بازار؛ گروه خودرو: در کف ماندن محصولات جدید خودروسازان به داستانی تکراری تبدیل شده است؛ چراکه سال گذشته هم هر دو خودروساز بزرگ کشور با چنین چالشی دست و پنجه نرم می‌کردند و قول مساعد داده بودند با برنامه ریزی هایی که انجام می‌دهند دوباره این معضل تکرار نشود.
اما از ابتدای سال جاری در اثر کمبود نقدینگی، فشار مضاعف تحریم‌ها، بی‌برنامگی برخی از مسئولان به همراه شیوع بیماری کرونا در کشور باز هم خودروسازان غافلگیر شدند و چندین هزار خودرو ناقص کف کارخانه خودروسازان جا خوش کردند. معضلی که طی روزهای اخیر از آن تصاویر متعددی منتشر شده و حواشی بسیاری را به دنبال خود داشته است. در همین زمینه رضا رضایی، عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن قطعه سازان ایران در گفت و گو با بازار توضیح می‌دهد:
* این روزها که موضوع احتکار خودرو به بهانه تامین قطعات خودرو مطرح شده است؛ برخی قطعه سازان را شریک خودروسازان در افزایش قیمت خودرو می‌دانند، در این خصوص چه پاسخی دارید؟ بخصوص که سال گذشته چندین ماه برای تکمیل خودروهای ناقص زمان برد و امسال بر اساس اعلام خودروسازان طی تنها دو هفته تعطیلات، نزدیک به ۱۰۰ هزار دستگاه از خودروهای کف تکمیل شد.
اینکه بخواهیم شرایط امسال را با سال گذشته مقایسه کنیم و بگوییم خودروسازان سال ۹۸ زمان بیشتری را برای تکمیل خودروها صرف کردند و سرعت عمل شان برای امسال گواه بر محتکر بودن آنها ست استدلال درستی نمی‌باشد؛ چرا که شرایطی که صنایع خودرو و قطعه در آن قرار دارند با سال‌های گذشته تفاوت‌های بسیاری دارد و بخش تولید بخصوص در صنعت قطعه از چند جهت تحت فشار قرار گرفته است.
* اشاره کردید صنعت قطعه از چندین سو تحت فشار قرار گرفته است، این فشارها منجر به کاهش تیراژ تولید قطعات شده و در نهایت به معضل تولید خودروهای ناقص افزوده است؟
بله، درحال حاضر قطعه سازان با چالش تامین مواد اولیه مواجه هستند و این معضل فقط مختص به مواد اولیه خارجی نیست؛ بلکه حتی برای مواد اولیه‌ای که در داخل کشور توسط دولت و بخش خصوصی تولید می‌شود نیز با مشکل مواجه هستیم. برای مثال تامین محصولات پتروشیمی، فولاد، مس و آلومینیوم و... و. همگی برای قطعه ساز با چالش همراه است؛ چراکه قیمت مواد اولیه داخلی بر اساس فوب خلیج فارس با کسر ۵ درصد محاسبه و از طریق بورس عرضه می‌شود.
البته مشکل به همین جا منتهی نمی‌شود و با توجه به اینکه قیمت مواد اولیه داخلی نیز بر اساس نرخ روز ارز محاسبه می‌شود همواره دچار نوسان است. متاسفانه این فرآیند ساختار مند، قانونمند و عدالت محور نبوده و به شدت تاثیر منفی بر روی صنعت گذاشته است؛ چرا که قیمت خودروساز نیز نمی‌تواند بر اساس نرخ روز از قطعه ساز خرید کند.
* همانطور که اشاره کردید یکی از چالش‌هایی که قطعه سازان با خودروسازان دارند عدم اصلاح به موقع قیمت قطعات در قراردادها است، از ابتدای سال زمزمه آغاز روند اصلاح قراردادها به گوش می‌رسید، سرانجام قراردادهای خودروسازان با قطعه سازان چه شد؟
هرچند خودروساز وعده پرداخت نوسان قیمتی را می‌دهد، اما همان اصلاح قراردادها نیز تنها یک یا دوبار در سال انجام می‌شود و روند پرداختی ها هم کند است. از همین رو شاهد این هستیم که قطعه سازان همواره از نظر اقتصادی و کمیتی با مشکل مواجه هستند.
علاوه بر این همانطور که قبل تر اشاره کردم تامین مواد اولیه چه داخلی و چه خارجی هم دشوار شده است. اکثر قطعه سازان ۵ تا ۲۰ درصد و گاهی ۴۰ درصد وابسته به ارز هستند. این قطعه سازان نیز مشکلات مضاعف‌تری نسبت به سایر تولیدکنندگان دارند. بیشتر معاملات بانکی خارج از کشور با ایران به دلیل تحریم‌های ظالمانه بسته است، هیچ نقل و انتقالات ارزی به خصوص برای مواد اولیه عملیاتی نیست. بنابراین قطعه ساز با قبول دردسرهای فراوان باید ارز را از طرق مختلف ارسال تا مواد اولیه دریافت کند. شرایط عادی نیست، بنابراین صنعت خودرو و سایر صنایع وضعیت مطلوبی ندارند.
* در خصوص مشکلات قطعه سازان برای تولید قطعات خودرو صحبت کردید و با توجه به اینکه خودتان تولیدکننده قطعات تریم داخل خودرو هستید، آیا کمبودی در این زمینه وجود دارد؟ چراکه در ماجرای خودروهای کف استان مازندران که خبرها و تصاویر متعددی با عنوان احتمال احتکار خودرو منتشر شد یکی از مسئولان آن خودروسازی فقدان صندلی خودرو مانعی برای تجاری سازی برخی از محصولات عنوان کرد.
هرچند تامین قطعات نیرومحرکه و های-تک الکترونیکی با چالش‌های متعددی روبه رو است و بیشتر کسری قطعات هم در این بخش دیده می‌شود اما با توجه به اینکه قطعات تریم داخل اغلب پلیمر و محصولات پتروشیمی داخلی ساخته می‌شود تولیدکنندگان تریم داخل، وضعیت بهتری دارد.
به طور کلی به رغم اینکه تولید خودرو ممکن است با کمبود برخی از قطعات همراه باشد اما شاهد این هستیم که شرکت ایران خودرو روزانه نزدیک به ۲ هزار دستگاه خودرو تولید می‌کند و شرکت سایپا هم با کمی اختلاف در تیراژ تولید دارد. هرچند مدیریت هر دو خودروساز در تلاش هستند نواقص را برطرف و خودروها را به سمت تجاری سازی هدایت کنند اما هنوز روند تحویل محصولات روتین و عادی نشده است.
* به نظرتان دلیل این ماجرا که هر روز خبرهای منفی و متعددی از گوشه و کنار صنعت خودرو و صنایع وابسته به آن شنیده می‌شود چیست؟ چطور می‌توان وضعیت این صنعت را بهبود بخشید؟
از این نظر که صنایع به نحو مطلوب در لایه‌های بالاتر اداره نمی‌شوند شکی نیست اما امروز که تولیدکنندگان زیر بار فشار تحریم‌ها قرار دارند باید با مدیریت کارآمد بتوان این موانع را کنار زد که متاسفانه تاکنون اقدام موثری در این بخش دیده نشده است. همانطور که می‌دانید دولت اعلام می‌کند خودروسازان بخش خصوصی است اما مدیر خودروسازان توسط وزارت صمت تعیین می‌شود. از این رو مدیریت این بخش‌ها دولتی است. با این وجود سو مدیریت و مشکلات ناشی از تحریم‌ها منجر به زیان ده شدن این صنایع شده است. همانطور که می‌دانید ترامپ صنایع قطعه و خودرو را هدف دار تحریم کرد، چراکه این صنعت حدود ۷۰ صنعت دیگر را به همراه خود به حرکت در می‌آورد.
* با توجه به اینکه سایه دولت برخلاف مخالفت‌های بسیاری که طی سال‌های اخیر از سوی صنعت گران ابراز شد همچنان سنگینی می‌کند و مشکلات ناشی از تحریم‌ها هم سر جای خودشان هستند به نظرتان حالا که خودروسازان موفق شدند از ۱۵۰ هزار دستگاه خودرو ناقص به زیر ۸۰ هزار دستگاه برسند باز هم احتمال افزایش خودروهای کف وجود دارد؟
بله احتمال افزایش دوباره خودروهای کف وجود دارد؛ دلیل این ماجرا هم این است که هنوز سایه مشکلات بر سر صنعت خودرو سنگینی می‌کند و وضعیت تولید اصلاح نشده است.
نظر شما