بازار؛ گروه بین الملل: قیمت آلومینیوم به بالاترین سطح خود طی سه سال اخیر افزایش یافته و هر تن از این فلز صنعتی به حدود ۲۸۰۰ دلار رسیده است. این رشد چشمگیر که در پی ترکیب عوامل بنیادی از جمله افزایش تقاضا، نگرانی‌های عرضه و تغییر مسیر بازارهای جهانی به سمت انرژی‌های پاک شکل گرفته، موجب شده بسیاری از کارشناسان، آلومینیوم را «فلز کلیدی بعدی» در گذار جهانی به اقتصاد کم‌کربن بدانند.
بر اساس گزارش منتشر شده توسط پایگاه Carbon Credits، آلومینیوم به‌دلیل ویژگی‌های فیزیکی منحصربه‌فرد از جمله وزن پایین، مقاومت بالا و قابلیت بازیافت گسترده، اکنون در مرکز توجه صنایع تولیدی، خودروسازی و انرژی‌های تجدیدپذیر قرار گرفته است.
تحلیلگران معتقدند که تقاضا برای آلومینیوم به‌ویژه در بخش خودروهای برقی، پنل‌های خورشیدی، کابل‌های انتقال نیرو و ساختمان‌های سبز به‌طور پیوسته در حال افزایش است. موسسه بین‌المللی آلومینیوم (IAI) رشد تقاضا برای آلومینیوم تا سال ۲۰۳۰ میزان تقاضای جهانی را ۴۰ درصد پیش بینی کرده است؛ رشدی که عمدتاً از بخش‌های مرتبط با فناوری‌های پاک و پروژه‌های کاهش دهنده انتشار کربن ناشی خواهد شد. در همین حال، استفاده از آلومینیوم بازیافت‌شده به‌دلیل مصرف انرژی بسیار کمتر در مقایسه با تولید اولیه در حال گسترش بوده و شرکت‌های بزرگ جهانی به‌دنبال افزایش سهم تولید ثانویه در سبد تولید خود هستند.
در بازار جهانی، تقاضا برای آلومینیوم کم‌کربن نیز به‌سرعت در حال افزایش است. شرکت‌ها و خریداران صنعتی حاضرند برای آلومینیومی که با انرژی‌های تجدیدپذیر تولید شده است، مبالغی بین بیست تا صد و پنجاه دلار بیشتر به ازای هر تن پرداخت کنند. کشورهای دارای منابع برق پاک همچون نروژ، ایسلند و کانادا پیشگام تولید آلومینیوم با انتشار پایین کربن هستند که میزان انتشار دی‌اکسیدکربن در فرآیند ذوب آلومینیوم در این کشورها به حدود چهار کیلوگرم به ازای هر کیلوگرم فلز کاهش یافته است. این در حالی است که میانگین جهانی فعلی این رقم حدود ۱۶.۷ کیلوگرم برآورد شده است. چنین اختلافی نشان‌دهنده ظرفیت بالای کاهش آلایندگی این صنعت در صورت گذار به انرژی‌های پاک است.
با وجود چشم‌انداز مثبت، چالش‌های قابل توجهی نیز پیش‌روی این فلز قرار دارند. تولید اولیه آلومینیوم فرآیندی بسیار انرژی‌بر محسوب می‌شود و وابستگی بالای کارخانه‌های ذوب به برق حاصل از سوخت‌های فسیلی باعث شده این بخش حدود دو درصد از کل انتشار دی‌اکسیدکربن صنایع تولید مواد اولیه جهان را به خود اختصاص دهد. بخش عمده تولید جهانی نیز در اختیار چین است؛ کشوری که با تولید بیش از چهل میلیون تن در سال حدود شصت درصد از عرضه جهانی آلومینیوم را بر عهده دارد. تمرکز بیش از حد تولید در یک کشور، ریسک‌های زنجیره تأمین را افزایش داده و بازار را در برابر تصمیمات سیاسی، محدودیت‌های انرژی و تحریم‌های احتمالی آسیب‌پذیر می‌سازد.
از سوی دیگر، کمبود زیرساخت‌های مورد نیاز برای بازیافت و ضعف استانداردهای جهانی برای تأیید آلومینیوم کم‌کربن از دیگر چالش‌های مهم این صنعت به شمار می‌رود. بر اساس آمارهای موجود، تنها حدود ۳۶ درصد از تولید جهانی آلومینیوم از مسیر بازیافت تأمین شده و ظرفیت بالقوه برای گسترش این بخش همچنان بسیار بالاست. توسعه فناوری‌های نوین، سرمایه‌گذاری در تأسیسات ذوب با انرژی‌های تجدیدپذیر و ایجاد نظام‌های اعتبارسنجی زیست‌محیطی از جمله نیازهای فوری صنعت آلومینیوم در مسیر دستیابی به اهداف کاهش کربن محسوب می شوند.
کارشناسان معتقدند که موفقیت آلومینیوم در ایفای نقش با عنوان «فلز استراتژیک انرژی پاک» به استمرار چند روند کلیدی وابسته است: تداوم رشد تقاضا برای خودروهای برقی و انرژی‌های تجدیدپذیر، گسترش تولید با انتشار پایین، سرمایه‌گذاری در بازیافت و اجرای سیاست‌های بین‌المللی همچون سازوکار تعدیل مرز کربن اتحادیه اروپا (EU CBAM).
در صورت تحقق این عوامل، آلومینیوم می‌تواند در دهه پیش‌رو به محور اصلی صنایع پاک و جایگزینی مطمئن برای فولاد و مس در بسیاری از حوزه‌های تولیدی و زیرساختی تبدیل شود اما در صورت تداوم وابستگی به سوخت‌های فسیلی و محدودیت عرضه از سوی چین، روند صعودی قیمت و نوسانات شدید بازار نیز محتمل خواهد بود؛ موضوعی که نه تنها بر صنعت فلزات، بلکه بر کل زنجیره تأمین انرژی پاک در سطح جهانی تأثیر مستقیم خواهد گذاشت.
نظر شما