دو تا سه سال آینده، سطح مبادلات تجاری ایران و افغانستان از ۲ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۱، به ۱۰ میلیارد دلار تا سال ۱۴۰۴ برسد، ان شاءالله.
* راه اندازی خواف_هرات به لحاظ منطقه ای و بین المللی تا چه حد موجب تسهیل مسیر های ترانزیتی و حمل و نقلی خواهد شد؟ و شما چه چشم اندازی را در اقتصاد منطقه متصور خواهید شد؟
افغانستان کشوری محصور در خشکی است که عمده مبادلات تجاری خود را به صورت جاده‌ای تامین میکند که این امر سطح و حجم تبادلات تجاری این کشور با سایر کشورهای منطقه را با محدودیت های جدی مواجه کرده است. آغاز بهره‌برداری از خط ریلی خواف_هرات، برای اولین بار دسترسی مستقیم افغانستان به آب های آزاد را ایجاد کرده و موجب کاهش زمان و هزینه حمل کالا به مقصد و از مبدا افغانستان و نیز تسهیل در مسیر و دسترسی ترانزیتی منطقه با افغانستان از طریق بندرعباس و چابهار خواهد شد.
از طرفی این خط آهن تکمیل کننده کریدور شرق به غرب و مسیر ترانزیتی مستقیم افغانستان به ترکیه و شرق اروپا خواهد بود.
* هدف نهایی کنسرسیوم توسعه ریلی در افغانستان چیست؟
هدف گذاری نهایی کنسرسیوم، ایجاد خط ریلی منطبق بر جاده ابریشم یا همان کریدور شرق به غرب است؛ یعنی کریدور ریلی که چین را از مسیر افغانستان و ایران به اروپا متصل می کند.
نظر شما