بازار؛ گروه بین الملل: اخیراً شاهد دو فعالیت مهم جنوب جهانی بوده ایم؛ به ویژه تعامل قوی تر در اجلاس سران جی ۲۰ و نفوذ بیشتر در اجلاس جی ۷۷ که پس از گسترش تدریجی این ائتلاف در واقع به معنای فرمت «جی۱۳۴ به علاوه چین» مطرح است. بر همین اساس، این موضوع حائز اهمیت است که این سوال را مطرح کنیم که این فعالیت ها چگونه نشان دهنده اهمیت روزافزون جنوب جهانی است.
بنابراین، قرار دادن این دو اجلاس در چارچوب گسترده‌تر تعاملات جهانی، در چارچوب سایر اجلاس‌ها و ابتکارات جنوب جهانی که در زمان‌های اخیر گسترش یافته و تقویت شده‌اند، ضروری است. جنوب جهانی در حال رهایی خود است و تلاش های آن برای چندجانبه گرایی، ریشه کنی فقر و مقاومت در برابر به حاشیه راندن مردم و کشورهای در حال توسعه نشان دهنده منافع اکثریت جهان است. بر همین اساس، به این شیوه رهایی بخش، می توان به معنای مجازی گفت که جهان به طور فزاینده ای در حال جنوبی شدن است.
اجلاس سران گروه بیست
از آنجایی که جی۲۰ دبیرخانه ثابتی ندارد و همیشه توسط سه کشور که ریاست دوره ای سالانه را بر عهده دارند (کشورهای ریاست قبلی، فعلی و آینده)، رهبری می شود، رهبری فعلی این گروه نماینده متمایز جنوب جهانی است. اگرچه کشورهای جنوب جهانی نیمی از اعضای گروه ۲۰ را تشکیل می دهند، کشورهای غربی به طور قابل توجهی نفوذ بیشتری دارند و به دنبال جلب نظر و نتایج نشست های گروه ۲۰ به سمت خود هستند. با این حال، در شرایطی که کشورهای جنوب جهانی رهبری این سازمان را بر عهده دارند، کار آنها دشوارتر است.
این مسئله بدان معنا نیست که همه کشورهای جنوب جهانی یکسان هستند؛ آنها دارای منافع متعددی هستند که باید به آنها احترام گذاشت. با این حال، علاقه مشترک آنها در پرداختن سریع به مشکلات اجتماعی و از بین بردن به حاشیه راندن اقتصادی و سیاسی جنوب جهانی آنها را متحد و در کنار یکدیگر قرار داده است.
برزیل به عنوان بزرگترین اقتصاد در آمریکای لاتین و عضو گروه جدید بریکس پلاس و در نتیجه یکی از رهبران جنوب جهانی، دستور کار را در جی بیست پیش برده است
نشست اخیر وزرای خارجه گروه ۲۰ در ریودوژانیرو برزیل (۲۱ تا ۲۲ فوریه ۲۰۲۴) برگزار شد. برزیل به عنوان بزرگترین اقتصاد در آمریکای لاتین و عضو گروه جدید بریکس پلاس و در نتیجه یکی از رهبران جنوب جهانی، دستور کار را پیش برده است. علاوه بر این، نشست وزرای خارجه در پس زمینه کشوری برگزار شد که بار دیگر توسط رئیس جمهوری مانند لولا رهبری می شد. پس از دو دوره موفقیت آمیز ریاست جمهوری و پس از آن زندانی شدن در زمان روسای جمهور مستبد تمر و بولسونارو، او برای سومین بار در پاییز ۲۰۲۲ انتخاب شد که زندانی بودن، او را به چهره ای قابل احترام تر از قبل و رهبر بلامنازع دومین جزر و مد صورتی در آمریکای لاتین تبدیل کرده است. به عنوان مثال، حمایت او از برنامه‌های اجتماعی در مقیاس بزرگ برای رسیدگی به فقر و ارتقای سطح زندگی شهروندان و حمایت او از مجمع جهانی اجتماعی شناخته شده است.
هند یکی از اعضای بریکس پلاس و یکی دیگر از رهبران جنوب جهانی رهبری است که علاوه بر برگزاری اجلاس اصلی جی بیست در سپتامبر ۲۰۲۳، دومین اجلاس سران، به ویژه اجلاس سران جی بیست در نوامبر ۲۰۲۳ را برگزار کرد
اجلاس عادی جی ۲۰ در اکتبر ۲۰۲۴ در ریودوژانیرو برگزار خواهد شد. این اولین اجلاس سران گروه بیست در برزیل خواهد بود. در همین راستا بسیاری از کارشناسان انتظار دارند که برزیل این ریاست را به نفع جنوب جهانی جدی بگیرد. ریاست قبلی گروه ۲۰ نیز بازیگر فوق‌العاده ای بود، زیرا هند بسیار فعال، یکی دیگر از اعضای بریکس پلاس و یکی دیگر از رهبران جنوب جهانی رهبری است که علاوه بر برگزاری اجلاس اصلی جی بیست در سپتامبر ۲۰۲۳، دومین اجلاس سران، به ویژه اجلاس سران جی بیست در نوامبر ۲۰۲۳ را برگزار کرد. از نظر برخی از کارشناسان، این موضوع غیرعادی است و نشان دهنده تلاش هند برای ایفای نقش مهمتر در روابط جهانی است.
گروه ۷۷، یا جی ۱۳۴ به اضافه چین
نشست اخیر سران در کامپالا، اوگاندا (۲۱ تا ۲۳ ژانویه ۲۰۲۴)، اهمیت و نفوذ فزاینده فرمت جی۷۷ و چین را برجسته کرد. گروه ۷۷ ابتدا به عنوان ائتلافی از ۷۷ کشور موسس در کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد در سال ۱۹۶۴ تأسیس شد و از آن زمان به بعد گام به گام به ۱۳۴ کشور عضو گسترش یافته است. از سال ۱۹۹۴، چین به گروه کمک کرده به طوری که در قالب جی۷۷ به علاوه چین عمل می کند.
این گروه اعلامیه ها و برنامه های اقدام خود را در اولین اجلاس سران جنوبی در کوبا در سال ۲۰۰۰ و در دومین نشست در دوحه در سال ۲۰۰۵ تصویب کرد. اجلاس سران ۲۰۲۴ در اوگاندا تنها سومین اجلاس سران این گروه و در نتیجه یک رویداد فوق العاده بود؛ در حالی که در سال جاری همچنین به مناسبت شصتمین سالگرد تاریخی تأسیس گروه جی ۷۷ اجلاسی برگزار می شود.
در حالی که سال گذشته این گروه توسط آمریکای لاتین و کارائیب رهبری می شد، ادر سال جاری آفریقا، به ویژه اوگاندا رهبر است. در سال ۲۰۲۳، رهبری قدرتمندی از کوبا قابل مشاهده بود، زیرا این کشور تنها یکی از کشورهای در حال توسعه نیست و یکی از رهبران جهان سوم از دهه ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ بوده است.
انتقال فناوری یکی از اولویت های گروه ۷۷ است که به معنای تحقق علم بین المللی به گونه ای است که نظام نوآوری جهانی را از دیدگاه کشورهای در حال توسعه متحول کند
اگرچه کوبا اکنون با مشکلات اقتصادی ناشی از تأثیرات همه‌گیری و تحریم ایالات متحده مواجه است، اما پس از رایزنی‌های گسترده با شهروندان خود، مدل جدید اقتصادی مختلط امیدوارکننده خود را که در قانون اساسی ۲۰۱۹ تدوین شده است، ایجاد کرده و شروع به اجرای آن در عمل کرده است. در دوران ریاست کوبا بر گروه ۷۷ و چین در سال ۲۰۲۳، بیانیه‌ای درباره «چالش‌های کنونی توسعه: نقش علم، فناوری و نوآوری» به تصویب رسید. انتقال فناوری یکی از اولویت های این گروه است که به معنای تحقق علم بین المللی به گونه ای است که نظام نوآوری جهانی را از دیدگاه کشورهای در حال توسعه متحول کند و هدف آن ترویج صلح، توانمندسازی فقرا، ریشه کنی گرسنگی، توسعه پایدار مردم و ترویج همبستگی است.
این طرح توسط ابتکار توسعه جهانی چین حمایت می شود که همکاری بین المللی را به منظور دستیابی به توسعه مرتبط با اهداف برنامه ۲۰۳۰ سازمان ملل برای توسعه پایدار آغاز کرده است. سومین اجلاس سران جنوب جهانی سندی را صادر کرد که بر بحران چند بعدی جهان معاصر و چالش های جدید در زمینه بین المللی تأکید داشت. این گروه چشم انداز روابط چندجانبه عادلانه، تعهد کشورهای عضو خود به رفاه و سعادت مردم جنوب را دنبال می کند و به دنبال استفاده از پتانسیل رو به رشد همکاری جنوب_جنوب است.
این موضوع شامل کار در سیستم توسعه سازمان ملل با به روز رسانی آن، کاهش شکاف مالی اهداف توسعه پایدار، حمایت از دستور کار ۲۰۳۰ و ریشه کنی فقر است. این گروه همچنیناین مسئله را منعکس کرده که به منابع مادی نیاز دارد و اظهار داشت که کشورهای توسعه یافته باید مسئولیت اصلی تامین مالی توسعه را بر عهده بگیرند. پس از قرن ها استعمار و استثمار، آنها بزرگترین منابع را در اختیار دارند.
«گروه ۷۷ و چین» همچنین خواستار اصلاحات لازم در سازمان تجارت جهانی به منظور مقابله با اقدامات یکجانبه هستند. این گروه از قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورد اقدامات اقتصادی یکجانبه به عنوان ابزاری برای اجبار سیاسی و اقتصادی علیه کشورهای در حال توسعه استقبال کرده و اقدامات یکجانبه ایالات متحده و محاصره کوبا را رد کرده؛ ضمن اینکه حمایت اصولی خود را برای مدت طولانی از مردم فلسطین اعلام کرده است.
در توافق با این گروه، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، اظهار داشته که صلح و عدالت «نیازمند نهادهای چندجانبه قوی و مؤثر است. اما بسیاری از نهادهای امروزی_ به ویژه شورای امنیت سازمان ملل متحد و نهادهای برتون وود_ بازتاب دوران گذشته است. وی بر اهمیت آماده سازی اجلاس سران آینده در سال ۲۰۲۴ تاکید کرده که به عنوان یک فرصت در هر نسل برای دستیابی به اجماع بین المللی جدید به دنبال منشور سازمان ملل، دستور کار ۲۰۳۰، دستور کار اقدام آدیس آبابا، و توافقنامه پاریس است.
با نگاهی به آینده، چهارمین اجلاس جنوب جهانی بعدی پنج سال دیگر یعنی در سال ۲۰۲۹ در آمریکای لاتین و دریای کارائیب تشکیل خواهد شد؛ به طوری که انتظار می رود که جنوب جهانی در پنج سال آینده پیشرفت کند و دستور کار جهانی را با قدرت بیشتری شکل دهد
با نگاهی به آینده، چهارمین اجلاس جنوب جهانی بعدی پنج سال دیگر یعنی در سال ۲۰۲۹ در آمریکای لاتین و دریای کارائیب تشکیل خواهد شد. بر همین اساس، ما می توانیم انتظار داشته باشیم که جنوب جهانی در پنج سال آینده پیشرفت کند و دستور کار جهانی را با قدرت بیشتری شکل دهد. ریاست بعدی گروه ۲۰ توسط آفریقای جنوبی در سال ۲۰۲۵، یکی دیگر از کشورهای بریکس پلاس، برگزار خواهد شد؛ در حالی که در حال حاضر، آفریقای جنوبی نیز دارای رهبری ملی بسیار فعال است. به عنوان مثال، اخیراً این کشور توجه خود را با طرح کیفرخواست اسرائیل برای ارتکاب نسل کشی در فلسطین در دادگاه کیفری بین المللی نشان داده است.
نظر شما