برند سازی نیاز تولیدات روستایی | «ترویج و زیرساخت»حلقه مفقوده تجارت الکترونیک

بازار، گروه استان‌ها: صنایع دستی و تولیدات روستایی در بخش‌های لبنیات، زراعت حتی گردشگری موانع متعددی را پیش پای خود در سراسر استان سمنان می‌بینند که از جمله آنها می‌توان به کاهش تقاضا، نقدینگی، تأمین اقلام مورد نیاز اولیه برای تولیدات و خدمات، افزایش هزینه تولید و خدمات و … اشاره کرد.

برخی از این موانع توسط دولت‌ها قابل رفع هستند برای مثال می‌توان با پرداخت تسهیلات بخشی از مشکل نقدینگی را برطرف ساخت اما بازار فروش محصولات و خدمات چیزی نیست که بتوان آن را با یک جلسه یا معرفی به یک بانک و پرداخت تسهیلات برطرف کرد.

موانع تولید و فروش
مشکل بازار فروش محصولات و خدمات یکی از مهمترین موانع پیش پای تولیدات روستایی در بخش‌های مختلف است زیرا وقتی شما تولیدی را انجام دهید که برایش بازاری نباشد، طبیعتاً با مشکلات نقدینگی، فقدان توان پرداخت هزینه کارگر، تأمین اقلام اولیه، اجاره مغازه و … را نیز نمی‌توانید پرداخت کنید در نتیجه نه تنها وام به درد شما نمی‌خورد بلکه خودش به واسطه ایجاد بدهی، به یک مانع تولید بدل می‌شود.

مشکلی که در پنج سال اخیر گریبان بسیاری واحد تولیدی استان سمنان و دیگر نقاط کشور را گرفت سیاستی که به دلیل عدم تأمین بازار فروش و نگاه صرفاً وام محور به تولید، توانست بسیاری از تولیدگران کشور را ورشکست و بدهکار به سیستم بانکی کند.

می‌توان با پرداخت تسهیلات بخشی از مشکل نقدینگی را برطرف ساخت اما بازار فروش محصولات و خدمات چیزی نیست که بتوان آن را با یک جلسه یا معرفی به یک بانک و پرداخت تسهیلات برطرف کرد

شگفت‌آور اینکه دولت سیزدهم نیز ادامه دهنده سیاست دولت دوازدهم است حال آنکه به این سیستم نقدهای بسیاری صورت گرفته است که در نهایت باید دید چه اتفاقاتی در حوزه تولیدات روستایی کشور و استان سمنان رخ می‌دهد. در میزگردی با حضور محمد رضا عرب انصاری کارشناس اقتصادی و کسی که در زمینه تجارت الکترونیک کارهایی را صورت داده و سروش محمدپور دانش آموخته الکترونیک و فعال بازار الکترونیک شهری و روستایی به گفتگو نشستیم.

فقدان استفاده از ظرفیت شناساندن تولیدات
عرب انصاری: استان سمنان دارای ظرفیت‌های عظیم اقتصادی در بخش‌های روستایی، تولیدات و صنایع دستی است اما متأسفانه موانع این حوزه سبب شده تا نتوانیم آنطور که باید و شاید شاهد فروش محصولات تولیدی باشیم مشکل اصلی تولیدات روستایی استان از جمله صنایع دستی، برند سازی است.

امروز عمده مشکل تولیدگران ما در روستاهای استان سمنان بازار فروش است ما اگر بتوانیم بازار فروش محصولات تولیدی روستایی و عشایری استان سمنان را فراهم کنیم، دیگر موانع تولید شامل تأمین اقلام اولیه، نقدینگی و … خود به خود رفع می‌شوند.

ما نتوانسته‌ایم محصولات تولیدی استان سمنان را بشناسانیم برای مثال دو شهر در استان سمنان به عنوان شهرهای ملی صنایع دستی معرفی شده‌اند که از جمله آنها می‌توان به کلاته خیج شهر پایتخت تانه بافی کشور اشاره کرد اما سوال ما این است که مسئولان میراث فرهنگی بعد از این ثبت چه اقدامی برای ترویج فروش آن کرده‌اند؟

امکانی که برند سازی به تولیدگر می‌دهد
برند سازی به ما این امکان را می‌دهد که بتوانیم داشته‌هایمان را به دیگر شهرهای استان و کشور بشناسانیم و بازارهای جدید را ایجاد کنیم در این زمینه به واسطه فقدان برنامه ریزی مدون، دچار مشکل هستیم. هر چه دست ما از داشته‌های تولیدی صنایع دستی و تولیدات روستایی اعم از لبنیات و دست بافت‌ها و حتی گیاهان دارویی و … باز است به همان اندازه شاهد بی برنامگی در زمینه توزیع هستیم.

مشکل بازار فروش محصولات و خدمات یکی از مهمترین موانع پیش پای تولیدات روستایی در بخش‌های مختلف است

برای مثال گیاهان دارویی تولیدی روستاهای استان همگی توسط دلالان خریداری می‌شوند و در واقع به نام دیگر شهرها فروخته می‌شوند همانطور که فرش دست بافت مردم جنوب شهرستان‌های دامغان و شاهرود به نام کاشان و بیابانک و … فروخته می‌شود.

مشکلات این کار آن است که اولاً سودی که باید به جیب تولیدگر و در درون شهرستان باشد، نصیب دلالان غیربومی می‌شود و ثانیاً روز به روز تولیدات را از بازار هدف و مقصد خود دور می‌سازد لیکن باید ساز و کار تجارت الکترونیک را راه اندازی کرد و در آن محصولات روستایی را به بازارهای ملی و حتی جهانی عرضه داشت اما پیش درآمد آن می‌بایست برند سازی باشد.

فقدان برنامه مدون
سوالی که مطرح می‌شود این است که استان سمنان در چه محصولاتی می‌تواند برند کشوری شود؟ پاسخ آن است که بله؛ لبنیات سنگسر، گردوی مهدی شهر، زیره سمنان، پسته دامغان، تانه بافی و محصولات فرآوری باغی در شاهرود، فرش در شاهرود و دامغان و ده‌ها و صدها محصول دیگر می‌توانند هر کدام برندی به نام استان سمنان در دنیا مطرح باشند.

سفال سیاه برای نخستین بار در کشور در شاهرود کشف شد و بیش از دو هزار قدمت دارد و هنرمندی از همین شهرستان آن را بازسازی کرده است سوال ما این است که واقعاً برای شناساندن این ظرفیت عظیم به جز کارهایی که انجمن سفال و هنرمند فعال شاهرودی خودشان انجام دادند، دولت و میراث فرهنگی چه اقدامی انجام داده است؟ مشکل ما این است که آدم هایی که بتوانند برنامه بدهند را نداریم.

سوال اساسی ما این است که یک تولیدگر گیاهان دارویی، صنایع دستی و … در کالپوش که ۴۵۰ کیلومتر با مرکز استان سمنان فاصله دارد آیا باید خودش به دنبال ترویج محصولی که کاشته برود؟ آیا نباید دولت اقدامی برای او صورت دهد؟ آیا برند سازی با ارائه مشاوره از راه دور و تقویت زیرساخت‌های عرضه محصولات تولیدی نیاز به بودجه زیادی دارد؟ اینها سوالاتی است که دوست داریم متولیان امروز از جمله استانداری و میراث فرهنگی سمنان پاسخ دهند.

مشکل بازاریابی و برند سازی
محمدپور: امروز در دنیای الکترونیک و دیجیتال و ارتباطات اصلاً فکر کردن به مشکل برند سازی و بازار خنده دار است اما به دلیل عدم درک درست مسئولان و فقدان برنامه‌ریزی هنوز اندر خم این کوچه‌ها هستیم که دنیا دو دهه است از آن عبور کرده و امروز شاهد نسل‌های بعدی تجارت الکترونیک هستیم، دولت در راستای ترویج تجارت و بازار الکترونیک روستایی اقدامات زیرساختی انجام داده اما به اقدامات ترویجی و آموزشی نپرداخته است.

ایجاد یک ساز و کار جامع و کامل که دو زمینه در آن دیده شود اول زیرساخت‌ها شامل ارتباطات و اینترنت که خوشبختانه در این زمینه خوب عمل کرده‌ایم به نوعی که استان سمنان از لحاظ پوشش اینترنت روستایی و سراسری نسل‌های جدید در کشور استان دوم محسوب می‌شود و دوم اینکه بتوانیم جامعه هدف تولید گرمان را آموزش بدهیم که چطور وارد دنیای تجارت الکترونیک شود.

البته به شخصه تولیدگر محصولات صنایع دستی و روستایی را نیز مقصر می‌دانم به چند دلیل نخست اینکه چرا بر دولت فشار وارد نمی‌آوردند که زیرساخت مورد نیاز برای ترویج و توسعه خدماتشان را صورت دهد و در ثانی نباید منتظر دولت بود تا کاری انجام دهد می‌توان در قالب اتحادیه‌های کوچک هم روستایی فضایی را ایجاد کرد و محصولات تولیدی را با استفاده از یک گوشی هوشمند مجهز به اینترنت صورت داد امروز خوشبختانه در هر روستا حداقل یکی دو جوان فارغ التحصیل دانشگاهی وجود دارد که بتواند این کار را صورت دهد.

توسعه بازار الکترونیک
توسعه بازار الکترونیک روستایی دیگر موضوعی است که باید به آن توجه داشت مقوله‌ای که امروز هندوستان و پاکستان و حتی ترکیه و … کارهای بسیار خوبی در این زمینه صورت داده و می‌توانند پایلوت‌های خوبی برای ما باشند در واقع بازارهایی که در آن واسطه‌ها حذف و این امکان به تولیدگر روستایی داده می‌شود که بتواند محصولاتش را بفروشد و سفارش تولید بگیرد.

سفال سیاه برای نخستین بار در کشور در شاهرود کشف شد و بیش از دو هزار قدمت دارد و هنرمندی از همین شهرستان آن را بازسازی کرده است

این البته با عکس گرفتن از محصول و گذاشتن آن در اینستاگرام تفاوت دارد متأسفانه درک ما از تجارت الکترونیک همواره در همین اندازه بوده که البته اینگونه نیست تجارت الکترونیک موضوعی وسیع است و حتی این امکان را به شما می‌دهد که زمین هنوز زیر کشت نرفته، محصولاتش را بخرید و بفروشید! موضوع این است که وقتی بتوانیم تجارت الکترونیک را توسعه دهیم خرید تضمینی گندم به رقابت فروش تضمینی گندم بدل می‌شود.

یا در مثال دیگر بازار فروش محصولات صنایع دستی در تمام دنیا به مثابه یک برند از محصولات مثلاً استان سمنان معرفی می‌شود و شما حتی برای سفارش‌ها می‌توانید پیش پرداخت نیز بگیرید تا با آن تأمین نقدینگی اقلام اولیه خود را تهیه و نسبت به تولید مبادرت ورزید اینها اساس کارهایی هستند که می‌توان در تجارت الکترونیک انجام داد اما متأسفانه ما از این بازار بزرگ فقط چند مفهوم کلی شامل عکس برداری از یک کیسه خوراک دام و فروش آن در اینستاگرام را دریافت‌هایم!

با اینکه بگوییم چه کسی مقصر است موافق نیستم اما ترک فعل‌های بسیاری از سوی میراث فرهنگی، سیاست گذاران کلان اقتصادی استان سمنان و … صورت گرفته است متأسفانه نتوانسته‌ایم آنطور که باید و شاید بازار و تجارت الکترونیک روستایی‌مان را تقویت کنیم و این امروز گریبان اقتصاد روستایی‌مان را گرفته است لیکن از این پس باید به این موضوع توجه کنیم، ابتدا باید از اساتید دانشگاه بخواهیم برای ما برنامه و طرح بنویسند و آن را سپس اجرا کنیم وگرنه موفق نخواهیم شد.