عباس علوی‌راد؛ بازار: سه سال گذشته هشدارهای متعددی در مورد افزایش شکاف اقتصادی بین مردم یزد و کاهش سهم هزینه خوراک مردم نسبت به کل سبد زندگی‌شان از سوی اقتصاددانان استان مطرح شده بود.
اخیرأ مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی دربارۀ فقر غذایی مطلق و یا سبد امنیت غذایی خانوارهای ایرانی گزارش سال ۱۳۹۷ را تهیه کرده است. طبق این گزارش میانگین کالری مورد نیاز خانوارهای ایرانی محاسبه شده که در این نوشته به بخشی از این گزارش که مربوط به استان یزد است، پرداخته می‌شود.
افزایش سهم هزینه‌های بهداشت و درمان مردم باعث شده خانوارهای یزدی از هزینه‌های سبد غذایی خود کسر کنند. متأسفانه این گزارش نشان می‌دهد مسائل اقتصادی اثر خود را بر سلامت جامعه گذاشته است.
در سال ۱۳۹۰، ۳۲ درصد سهم کل سبد زندگی خانوارهای یزدی مربوط به هزینه‌های خوراک بوده که در پایان سال ۹۷ این رقم به ۲۴ درصد رسیده است که این نشان دهندۀ آن است که خانوارهای یزدی برای گذران زندگی از هزینه‌های خوراک خود به نفع دیگر هزینه‌ها گذشته‌اند.
یزد دچار مشکل فقر غذایی
برای محاسبه خط فقر اختلاف نظرهایی وجود دارد؛ سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت ایران هر کدام مبنایی برای سنجش خط فقر و کالری مصرفی اعلام کرده‌اند. طبق مبنای سازمان بهداشت جهانی، سرانه مورد نیاز ایرانی‌ها ۲ هزار و ۹۷ کیلو کالری است که این رقم در مقایسه با آنچه وزارت بهداشت مطرح کرده یعنی دو هزار ۳۶۶ کیلو کالری تفاوت قابل ملاحظه‌ای دارد.متأسفانه هر کدام از این دو رقم که مبنای سنجش قرار گیرد، باز هم، وضعیت فقر استان یزد به لحاظ مقایسه با این میزان کالری وضعیت خوبی ندارد.
طبق محاسبات مرکز پژوهش‌های مجلس، استان یزد چهارمین استانی است که از نظر کمترین میزان کالری مصرفی خانوارها دچار مشکل است. استان‌های کیگیلویه و بویر احمر، هرمزگان، قم و کرمان به ترتیب وضعیت بدتری از یزد دارند. کالری مصرفی خانوارهای یزدی ۲ هزار و ۳۱ است که در واقع استان از بین ۳۱ استان از نظر کمترین کالری مصرفی در ردۀ چهارم قرار دارد.
لزوم توجه جدی به رتبه‌های نامناسب یزد
موضوع امنیت غذایی وقتی نگران‌کننده می‌شود که وضعیت سه دهک پایین جامعۀ یزد یا فقیرترین‌ها را طبق این آمار، تصور کنیم. میزان کالری سه دهک پایین جامعۀ یزد هزار و ۵۲۲ است که طی بررسی‌ها، تنها یک استان از این نظر وضعیتی بدتر از یزد دارد و استان بعد از استان قم که میانگین کالری مصرفی هزار و ۴۰۷ است، با سرانه بسیار پایینی مواجه است.
هر یک از ملاک‌ها را در نظر بگیریم؛ به عبارتی رقم ۲ هزار و ۹۷ و یا ۲ هزار و ۳۶۶ که مبنای حداقلی است، کل خانوارهای استان یزد و سه دهک پایین استان، از این رقم پایین‌تر و زیر خط فقر قرار می‌گیرند و از نظر امنیت سبدهای غذایی دچار مشکلات زیادی هستند.
البته برخی این موضوع را به نوع الگوی غذایی مردم یزد و نوع غذاهای مصرف شده مربوط می‌دانند که تا حدودی می‌تواند این موضوع قابل قبول باشد اما عدد هزار و ۵۲۲ تا ۲ هزار و ۹۷ بسیار متفاوت است و به سادگی قابل گذر نیست.
فقر غذایی در میان مدت محسوس می‌شود
تفاوت تأمل برانگیز میزان کالری مصرفی و میزان کالری استاندارد به ویژه در شرایط فعلی که مسئله کرونا به این مشکل دامن زده است، باعث شده اقشار کم درآمد بیشترین آسیب شغلی و درآمدی را متحمل شده و وضعیتی به شدت اسفناک‌تر از دو سال گذشته متحمل شوند.
از این‌رو، رسالت بنده به عنوان یک معلم اقتصاد این است که با طرح این موضوعات، افراد مختلف اعم از حقوقی، حقیقی، دولتی، غیردولتی، ظرفیت‌های مردمی و... حواس خود را بیشتر به این اقشار جمع کنند و تبعات میان‌مدت، بلندمدت و تهدیدانگیز شرایط این‌روزها را به شدت جدی بگیرند؛ چراکه مسئله امنیت غذایی و فقر غذایی در کوتاه مدت محسوس نیست، اما در میان‌مدت و بلندمدت پیکر جامعه را از نظر سلامت فردی و سلامت اجتماعی دچار مشکل می‌کند.
در نتیجه، معتقدم لازم است در کنار رتبه‌های رنگینی که از استان ارائه می‌شود، هشدارهای مربوط به افت شدید هزینه خوراک از سبد خانوارهای یزدی نیز جدی گرفته شود.
نظر شما