بازار؛ گروه استانها: گیاهان دارویی یکی از ارزآورترین، اقتصادی‌ترین و از محورهای مهم توسعه اشتغال‌زایی است که می‌تواند اهرمی برای نجات کشور از وابستگی به نفت و راه گشایی برای نجات از شبح تحریم اقتصادی باشد؛ در کشور ایران ظرفیت حدود ۸ هزار گونه گیاه دارویی با سطح زیر کشت ۱۸۰ هزار هکتار و تولید بیش از ۲۰۰ هزار تن با میزان صادرات ۴۰۰ میلیون دلار که در سال ۹۶ برآورد شده وجود دارد.
اکنون صنعت کشت گیاهان دارویی به عنوان یک اقتصاد نو و با رشد بسیار بالا در عرصه بین‌المللی در حال سرمایه‌گذاری است، در حالی که ایران اسلامی از دیرباز مهد علم و تمدن از نظر علوم پزشکی و طب گیاهی در دنیا است اما آن طور که باید و شاید به این صنعت مهم و ارزآور توجه نشده است.
با وجود تنوع اقلیمی و تنوع گونه‌های نادر گیاهی و ژنتیکی در کشور و وجود پیشینه خوب در طب گیاهی، گردش مالی از تجارت گیاهان دارویی در ایران قابل قیاس با کشورهایی نظیر آلمان و فرانسه نیست در حالی که بیش از چندین هزار گونه نادر گیاهی در ایران وجود دارد.
در هرکدام از استان‌های ایران اسلامی در زمینه نوع و گونه‌ای از گیاهان دارویی ظرفیت‌هایی وجود دارد؛ حدود ۵۰۰ هکتار از مساحت استان کویری قم به کشت گیاهان دارویی اختصاص یافته است که در آن چندین نوع گیاه دارویی کشت می‌شود اما به دلیل نبود مراکز فرآوری و عدم شناخت بازارهای هدف در زمینه صادرات و ارزآوری با مشکلاتی روبرو است.
واحدهای فرآوری حلقه مفقوده صنعت گیاهان دارویی در قم
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قم در گفت‌وگو با خبرنگار بازار با اشاره به اهمیت توسعه واحدهای فرآوری در کنار تولید گیاهان دارویی، می‌گوید: راهبرد افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی همچون گل محمدی در استان قم را با استفاده از ایجاد صنایع تبدیلی در کنار بستر تولید این محصولات دنبال می‌کنیم تا این فعالیت ارزش افزوده بیشتری برای کشاورزان قمی به دنبال داشته باشد.
عباس پورمیدانی بیان می‌کند: گیاهان دارویی کشت شده در قم کیفیت بسیار بالایی دارد و به عنوان مثال گل محمدی کشت شده در قم از جمله بهترین نمونه‌های آن در سطح کشور است که مورد تأیید کارشناسان قرار گرفته و می‌تواند بازار مناسبی را به خود اختصاص دهد.
گیاهان دارویی کشت شده در قم کیفیت بسیار بالایی دارد و به عنوان مثال گل محمدی کشت شده در قم از جمله بهترین نمونه‌های آن در سطح کشور است
وی ادامه داد: استقرار واحدهای فرآوری گیاهان دارویی در قم علاوه بر فراهم کردن زمینه‌های گسترش سطح تولید این محصولات در زمین‌های کشاورزی، موجب افزایش قابل توجه فرصت‌های شغلی در بخش کشاورزی نیز می‌شود و امید است با توسعه تسهیلات، فرایندهای مرتبط با صدور مجوزهای لازم و همچنین حمایت بیشتر از سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به فعالیت در عرصه فرآوری گیاهان دارویی در قم، این استان را به یکی از مراکز اصلی تولید این محصولات تبدیل کنیم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قم با اشاره به ظرفیت‌های گیاهان دارویی در قم می‌افزاید: در چند سال اخیر گیاهان دارویی در استان کویری قم به عنوان برنامه‌های اصلی و اولویت و سیاست اصلی جهاد کشاورزی است و در حال حاضر مهم‌ترین نوع گیاهان دارویی کشت شده در قم را می‌توان گل محمدی که ۵۰۰ هکتار را به خود اختصاص داده نام برد و قرار است با استقرار صنایع تبدیلی و فرآوری مانند گلاب‌گیری صنعتی و اسانس گیری این صنعت توسعه و رشد بیشتری یابد.
از ظرفیت کشت گل محمدی تا دیگر گونه‌های گیاهی در قم
اما رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم در این زمینه می‌گوید: در استان قم گونه‌های مختلف گیاهان دارویی از جمله گل محمدی، گل گاوزبان و همچنین نعنا بندی و به‌لیمو و کنجد و همچنین سیاه دانه و چایی ترش و علاوه بر آن بابونه و زعفران کشت می‌شود که گل محمدی دارای بیشترین سطح زیر کشت و دیگر گونه‌ها در سطوح پایین‌تر قرار دارد.
محمدرضا نائینی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه در قم ۳۰ نوع گونه گیاه دارویی کشت می‌شود، افزود: در اغلب نقاط استان قم زعفران ظرفیت کشت می‌شود، هم چنین گل گاوزبان، اسطوخودوس، نعنا فلفلی، سرخارگل، زنبق دارویی و رزماری از دیگر گیاهانی هستند که در سطح استان قم قابلیت کشت دارند.
طلای ارزآوری که از چشم سرمایه‌گذاران مغفول است
وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار می‌کند: از مشکلاتی که صنعت گیاهان دارویی با آن دست و پنجه نرم می‌کند نبود ماشین آلات مکانیزه برای برداشت است و این محصولات به طور دستی برداشت می‌شود در حالی که این صنعت با ارزش اقتصادی بالایی روبرو است.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم در ادامه نبود واحدهای تبدیلی و فرآوری را از دیگر مشکلات این صنعت بیان می‌کند و می‌افزاید: با توسعه واحدهای فرآوری و تبدیلی می‌توان این صنعت را توسعه داد و در زمینه ارزآوری و صادرات و همچنین اشتغال‌زایی حرفی برای گفتن داشته باشیم.
از مشکلاتی که صنعت گیاهان دارویی با آن دست و پنجه نرم می‌کند نبود ماشین آلات مکانیزه برای برداشت است
به گفته وی، شاید زمینی باشد که به لحاظ کشاورزی و کشت زراعی ارزش نداشته باشد اما می‌توان در این زمین گیاهان دارویی کاشت و برای افزایش و توسعه این صنعت دوره‌های آموزشی مختلفی در زمینه گیاهان دارویی برگزار شده است که در این زمینه تاکنون ۸ دوره آموزشی در قم برگزار شده است.
در قم استقبال خوبی از کاشت گیاهان دارویی شده است ولی از ورود برخی متقاضیان کاشت گیاهان دارویی جلوگیری می‌شود زیرا برخی معتقدند اگر تولید افزایش پیدا کند در زمینه بازار فروش با مشکل مواجه خواهند شد.
باغ گیاهان دارویی زیبنده کویر قم
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم نیز می‌گوید: طی سال‌های اخیر طرح‌های ویژه‌ای برای تحقیقات در خصوص گونه‌های سازگار با اقلیم قم و یا نحوه نگهداری مطلوب گیاهان با استفاده بهینه از منابع آبی اجرا شده و برای این کار سایت‌های ویژه تحقیقاتی نیز ایجاد شده است.
پیام جوادیان می‌افزاید: با توجه به اتمام طرح تحقیقاتی مشترک سازمان پارک‌ها و مرکز تحقیقات سازمان جهاد کشاورزی در باغ گیاهان دارویی واقع در بوستان علوی قم، گونه‌های قبل که در این باغ موجود بوده حفظ شده و ۲۰ گونه جدید هم به عنوان نتایج طرح جدید کاشت خواهد شد.
توسعه کشت گیاهان دارویی در قم در مرحله اول نیازمند معرفی این صنعت به جویندگان کار و سرمایه‌گذاران است و در مرحله بعد نیازمند آموزش و حمایت مالی است تا با توجه به شرایط آب و هوایی استان بیشترین محصول به دست آید ولی اگر واحدهای فرآوری و تبدیلی در کنار مراکز تولید ایجاد نشود افزایش تولید سودی نصیب فعالان این عرصه نخواهد کرد.
نظر شما