سعید مدنی؛ بازار: یکی از مشکلات اساسی صنعت خودرو ترکیب سهام داری شرکت های خودروسازی است؛ معضلی که دولت ها یا نمی توانند آن را برطرف کنند یا نمی‌خواهند. بنابراین تا زمانی که مشکلات این حوزه پابرجا باقی بماند خودروسازی‌ها به اجبار دولتی باقی خواهند ماند. بنابراین تا مادمی که شرکت ها دولتی باقی بمانند مشکلاتی که در صنعت و بازار خودرو شاهد هستیم ادامه خواهد یافت.
سهام چالش برانگیز خودروسازی
همه خاطرشان هست که شرکت های تو در تو سهام شرکت های اصلی را خریداری و مشکلات حادی را از نظر نقدینگی و روند مدیریتی در شرکت ها ایجاد کردند، با وجود اینکه دولت هم در عمل سهام حداقلی را در شرکت ها داشت اما از ترس اینکه سو استفاده هایی در سطوح مدیریتی شرکت های خودروسازی رخ دهد از آن سهام حداقلی حداکثر استفاده حاکمیتی را کرد. بنابراین دولت در این زمینه مقصر نیست چون تا زمانی که مشکلات سهام داری شرکت ها حل نشده، باید کنترل شرکت های خودروسازی را در اختیار داشته باشد.
اما چرا در دولت نهم این مساله حل نشد، حتی پرونده های قضایی هم در این زمینه تشکیل شد و در دولت یازدهم و دوازدهم هم تغییری ایجاد نشد داستان دیگری دارد. متاسفانه طی سال‌های اخیر فقط به مسائل سطحی خودروسازی پرداخته ایم و تیراژ را دیده ایم. همچنین توسعه، بازار داخلی و واردات پرداختیم که جزو مسائل ثانویه ما است. این درحالی است که بحث سهام خودروسازی ها پیش از این موارد باید برطرف می شد. با حل شدن این مسائل در عمل شرکت های خودروسازی رها خواهند شد و سهام در اختیار سهام داران واقعی که اهلیت و سرمایه کافی داشته باشند قرار خواهد گرفت و آن ها می توانند طبق قانون تجارت شرکت ها را اداره کنند.
سهام دولت در خودروسازی واگذار شود
به طور حتم بر اساس ظرفیتی که در شرکت های خودروسازی وجود دارد امکان برای رشد این صنعت وجود دارد. برخی این سوال را مطرح می کنند که آیا واقعا دارای صنعت خودروسازی هستیم یا نه؟ باید واقعیت را قبول کنیم که دارای صنعت خودروسازی هستیم. بعضی از حلقه های آن مفقوده است که اقداماتی از چند سال گذشته برای اتصال این حلقه های مفقوده انجام شده اما به هرحال خودروساز هستیم. اگر شرکت های خودروسازی در اختیار بخش خصوصی آن هم به اهلیت قرار بگیرند و نه با این سیستم خصوصی سازی که طی چند سال گذشته اتفاق افتاد، روند بهتری صنعت پیش خواهیم گرفت.
بعد از موضوع سهام داری خودروسازی مبحث خصوصی سازی است که به دنبال آن اتفاق خواهد افتاد و بعد از آن مساله قیمت گذاری مطرح می شود. ظرفیت تولید کارخانه های ایران بالا است، یعنی همین الان با یک برنامه ریزی مناسب هر چند بخاطر تحریم محصولات با تنوع کمتری اما اگر نیاز باشد می توان همین محصولات را تا سطح ۲ میلیون خودرو در سال تولید کنیم. این ظرفیت وجود دارد و نیازی به برنامه ریزی و سرمایه گذاری سنگین برای آن نیست.
ضرورت تولید ۲ میلیون دستگاه خودرو
بر اساس چشم انداز ۱۴۰۴ باید تولید بالای ۲ میلیون خودرو را در سال جاری در برنامه تولید داشته باشیم. بنابراین نظام قیمت گذاری برداشته شود گشایش خیلی خوبی در زمینه تولید خودرو ایجاد خواهد شد. اقدامی که تجربه آن را را در اواخر سال ۹۱ داشتیم، زمانی که سایپا بودم و در آنجا برای مدت چندماه، هئیت دولت، ستاد تدابیر ویژه و ارگان های مختلف از جمله وزارتخانه توجیه شدند و قیمت گذاری آزاد شد.
همین آزاد سازی قیمت باعث شد حرکتی در صنعت خودروسازی ایجاد شود و براساس گزارش‌هایی که در وزارت صنایع وجود دارد شرکت های خودروسازی در سال ۹۳ از بحران خارج شده بودند. علت هم مشخص بود، قیمت خودرو به حاشیه بازار رفته بود و شرکت های ایران خودرو و سایپا توانسته بودند کمبود نقدینگی را به تدریج برطرف کنند. با این حال متاسفانه بعد از چند ماه داستان «پراید کیلویی چند؟» مطرح شد و دوباره خودروسازان را در مساله قیمت گذاری به چالش کشیده شدند.
همچنین طی ۵ تا ۶ سال بعد با حضور شورای رقابت، به عنوان یکی از عوامل فلاکت خودروسازی ها، اقداماتی کردند که نتیجه این شد که بر اساس استدلال های آن‌ها که شرکت های خودروسازی به این روز افتادند که هم تیراژ افت کند و هم زیان ده شوند.
توسعه بدون صادرات معنا ندارد
مساله قیمت نیز موضوع بعدی است که باید در نظر گرفته شود. یک نکته را درباره واردات. واردات خودرو هیچ ترسی ندارد؛ خودروهای پرتیراژ قابلیت رقابت با خودروهای هم کلاس خارجی دارند که نگرانی از این بابت نداشته باشند. در عین حال نیاز به تولید خودرو تا دو میلیون خودرو داریم. یعنی حتما باید تیراژ به قدری افزایش یابد که خودروهای فرسوده را از رده خارج و بخشی را صادر کنیم؛ چون خودروسازی بدون صادرات به هیچ عنوان معنا و مفهومی ندارند. اگر قرار باشد صادراتی نداشته باشیم به طبع توقع توسعه نیز نباید داشته باشیم. به همین خاطر باید دو میلیون خودرو تولید شود تا بتوانیم هم نیاز داخلی، هم صادرات و هم امکان جایگزینی خودروهای فرسوده را داشته باشیم.
نظر شما