بازار؛ گروه بین الملل: ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران پس از تبدیل شدن به اولین مقام ایرانی که در بیش از یک دهه گذشته از این قاره بازدید می‌کند، روز پنجشنبه سفر سه روزه خود را به آفریقا به پایان رساند. در حالی که سفر او به کنیا، اوگاندا و زیمبابوه بر تقویت روابط اقتصادی با این قاره و شروعی جدید در روابط با این کشورها تمرکز داشته است، فشار تهران برای ایجاد اتحادهای منطقه‌ای قوی‌تر در مواجهه با ادامه تحریم‌های غرب سایر کشورها را به تعامل با ایران تشویق خواهد کرد.
ایران در سال جاری به برقرای و توسعه چندین روابط بزرگ دست زده که مهم‌ترین آنها با عربستان سعودی بوده است. جمهوری اسلامی پس از یک شکاف هفت ساله در ماه مارس روابط خود با عربستان را احیا کرد. بر همین اساس، تحلیلگران گفته اند که تجدید روابط با ریاض، همراه با آتش بس در یمن، ممکن است کشورهای آفریقایی را از درگیری قریب الوقوع رهایی بخشد و همین موضوع به توسعه روابط این قاره با ایران کمک نماید.
از سرگیری روابط تهران و ریاض ممکن است یک تحول مثبت برای روابط ایران و آفریقا از نظر کاهش تنش هایی که در این قاره در حال وقوع است، داشته باشد
اریک لوب، دانشیار سیاست و پروفسور روابط بین الملل در دانشگاه فلوریدا معتقد است که از سرگیری روابط تهران و ریاض ممکن است یک تحول مثبت برای روابط ایران و آفریقا از نظر کاهش تنش های میان کمربندی و درون کمربندی که در این قاره در حال وقوع است، داشته باشد؛ ضمن اینکه این کشورها ممکن است در حال حاضر احساس کنند که به میزان اندکی اتاق تنفس بیشتر و سرمایه ژئوپلیتیک بیشتری برای تعامل مجدد با ایران دارند. بنابراین، این موضوع کمتر از «بازی مجموع صفر» خواهد بود.
در سفر ابراهیم رئیسی به قاره افریقا، ایران و کنیا ضمن یاد کردن از یکدیگر به به عنوان شریک های استراتژیک چندین یادداشت در زمینه فناوری اطلاعات، شیلات، محصولات دامی و ترویج سرمایه گذاری در نایروبی امضا کردند؛ در حالی که رئیس جمهور ایران متعهد شد و اعلام کرد که ایران قصد دارد یک کارخانه تولید خودروهای ایرانی در شهر بندری مومباسا در کنیا راه اندازی کند.
همچنین، با توجه به جایگاه کنیا در شرق آفریقا و نیز جایگاه جمهوری اسلامی در منطقه غرب آسیا، روابط دو کشور یا یکدیگر صرفا جنبه دوجانبه ندارد، بلکه می‌تواند به ارتقای روابط منطقه‌ای و حتی بین‌المللی نیز بیانجامد.
در همین راستا، اریک لوب اینگونه استدلال کرده که ابراهیم رئیسی سعی خواهد کرد تا حد امکان روابط با کشورهای آفریقایی را متنوع کند؛ ضمن اینکه او در اولین سال ریاست جمهوری خود در ابتدا به نوعی با میوه هایی که پایین تر آویزان شده اند، شروع کرده است. این موضوع نشان می دهد که ایران حرکت جدی به سمت شرکای تجاری کوچکتر که هنوز دارای جنبه های مختلف اهمیت ژئوپلیتیکی هستند، را آغاز کرده است.
پس از آفریقای جنوبی، کنیا به طور مداوم دومین شریک تجاری آفریقایی برای ایران بوده است که حتی این روابط به سال‌های قبل از انقلاب بازمی‌گردد
این استاد دانشگاه همچنین گفته که کنیا به ایران چای صادر می‌کند، چیزی که فکرش را نمی‌کنید و محصولات پتروشیمی، فرش و سایر کالاها را از ایران وارد می نماید. پس از آفریقای جنوبی، کنیا به طور مداوم دومین شریک تجاری آفریقایی برای ایران بوده است که حتی این روابط به سال‌های قبل از انقلاب بازمی‌گردد. بر همین اساس، اطمینان از اینکه مشارکت در زمینه های اقتصادی مستحکم است، بسیار منطقی است.
در جریان سفر به اوگاندا، رئیسی، غرب را مورد انتقاد قرار داد و از ساخت خطوط لوله نفتی که در اروپا با آنها مخالف بود، حمایت کرد. این مقام ایرانی گفت که تهران آماده است تا تجربیات صنعت نفت خود را به اشتراک بگذارد، در حالی که غرب به طور کلی علاقه ای به استقلال کشورهایی که از منابع و ذخایر ملی بزرگ برخوردار هستند، ندارد.
در این سفر همچنین رئیس جمهور ایران در روز پنجشنبه از زیمبابوه ای دیدن کرد و به گفتگو با مقامات کشوری پرداخت که روابط دیرینه ایدئولوژیکی میان طرفین وجود دارد. در همین راستا، دکتر لوب معتقد است که ایران می تواند به عنوان کشوری که با تحریم ها مواجه است، از اورانیوم در زیمبابوه و اوگاندا بهره مند شود، زیرا غنی سازی اورانیوم داخلی این کشور تحت نظارت مستمر ناظر هسته ای سازمان ملل قرار گرفته، اما غرب معتقد است که ایران اورانیوم غنی شده کافی برای تولید بمب هسته‌ای دارد.
در حالی که تهران رویکردی ضدغربی و استعماری دارد که ممکن است برای میزبانان چند روز گذشته در آفریقا جذابیت داشته، روسای جمهور قبلی ایران نیز تعهدات مشابهی برای سرمایه گذاری در این قاره داده بودند که ثمره کمی داشته است
در حالی که تهران رویکردی ضدغربی و استعماری دارد که ممکن است برای میزبانان چند روز گذشته در آفریقا جذابیت داشته، روسای جمهور قبلی ایران نیز تعهدات مشابهی برای سرمایه گذاری در این قاره داده بودند که ثمره کمی داشته است.
دکتر اریک لوب با بیان اینکه تهران نمی تواند صرفاً به شرق و جنوب نگاه کرده و به بی ثباتی روسیه چشم بدوزد در حالی که تمام تمرکز خود را بر مسئله توافق هسته ای و برجام قرار داده، اینگونه استدلال کرده که ما باید نسبت به آنچه که ایرانی‌ها می‌توانند به آفریقایی‌ها و آنچه آفریقایی‌ها می‌توانند به ایرانی‌ها ارائه دهند، بیش از حد خوش بین باشیم.
حسن روحانی قبل از تمرکز بر تقویت روابط شکسته شده با غرب و ایجاد برجام، تعهدات مشابهی برای تقویت روابط با آفریقا داده بود، اما نتیجه لازم بر اساس انتظارها به دست نیامد، در حالی که آفریقا «قاره فرصت‌ها» و «سکوی عالی برای محصولات ایرانی» است به گونه ای که امکان تحقق تجارت با این قاره در سال جاری به ارزش دو میلیارد دلار وجود دارد.
توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و فعال شدن خطوط کشتیرانی، ایجاد زمینه تسهیل رفت و آمد تجار و گردشگران میان دو کشور از جمله با راه‌اندازی خطوط هوایی، کاهش هزینه‌های تجاری با اصلاح تعرفه‌ها و برقراری تعرفه‌های ترجیحی و تسهیل ارتباطات پولی، مالی و بانکی میان ایران با کشورهای آفریقایی از جمله زمینه‌های لازم برای گسترش تعاملات اقتصادی و تجاری فیمابین است.
نظر شما