امید محمدی؛ بازار گروه خودرو: بازار خودرو کشور در حالی به ماه های پایانی سال نزدیک می شود که نشانه ای از بهبود وضعیت معاملات در آن دیده نمی شود. افت قدرت خرید مشتریان، نوسان نرخ ارز، افزایش هزینه های تولید و کاهش عرضه از سوی خودروسازان و واردکنندگان، همه و همه موجب شدند تا رکود حاکم به این بازار عمیق تر شود. علیرغم آنکه قیمت برخی خودروهای مونتاژی نسبت به ماه های گذشته افزایش یافته، اما نبود مشتری و افت معاملات باعث شده حتی گران تر شدن برخی خودروها نیز برای فروشندگان سودآور نباشد.
در شرایطی که بسیاری از فعالان اقتصادی بازار خودرو را فاقد جذابیت سرمایه گذاری می دانند، کارشناسان معتقدند تنها تقاضای مصرفی در بازار باقی مانده و سرمایه گذاران از این حوزه خارج شدند. برای بررسی وضعیت بازار خودرو و تاثیر نرخ ارز و همچنین رفتار خریداران، با «سعید موتمنی»، کارشناس بازار خودرو به گفت و گو پرداختیم؛
* وضعیت بازار خودرو را چگونه ارزیابی می کنید و آیا قیمت خودروها مسیر افزایش یا روند کاهش را دنبال خواهند کرد؟
در حال حاضر بازار خودرو در وضعیت رکودی عمیق قرار دارد، مراجعه مشتری به نمایشگاه ها بسیار کم شده و معاملات به ندرت انجام می شود. البته نرخ ارز به طور مستقیم به بازار خودرو تاثیر دارد، زیرا بازار ارز ثبات ندارد و هر تغییر در قیمت دلار، بلافاصله به انتظارات قیمتی در بازار خودرو اثر می گذارد. در خودروهایی که به صورت روزانه فاکتور می شوند، تغییر محسوسی دیده نمی شود، اما در خودروهایی که فاصله زمانی میان سفارش و فاکتور زیاد است، معمولا شاهد افزایش قیمت هستیم. به طور کلی، اگر به بازار نگاه کنید متوجه خواهید شد که خودروهای ارزان قیمت دیگر مفهوم سابق خود را از دست دادند؛ به عنوان مثال ارزان ترین محصول سایپا یعنی خودرو کوییک در نسخه دنده ای اکنون حدود ۶۵۵ تا ۶۶۰ میلیون تومان قیمت دارد و در محصولات ایران خودرو نیز وانت آریسان ۲ بیش از ۷۰۰ میلیون تومان معامله می شود.
* کمبود عرضه محصول از سوی خودروسازان تا چه اندازه در رکود بازار موثر بوده است؟
بدون تردید کاهش تولید و کمبود عرضه نقش زیادی در تضعیف بازار دارد. آمار تولید خودروسازان در سال جاری نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری داشته است. از سوی دیگر، برخی خودروهای مونتاژی در کارخانه با قیمتی عرضه می شوند که از قیمت بازار بالاتر است. به همین دلیل تمایل به خرید از کارخانه کاهش یافته است. خودروهای مونتاژی در شرکت های بخش خصوصی در مواردی خودرو در کارخانه گران تر از بازار عرضه می شود. دلیل این موضوع افزایش هزینه ها و رشد قیمت مواد اولیه است، اما واقعیت این است که بازار کشش این قیمت ها را ندارد و در غیاب مشتری، افزایش قیمت از سوی کارخانه ها تاثیری به رونق بازار ندارد.
* آیا خودرو هنوز هم برای مردم کالای سرمایه ای محسوب می شود؟
خیر، خودرو دیگر کالای سرمایه ای نیست. در یک سال گذشته کسانی که با هدف سرمایه گذاری خودرو خریدند، بازدهی مالی قابل توجهی کسب نکردند. برخلاف طلا یا ارز، بازار خودرو از نوسان نرخ دلار تبعیت مستقیم ندارد. تنها در موارد محدودی مانند خودروهای خاص یا تحویل های اولیه برخی مدل ها سود دیده شد، اما در مجموع بازار زیان ده بوده است. برای مقایسه، کافی است به آبان ماه سال گذشته نگاه کنیم؛ در آن زمان اختلاف قیمت کارخانه و بازار بسیار کم بود، اما اکنون با وجود افزایش چند ده درصدی قیمت ها، مشتری در بازار دیده نمی شود.
* با توجه به ورود خودروهای برقی به کشور، آینده این محصولات در بازار را چگونه پیش بینی می کنید؟
خودروهای برقی هنوز جایگاه واقعی خود را در بازار کشور پیدا نکردند. خودروهای مانند فولکس واگن «آی دی۴» در ابتدا تا سه میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان معامله می شدند، اما امروز قیمت آن به حدود چهار میلیارد تومان رسیده است. با این حال، تقاضا برای خودروهای برقی بسیار محدود است. زیرساخت های فنی و خدمات پس از فروش تا حدی بهبود یافته، اما مردم هنوز به خرید این خودروها رغبت ندارند. یکی از دلایل اصلی آن، فقدان اعتماد به پایداری شبکه شارژ و ابهام در هزینه های نگهداری است. در نتیجه، فعلا خودروهای برقی در سطح خودروهای خاص باقی ماندند و به شکل عمومی گسترش نیافتند.
بسیاری از واحدهای صنفی ما در هفته شاید یک یا دو خودرو بفروشند؛ در حالی که در سال های گذشته همین واحدها روزانه چندین معامله داشتند
* قدرت خرید مشتریان در بازار خودرو را از ابتدای سال تاکنون چه مقدار کاهش داشته است؟
واقعیت این است که قدرت خرید مردم تقریبا به صفر رسیده است. طبقه متوسط که زمانی موتور محرک بازار خودرو بود، قدرت خرید خود را از دست داده است. امروز حتی کسانی که خودرو دارند، نمی توانند آن را بفروشند و مدل بالاتر بخرند. اگر خودروی فعلی شان را بفروشند، دیگر قادر به خرید مشابه آن نیستند. به عنوان نمونه، بسیاری از واحدهای صنفی ما در هفته شاید یک یا دو خودرو بفروشند؛ در حالی که در سال های گذشته همین واحدها روزانه چندین معامله داشتند. این کاهش شدید مراجعه کننده، به روشنی نشان می دهد بازار به رکود کامل رسیده است.
* خودروسازان به دلیل رشد نهاده های تولید مسیر افزایش قیمت ها را دنبال کردند، این مساله چه تاثیری در بازار خودرو داشته است؟
از نگاه تولید کننده افزایش هزینه ها واقعی است، هزینه های انرژی، قطعات، حمل و نقل و دستمزد رشد کرده و کارخانه ها معتقدند با قیمت های فعلی ضرر می دهند. اما باید توجه کرد که افزایش قیمت خودرو در کارخانه در شرایطی که تقاضا وجود ندارد، فقط رکود را تشدید می کند. بازار کشش ندارد و تا زمانی که قدرت خرید ترمیم نشود، هیچ افزایش قیمتی نمی تواند به رونق منجر شود.
* با توجه به شرایط فعلی، چه زمانی برای خرید خودرو مناسب است؟
همانطور که پیشتر اشاره کردم خودرو در کشور دیگر کالای سرمایه ای نیست، بلکه کالای مصرفی محسوب می شود. بنابراین، اگر کسی نیاز واقعی به خودرو دارد، هر زمانی که توان مالی دارد باید بخرد. چون نرخ تورم در کشور ثبات ندارد و احتمال افزایش قیمت در ماه های آینده وجود دارد. به عنوان مثال، سال گذشته خودروی «دنا اتوماتیک» حدود ۹۶۰ میلیون تا یک میلیارد تومان معامله می شد، اما امروز قیمت آن به بیش از یک میلیارد و ۳۶۰ میلیون تومان رسیده است. یعنی در طول یک سال، رشد بیش از ۳۰ درصدی داشته است. با این حال، خریدارانی که صرفا برای سرمایه گذاری به بازار می آیند، نباید انتظار سود بالا داشته باشند، چون صف خریدی در بازار وجود ندارد و معاملات بسیار محدود است.
اگر تنها از یک مدل خودرو مانند «دنا» در یک روز ۵۰۰ دستگاه در تهران فاکتور شود، همان روز حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان از قیمت بازار کاسته خواهد شد
* اگر افزایش عرضه خودرو از سوی خودروسازان انجام شود، قیمت ها کاهش خواهد یافت؟
اگر خودروسازان بتوانند عرضه را افزایش دهند، بله، قیمت ها افت می کند. اگر تنها از یک مدل خودرو مانند «دنا» در یک روز ۵۰۰ دستگاه در تهران فاکتور شود، همان روز حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان از قیمت بازار کاسته خواهد شد. اما در شرایط فعلی عرضه به صورت قطره چکانی انجام می شود و همین امر باعث تثبیت قیمت های بالا شده است. بازار زمانی به تعادل می رسد که عرضه واقعی و مستمر صورت گیرد.
نظر شما