بازار؛ سمیرا قاسمی گزیک: مرغ به‌عنوان یکی از کالاهای مهم در سبد غذایی مردم در بخش تولید و عرضه با مشکلاتی مواجه شده است، یکی از علل اصلی کمبود این کالا بحث تأمین نهاده است که حتی با پرداخت پول هم با چندین هفته یا ماه تأخیر سویا بارگیری می‌شود. مشکل دیگر در بخش کمبود نقدینگی است که به دلیل زیان‌های بالای مازاد مرغ و فروش زیر قیمت تولید، ایجاد شد.
تولیدکنندگان معتقد هستند که برای رفع این مشکلات بخش خصوصی باید وارد شود تا بتوانند یک ثبات در تمام این صنعت ایجاد کنند. در همین راستا این گزارش خبرنگار بازار به بررسی مشکلات مرغداران استان خراسان جنوبی و بیان راهکارهای آنها پرداخته است، تا شاید بتوان این محصول غذایی را هم برای تولیدکننده به صرفه کرد و هم در سبد غذایی مصرف کننده باقی بماند.
تراز نبودن عرضه و تقاضا
محمد شفیعی از مرغداران خراسان جنوبی در شهرستان بیرجند در گفت‌وگو با خبرنگار بازار گفت: مشکل ما کشوری است چرا که برنامه‌ریزی درستی وجود ندارد.
وی تصریح کرد: از زمانی که ارز ترجیحی حذف و کالابرگی هم به مردم ارائه نشد ما با کاهش مصرف روبه‌رو بودیم.
به گفته وی تقاضا کاهش پیدا کرده و از آن سوی عرضه مازاد در بازار وجود داشت که به همین دلیل مرغ‌دار کیلویی هشت تا ۱۵ هزار تومان زیر قیمت مرغ خود را به فروش می‌رساند.
این فعال حوزه طیور با بیان اینکه قرار بود مرغ زنده از ما ۴۳ هزار تومان خریداری شود، عنوان کرد: اینگونه نبود و بین ۲۵ تا ۳۰ تومان به فروش می‌رفت و به دلیل زیان‌هایی که مرغداران متقبل شدند اکنون زمان جوجه‌ریزی خود را طولانی کردند.
شفیعی به دامدار کارت نیز اشاره کرد و گفت: با توجه به هزینه‌ها دامدار کارت هم فایده‌ای نداشت و شاید نصف زیان ما را فقط توانست جبران کند چون نتوانستیم مرغ را به قیمت مصوب به فروش برسانیم.
وی اضافه کرد: اکنون علاوه بر افزایش قیمت دان شاهد افزایش قیمت در دارو، ویتامین و واکسن هستیم که حدود ۷۰ درصد بر قیمت آنها افزوده شده و مسئولان بخش کشاورزی هم این موضوع را می‌دانند ولی تاکنون کاری انجام نشده است.
مشکل بزرگ دان در سال ۱۴۰۲ و خروج از چرخه تولید
به گفته وی در این مدت ۱۱ ماهه بعد از حذف ارز ترجیحی بخش بیشتر مرغداران، دان ذخیره شده در انبار داشتند و شاید مشکلات کمتر بود ولی بعد از سال ۱۴۰۲ این مشکلات چندین برابر خواهد شد چرا که با توجه به تورم و واردات ۷۰ درصدی دان، تعداد زیادی از مرغداران از چرخه تولید خارج خواهند شد.
این مرغ‌دار خراسان جنوبی اعلام کرد: یک سری از کشتارگاه‌ها و دلالان سود می‌برند و حتی برخی از مرغ‌داری‌ها دیگر توسط خود مرغ‌دار اداره نمی‌شود و به دلال و کشتارگاه داده شده و چون خود در آخر خط توزیع هستند هنوز این چرخه برای آنها سودآور است.
شفیعی افزود: حتی دیده شده اتباع خارجی از کشور همسایه مرغداری را اداره می‌کند چرا که نمی‌تواند مجوز کسب این حوزه را بگیرد.
وی اظهار کرد: سال‌هاست که تنظیم بازار بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است که نتوانسته هیچ کاری انجام دهد و شاید راهکار این است که این موضوع به خود بخش خصوصی واگذار شود تا ساماندهی کنند.
به گفته وی یکی دیگر از مشکلات نخریدن به موقع کشتارگاه‌ها است که ۱۰ تا ۱۵ روز مرغ بیشتر در مرغداری باقی می‌ماند و هم از وزن ایده‌آل خارج می‌شود و هم هزینه مازاد با مصرف دان برای تولیدکننده دارد.
کاهش جوجه‌ریزی به دلیل زیان بالا
محمدحسین داودی از دیگر فعالان حوزه طیور در شهرستان خوسف استان خراسان جنوبی هم در گفتگو با بازار عنوان کرد: مرغداری دومین صنعت در کشور است که سیاست‌های خوبی برای آن به کار نرفت و اکنون با عدم تراز تولید و تقاضا مواجه شده‌ایم.
وی بیان کرد: به دلیل افزایش هزینه‌ها و ضررها به دلیل فروش با زیان بالای مرغ، اکنون ما فقط دو بار در سال جوجه ریزی داریم که قبلا چهار بار انجام می‌شده است.
به گفته وی در اوایل سال قبل حذف ترجیحی اگر سویا را به هشت هزار تومان خریداری می‌کرده اکنون به بیش از ۲۴ هزار تومان خریداری می‌شود.
داودی تأکید کرد: دولت از اینکه مرغ مازاد در بازار است خوشحال بود چرا که با قیمت پایین‌تری به فروش می‌رفت ولی به فکر زیان مرغ‌دار و اینکه دیگر جوجه‌ریزی نخواهد داشت و با مشکل کمبود مرغ در بازار مواجه خواهند شد، نبودند.
یارانه برای تولیدکننده در نظر گرفته شود
حمیدرضا کمیلی، مدیر تعاونی مرغداران ابن حسام خوسف هم در این باره به خبرنگار بازار گفت: دیگر تولید به صرفه نیست و به دلیل افزایش قیمت نهاده‌ها و کاهش قدرت خرید مردم و نبود ثبات اقتصادی تمایلی دیگر به جوجه‌ریزی وجود ندارد.
وی بیان کرد: نهاده‌های دامی دچار مشکل شده از شرکت آوا تجارت که بیشترین فروش نهاده را دارد خرید کرده‌ایم ولی باوجود واریزی پول الان مدعی شده‌اند که دولت ارز نیمایی به آنها نداده و نمی‌توانند نهاده را به ما بدهند.
به گفته وی کیفیت جوجه یک روزه هم پایین آمده چرا که اگر در گذشته یک و نیم کیلو دان مصرف می‌کرد یک کیلو وزن داشت ولی اکنون حتی با دو کیلو دان هم یک کیلو وزن نمی‌گیرند.
این مرغ‌دار استان خراسان جنوبی با اشاره به اینکه فروش او ۵۰ درصد کاهش داشته است، درخواست کرد: یک یارانه برای تولیدکننده باید در نظر گرفته شود تا با کاهش نرخ تولید و ثبات در قیمت، مصرف‌کننده توانایی خرید داشته باشد و تولیدکننده متحمل ضرر نشود.
کمیلی تصریح کرد: با توجه به افزایش قیمت گوشت گوساله مردم به سمت خرید گوشت سفید آمده‌اند به همین دلیل نیاز به سیاست‌های درستی داریم تا این پروتئین هم از سبد خانوار با افزایش هزینه‌ها حذف نشود.
نبود اصل ثبات مهمترین مشکل است
علی عسکری از دیگر مرغداران خراسان جنوبی در شهرستان سربیشه هم در این باره تاکید کرد: مهمترین نکته ثبات در قیمت است و نیاز داریم قیمت جوجه، قیمت تمام شده نهاده و قیمت محصول ثابت باشد.
وی بیان کرد: اکنون تمایل بیشتر به سمت سرمایه‌گذاری در دیگر بازارها مانند خودرو است چرا که یک پراید را ۱۰۰ میلیون خریداری و ۳۰۰ میلیون به فروش می‌رسانند ولی من تولیدکننده پنج میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کردم ولی یک میلیارد تومان ضرر کرده‌ام.
به گفته وی در یک برهه‌های زمانی مانند سال ۱۴۰۰ ثبات وجود داشت و چرخه منظم بود و مرغ‌دار مطمئن بود ۱۰۰ درصد مرغ او به فروش می‌رسد ولی اکنون اصلا اینگونه نیست.
این فعال حوزه طیور در خراسان جنوبی بیان کرد: اکنون به دلیل کمبود مرغ در بازار قیمت کمی افزایش پیدا کرده ولی از آن سوی به دلیل نبود نهاده و افزایش قیمت در بازار آزاد باز هم مرغ‌دار نتوانست جبران زیانی داشته باشد.
عسکری تاکید کرد: بخش کشاورزی به ویژه حوزه طیور آن ریسک بالایی دارد و سرمایه‌گذار براساس ریسک موجود باید سود هم بکند.
وی ادامه داد: با نبود دان یا سرما و موارد دیگر نمی‌توان به یک حیوان زنده حساس مانند مرغ گفت تو تحمل کن، بلکه شاهد تلفات هستیم و به دلیل همین موارد تمایلی دیگر به این حوزه نیست.
منابعی که به درستی استفاده نمی‌شود
به گفته وی اصل استقلال کشور غذا است پس باید برنامه‌ریزی برای ثبات این موضوع دیده شود به عنوان نمونه ما ابزارهایی داریم که از آن استفاده نمی‌شود و از این موارد می‌توان به صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی اشاره کرد.
این مرغ‌دار خراسان جنوبی افزود: از این صندوق یک بیلان کاری نیاز است که گرفته شود تا بدانیم چه مقدار در توسعه بخش کشاورزی تغییر و تحول ایجاد کرده‌اند که مسلماً هیچ کاری انجام نشده است.
عسکری با بیان اینکه مشکلی در زیرساخت و منابع نداریم، گفت: مشکل در نبود مدیریت درست این منابع و چگونگی استفاده از آن است و به همین دلیل بهتر است امور به بخش خصوصی واگذار شود ما همین الان با زیرساخت‌هایی موجود می‌دانیم چه کاری موجب ثبات می‌شود.
وی اظهار کرد: در راستای تضمین امنیت غذایی نیاز به حمایت بخش خصوصی و تولیدکننده برای ثبات قیمت، استفاده درست از منابع و شفافیت و صادق بودن در طول انجام کارها است.
به گفته وی اکنون علاوه بر نبود مدیریت درست با نبود شفافیت هم مواجه هستیم، به عنوان مثال سرمایه خود را برای خرید دان به یک شرکت دادیم ولی آنها به هر دلیلی هنوز دان را برای ما بارگیری نمی‌کنند و در دولت هم کسی پاسخ‌گو نیست.
اقدامات متأثر از هیجانات بازار
این تولیدکننده استان تأکید کرد: اکنون به دلیل نبود ثبات حتی تولیدکننده هم چون متأثر از هیجان بازار می‌شود دست به اقداماتی می‌زند که زیان‌ده می‌شود.
عسکری تصریح کرد: در یک مدت به دلیل هیجان در بازار افزایش جوجه‌ریزی وجود داشت که ضررده بود و اکنون هم با کاهش جوجه ریزی مواجه شده‌ایم.
وی عنوان کرد: اگر ثبات باشد تولیدکننده می‌داند چه مقدار مورد نیاز جامعه است و همان مقدار تولید می‌کند و مصرف‌کننده نیز می‌داند قیمت‌ها چگونه است، که در این صورت منافع تولیدکننده و مصرف کننده دیده می‌شود.
به گفتۀ وی یک راهکار دیگر هم الکترونیکی کردن تمام چرخه است تا همه به صورت شفاف بدانند هر کجا چه مقدار سود کرده تا برخی از خلأهای قانونی و مدیریتی سوء استفاده نکنند.
واگذاری به بخش خصوصی نیاز ساماندهی به بازار
علی واحدی پناه، مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کشاورزی مرغداران ماکیان شرق هم در پاسخ به خبرنگار بازار گفت: سال‌هاست که ستاد تنظیم بازار داریم ولی نتوانسته هیچ‌گونه ثبات و تنظیمی را ایجاد کند.
وی تصریح کرد: لازم است که ساماندهی به بخش خصوصی و اتحادیه‌ها واگذار شود که خود وزیر جهاد کشاورزی هم معقتد بر این کار هستند اما هنوز اجرایی نشده است.
به گفته وی باید صفر تا صد امور به خود بخش خصوصی واگذار شود تا بدانند در چه زمانی و فصلی چه مقدار جوجه‌ریزی کنند و چه مقدار سود داشته باشند.
واحدی پناه تاکید کرد: در این شرایط تولیدکننده فقط دغدغه تولید خود را دارد، این در حالی است که اکنون کمترین دغدغه تولید است و مشکلاتی مانند قیمت بازار، نهاده، وصول پول و موارد دیگر دغدغه اصلی است.
کاهش ۴۰ درصدی فروش بعد از حذف ارز ترجیحی
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کشاورزی مرغداران ماکیان شرق با بیان اینکه بعد از حذف ارز ترجیحی حدود ۴۰ درصد کاهش مصرف مرغ داشتیم، اظهار کرد: در این چند روز شاهد افزایش ۲۰ درصدی فروش به دلیل افزایش قیمت گوشت گوسفند و کاهش جوجه‌ریزی هستیم.
واحدی پناه بیان کرد: نرخ مصوب مرغ گرم برای مصرف کننده ۶۳ هزار تومان و خرید از مرغ دار ۴۲ هزار تومان است ولی اکنون با واکنش شدید دولت مواجه شده و مرغ منجمد با قیمت حدود ۴۰ هزار تومان وارد بازار کرده‌اند.
وی تاکید کرد: بیش از یک ماه است که بار سویای خریداری شده مرغداران بارگیری نشده و مجبور شده‌اند دان را با چندین برابر قیمت در بازار آزاد خریداری کنند که این افزایش قیمت مرغ هم فعلاً نتواسته زیان این حوزه را با این مشکلات برطرف کند.
به گفته وی وظیفه ذاتی شرکت پشتیبانی امور دام حمایت است و زمانی که مرغ مازاد داشتیم باید توسط آنها طبق قانون خرید تضمینی انجام می‌شد که این کار صورت نگرفت.
واحدی پناه ادامه داد: این در حالی است که اکنون کمی افزایش قیمت داریم ستاد پشتیبانی، مرغ منجمد زیر قیمت وارد بازار کرده است که با این شکل هیچ حمایتی از تولیدکننده نکرده‌اند.
درخواست استمهال وام مرغداران
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کشاورزی مرغداران ماکیان شرق در زمینه حمایت از تولیدکننده گفت: دامدار کارت ارائه شده شاید نیمی از زیان را هم پوشش نداد، هرچند تعداد این دامدار کارت کافی نبود و به بخشی هم نرسید.
واحدی پناه تصریح کرد: اکنون گفته شده که دامدار کارت با نرخ سود ۲۳ درصدی ارائه خواهد شد و باید وام قبلی به صورت کامل پرداخت شود.
وی درخواست کرد: با توجه به مشکلات و هزینه‌های بالا درخواست استمهال وام‌ها را از دولت داریم تا شاید بتوانند مرغداران استان کمی ثبات پیدا کنند.
به گفته وی در خراسان جنوبی ۶۰۰ واحد مرغداری پروانه‌دار وجود دارند که بخش زیادی از آنها کاهش جوجه ریزی دارند یعنی اگر بین ۸۰ تا ۹۰ روز انجام می‌دادند اکنون بین ۱۵۰ روز جوجه‌ریزی می‌کنند و با این شرایط نمی‌دانیم دوباره به چرخه باز خواهند گشت.
واحدی پناه پیشنهاد داد: کالا برگ به مردم داده شود تا هم مصرف کننده بتواند مرغ را با قیمت شهریور سال ۱۴۰۰ خریداری کند و هم تولیدکننده زیان خود را کاهش دهد.
در حال عبور از مشکلات هستیم
سیدعلی حسینی نسب، سرپرست معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در پاسخ به این مشکلات به خبرنگار بازار گفت: به دو دلیل مشکل عرضه و تقاضا داشتیم یکی اینکه در صادرات مشکل داریم و دیگر شاهد کاهش مصرف مردم بودیم.
وی تصریح کرد: به همین دلایل قمیت مرغ کاهش پیدا کرد چرا که کشتارگاه هم نمی‌توانست به قیمت اصلی خریداری کند چون بازار فروشی وجود نداشت و سردخانه‌ها هم دیگر توانایی ذخیره سازی نداشتند.
به گفته وی اکنون نیز در کشور و استان ما جوجه‌ریزی به دلیل مشکلات و قطعی گاز کاهش پیدا کرد و قیمت گوشت قرمز هم افزایش داشت که دلیلی بر جذابیت خرید مرغ توسط مصرف‌کننده شد.
حسینی نسب بیان کرد: در این مدت خراسان جنوبی قیمت بهتری نسبت به دیگر استانها داشت ولی اکنون در حال عبور از شرایط سخت و بهبود این مسائل هستیم.
شرایط تمدید دامدار کارت در ابهام
سرپرست معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی درباره مشکل عرضه دان هم اظهار کرد: در بخش سویا در کلان کشور چون از بخش خصوصی خریداری می‌شود مشکلاتی وجود دارد که رایزنی‌هایی با شرکت پشتیبانی امور دام داشتیم تا رفع شود.
حسینی نسب در زمینه دامدار کارت بیان کرد: حمایتی از سرمایه‌گذار بود ولی به دلیل اختلاف قیمت و افزایش شش برابری سرمایه در گردش پوشش خوبی برای تولیدکننده ضعیف‌تر نداشت.
وی ادامه داد: مقرر بود دامدار کارت تمدید شود ولی بانک‌ها به دلیل تغییر نرخ سود به ۲۳ درصد قبول نکرده‌اند و شرایط پرداخت کامل وام قبلی را دارند.
به گفته وی برای استمهال وام‌ها نیز رایزنی و مکاتبه انجام شده ولی از آنجایی که نیاز به تأمین منابع مالی توسط دولت است در حال برنامه‌ریزی است.
سیاست وزارت‌خانه واگذاری امور به بخش خصوصی است
سرپرست معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در زمینه واگذاری امور به بخش خصوصی و اتحادیه‌ها هم گفت: سیاست کلی وزارت‌خانه هم همین است و حتی تسهیلاتی هم ابلاغ شده بود.
حسینی نسب با بیان اینکه برای حمایت از اتحادیه استان ۷۰ میلیارد تومان تسهیلات درخواست کرده بودیم، عنوان کرد: ۱۲ میلیارد تومان مصوب شد که در همین اواخر بود ولی اکنون جریان بالعکس شده و مرغ مازادی نداریم.
وی درباره ورود مرغ منجمد به بازار اظهار کرد: یک بخش ما هستیم که از فروش تولیدکننده رضایت داریم ولی یک بخش هم معاونت توسعه بازرگانی است که به فکر مصرف کننده است و برای حمایت از قشر ضعیف جامعه این کار را انجام می‌دهد.
به گفته وی در کل وزارت خانه به دنبال قوی کردن اتحادیه‌ها است تا سردخانه و حتی کشتارگاه داشته باشند و خود چرخه کامل تنظیم را برعهده گرفته و نظم‌دهی بر جوجه ریزی باشد ولی بخشی از دغدغه‌ها این پروسه را طولانی کرده است.
حسینی نسب در زمینه کالابرگ به مصرف کننده نیز اعلام کرد: اگر در این مدت وجود داشت بخش اعظمی از مشکلات وجود نداشت و در برخی استانها اجرایی شده، در خراسان جنوبی نیز به احتمال زیاد از اوایل سال بعد اجرایی خواهد شد.
و اما...
تورم کنونی مشکلات زیادی برای تولیدکننده و مصرف‌کننده ایجاد کرده است به ویژه در صنعت مرغداری به دلیل زنده بودن کالا مشکلات چندین برابر شده است. لازمه حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده ثبات قیمتی در بازار برای تمام چرخه‌ها است تا بتوایم اصل اول امنیت کشور که در حوزه غذایی است پشت سربگذاریم.
نظر شما