بازار؛ گروه استانها: بی‌توجهی به کشت و کار کشاورزان؛ جوانان جویای کار در شهرهای بزرگ؛ تبدیل مزارع کشاورزی به باغ ویلاها و سود اندوزی دلالان از دسترنج کشاورزان و در کل نبود حمایت از کشاورزان همگی دست‌به‌دست هم داده تا روستای «فرخد» ملقب به «قمصر ایران» را به ورطه نابودی بکشاند.
گل‌های محمدی روستای فرخد که پیش‌ازاین با فرارسیدن اردیبهشت هزاران گردشگر را به سمت خود می‌کشاند و عطر و بوی آن هر بیننده‌ای را مدهوش می‌کرد اما در این فصل به جولانگاه بسیاری از دلالان تبدیل می‌شود.
روستای فرخد در ۹ کیلومتری جاده کلات در دهستان «تبادکان» و از توابع بخش مرکزی شهرستان مشهد در استان خراسان رضوی از جمله روستاهایی است با جمعیت بالغ‌بر ۶ هزار نفر همچون قمصر کاشان کاشت گل محمدی در این روستا به یکی از استعدادهای این منطقه تبدیل‌شده است.
بنا بر اظهارات اهالی درگذشته‌ای نه‌چندان دور بیش از ۴۰۰ هکتار گل محمدی کشت می‌شد اما بسیاری از کشاورزان به دلیل متحمل شدن ضرر زمین‌ها را رها کردند و گل‌های محمدی هم آب شدند و متأسفانه این رقم سطح زیر کشت در حال حاضر به کمتر ۱۰۰ هکتار یک‌چهارم گذشته رسیده است.
اهالی روستا در گفت و با بازار اظهار می‌کنند : جوانان روستا به دلیل زرق‌وبرق‌های شهری تمایلی برای کار در این روستا ندارند و از طرفی همان قدیمی‌هایی نیز که در این شغل فعالیت دارند سال‌هاست که به دلیل نبود حمایت دولت ضرر می‌دهند لذا کاشت و برداشت گل محمدی برای آن‌ها توجیه اقتصادی ندارد و اموراتشان از این محل نمی‌گذرد.
آن‌ها می‌گویند: هرسال هم‌زمان با رسیدن فصل بهار و اردیبهشت‌ماه بسیاری از دلالان هم به سمت این روستا سرازیر می‌شوند و لذا وقتی حساب‌وکتاب می‌کنیم دست‌آخر به این نتیجه می‌رسیم که با این کم‌آبی کشت این گل چندان توجیه اقتصادی ندارد.
مشکلات گل‌کاران
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی بابیان اینکه خراسان رضوی یکی از استان‌های برتر و پیشرو درزمینهٔ تولید گل محمدی است به بازار می‌گوید: شهرستان‌های تایباد ،مشهد، زاوه به ترتیب دارای بالاترین سطح زیر کشت گل محمدی در استان خراسان رضوی هستند.
محمد میری اذعان می‌کند: میانگین تولید این محصول ۲ هزار و ۲۴۰ کیلوگرم گل‌تر در هر هکتار است و عملیات برداشت این محصول در طول دوره برداشت برای بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ نفر اشتغال‌زایی ثابت در بردارد.
وی با اشاره به این موضوع که ۷۰ درصد محصول تولیدی گل محمدی در استان برای تهیه گلاب و اسانس، حدود ۱۰ درصد به‌صورت غنچه خشک برای صادرات و بقیه به‌صورت گلبرگ خشک برای تهیه مربا و سایر مصارف خوراکی استفاده می‌شود می‌افزاید: در پرورش این گیاه هم چون سایر محصولات کشاورزان منطقه با مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند که خود مانع از روی آوردن به کاشت این محصول می‌شود.
میری بیان می‌کند: ازآنجاکه در این فصل هوا گرم است لذا در مسیر انتقال کیفیت گل برداشت‌شده کاهش می‌یابد و همین موضوع از درآمد کشاورزان می‌کاهد.
وی همچنین کمبود کارگر برای برداشت محصول را به دلایل مختلف در این فصل یکی از مشکلات پیش روی گل‌کاران عنوان می‌کند و می‌افزاید: اگرچه کشت این گل می‌تواند در ایجاد اشتغال و تأمین اقتصادی خانوارهای روستایی نقش مهمی داشته باشد اما نبود یا کمرنگ بودن صنایع تبدیلی موجب پیامدهای ناخواسته برای این محصول و محصولات فرآوری شده آن شده است.
میری با اشاره به این موضوع که صنایع تبدیلی در برخی شهرستان‌های استان وجود ندارند و در استان هم از توان محدودی در این زمینه برخوردار هستیم می‌افزاید: بخش عمده‌ای از محصول تولیدی برای فراوری به سایر استان‌های کشور ارسال می‌شود.
حمایت از کشاورزان
وی در پاسخ به این سؤال که چرا باوجوداین ظرفیت برای ایجاد اشتغال‌زایی و کارآفرینی اما حمایت‌های لازم از این گیاه انجام نپذیرفته است نیز بیان می‌کند: یکی از سیاست‌های مهم جهاد کشاورزی به‌منظور حمایت از صنعت گیاهان دارویی است.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: در همین راستا پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت با بازپرداخت پنج‌ساله یکی از اقداماتی است که در دستور کار این سازمان قرار دارد.
میری می‌گوید: توسعه کشت قراردادی به‌منظور حذف واسطه‌ها، معرفی متقاضیان صنایع تبدیلی فراوری گیاهان دارویی ازجمله گل محمدی برای اخذ تسهیلات و توسعه کشت در اراضی شیب‌دار مستعد به‌صورت دیم به‌منظور احیای پوشش گیاهی، ایجاد و تثبیت اشتغال و رونق اقتصادی مناطق و پیشگیری از فرسایش خاک است. ازجمله اهدافی است که توسط سازمان جهاد کشاورزی در این راستا دنبال می‌شود.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی بابیان اینکه سایر عوامل مانند خشک‌سالی نیز تأثیر بسزایی در کاهش سطح زیر کشت این محصول داشته است می‌افزاید: سطح زیر کشت این محصول در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در استان هزار و ۷۰۰ هکتار بود که متأسفانه به دلیل تشدید خشک‌سالی سطح زیر کشت این گل در سال زراعی جاری هشت درصد کاهش‌یافته و به هزار و ۵۶۰ هکتار رسیده است.
میری می‌گوید: پیش‌بینی می‌شود امسال بیش از سه هزار و ۵۰۰ تُن محصول گل از مزارع استان برداشت شود .
گل محمدی مرهم اقتصاد روستایی
سرپرست جهاد کشاورزی مشهد در گفت‌وگو با بازار بابیان اینکه سطح گلستان‌های گل محمدی شهرستان مشهد ۱۹۵هکتار است اظهار کرد: ۸۳هزار و۲۷۵ هکتار سطح زیر کشت کشاورزی آبی و دیم در شهرستان مشهد وجود دارد که ۱۸ هزار و ۷۹ هکتار آن باغ‌ها است و میزان تولید محصولات باغی ۱۱هزار و۴۳۲ تن است .
محمد میری دیسفانی افزود: عملیات برداشت در سال جاری به دلیل مساعد بودن شرایط آب‌وهوایی از ۵ اردیبهشت‌ماه آغاز و پیش‌بینی می‌شود تا اوایل خردادماه ادامه داشته باشد و در صورت رخ ندادن حوادث غیرمترقبه و خسارت‌های ناشی از آن برای بخش کشاورزی، امسال افزون بر ۶۶۰ تن گل محمدی در شهرستان مشهد برداشت خواهیم داشت.
میری دیسفانی با اشاره به میانگین تولید ۳ هزار و ۴۰۰ کیلوگرم گل محمدی در هر هکتار بیان کرد: در هر هکتار اشتغال دائم برای ۳ نفر و اشتغال موقت برای ۱۵۰نفر ایجاد می‌شود .
سرپرست جهاد کشاورزی مشهدبه ویژگی بی‌نظیر گل محمدی شهرستان مشهد اشاره کرد و گفت: تنوع اقلیم و اختلاف ارتفاع از سطح دریا است که در افزایش زمان برداشت گل محمدی و میزان اسانس تأثیرگذار است و از هر ۳ تن گل‌تر نزدیک به یک کیلوگرم اسانس تولید می‌شود .
وی همچنین قرار گرفتن محصول گل محمدی در الگوی کشت، بهره‌وری و صرفه‌جویی در آب با نیاز پایین آبی این محصول را از ویژگی‌های دیگر این محصول برشمرد.
میری با اشاره به مصارف گل محمدی اضافه کرد: ۶۰ تا۷۰ درصد محصولات برای تهیه گلاب و اسانس و مابقی به‌صورت گلبرگ خشک برای تهیه مربا و سایر مصارف خوراکی، و حدود ۱۰درصد به‌صورت غنچه خشک به‌منظور صادرات استفاده می‌شود.
وی اضافه کرد: به دلیل کم‌توقع بودن در نیاز آبی، این‌گونه محصول می‌تواند در اراضی و مراتع فقیر و تخریب‌شده خود را با شرایط نامساعد وفق داده و از تخریب اراضی ملی جلوگیری کند.
میری دیسفانی افزود: شهرستان مشهد رتبه دوم سطح زیر کشت گل محمدی در استان خراسان رضوی را دارا است و برداشت این گیاه نیروی کار اشتغال بسیاری نیاز دارد.
سرپرست جهاد کشاورزی مشهد افزود: یکی از سیاست‌های مهم جهاد کشاورزی به‌منظور حمایت از صنعت گیاهان دارویی،پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت با بازپرداخت ۵ساله،توسعه کشت قراردادی به‌منظور حذف واسطه‌ها ،معرفی متقاضیان صنایع تبدیلی فراوری گیاهان دارویی ازجمله گل محمدی برای اخذ تسهیلات و توسعه کشت در اراضی شیب‌دار مستعد به‌صورت دیم به‌منظور احیای پوشش گیاهی ،ایجاد و تثبیت اشتغال ،رونق اقتصادی مناطق و پیشگیری از فرسایش خاک است.
نظر شما