محمدشهاب، بازار: دو واژه بازدهی و بهره وری را مترادف در نظر بگیرید. نظریه های رشد اقتصاد کلان نمی توانستند از عدم همگرایی درآمد سرانه سخن نگویند به این معنا که تایید صحت نظریه های رشد خود را در پاسخ دهی بهتر به سوال چرایی عدم همگرایی درامدسرانه کشورها قرار ندهند.
با بررسی تاریخچه پاسخ نظریه های رشد اقتصاد کلان به سوال چرایی عدم همگرایی درآمد سرانه یک شباهت در نظریه ها یافت می شود. تمام نظریه های رشد اقتصاد کلان، تفاوت بهره وری را، پاسخ به چرایی عدم همگرایی درآمدسرانه کشورها ذکر کرده اند. ولی تفاوت هایی در این نظریه ها وجود دارد.
این تفاوت در دل مصداقی است که تفاوت بهره وری بر آن اطلاق شده است. در نظریه هارود دومار، انباشت سرمایه فیزیکی عامل بهره وری معرفی شده بود. در نظریه سولو تکنولوژی برون زا که چیزی شبیه همان سرمایه فیزیکی هارود دومار بود! به عنوان نهاده ای با ماهیت بازده به مقیاس فزاینده (بهره وری) معرفی شده بود. در نظریه پل رومر، اطلاق ماهیت بهره وری و یا همان بازده فزاینده به مقیاس به ایده ها و شکاف ایده عامل عدم همگرایی درآمدسرانه کشورها معرفی شد.
انتقاد درون ماهیتی به نظریه های رشد اقتصاد کلان یا نظریه های اقتصاد توسعه:
از آنجا که اقتصاد توسعه الهامات خود را از نظریه های رشد اقتصاد کلان دریافت می کند؛ انتقاد درون ماهیتی به نظریه های رشد اقتصاد کلان بر انتقاد های درون ماهیتی به اقتصاد توسعه نیز تطبیق می کند.
انتقادات درون ماهیتی:
1- واژه بهره وری برای یک نهاده تولید یا بازدهی به مقیاس فزاینده برای یک نهاده تولید یا بازدهی فزاینده برای یک نهاده تولید، زمانی واقعیت خارجی دارد که نرخ رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته انعکاسی از بازدهی به مقیاس فزاینده باشد به این معنا که اگر نرخ رشد امسال 4 درصد مشاهده شد این نرخ رشد در سال بعد 9 درصد و در سال بعد بیشتر از 15 درصد گزارش شود. در حالیکه نرخ رشد اقتصادی سالانه کشورهای توسعه یافته عددی تقریبا ثابت به صورت میانگین بوده است.
2- نظریه های رشد اقتصاد کلان به صورت پیش فرض، عدم همگرایی درآمد سرانه ایجاد شده کشورها را غیر مقطعی و در طی زمان مرتبط قرار داده بودند در حالیکه بر اساس شواهد تجربی و از تقسیم درآمد سرانه کشورهای توسعه یافته بر درآمد سرانه کشورهای در حال توسعه، این عدم همگرایی درآمد سرانه از همان ابتدای قرن بیستم به وجود آمده بود به شکلی که همان میزان اختلاف تاکنون حفظ شده است.
بنابراین انتقاد درون ماهیتی به نظریه های رشد اقتصاد کلان این است که واژه ای به نام بازدهی به مقیاس فزاینده را در شرایطی که وجود خارجی نداشت به صورت مرحله به مرحله بر سر تک تک نهاده های تولید قرار داده است. همچنین در شرایطی به دنبال پاسخ برای همگرایی درآمد سرانه در طی زمان بود که عدم همگرایی درآمد سرانه به صورت مقطعی ایجاد شده و تاکنون حفظ شده است.
انتقاد برون ماهیتی به نظریه های رشد اقتصاد کلان یا نظریه های اقتصاد توسعه:
اگر از بیرون به نظریه های رشد اقتصاد کلان نگاه شود، می توان از زاویه انتقاد به عدم اصلاح تفسیر سیاست پولی توسط اقتصاد کلان، به نظریه های رشد اقتصاد کلان این ایراد را وارد ساخت که پاسخ به چرایی عدم همگرایی درآمد سرانه با محوریت حمایت مالی درست می توانست معرفی شود.
نظر شما