بازار؛ گروه استانها: ایران و افغانستان داری سه گمرک مرزی هستند که از این میان هم اکنون دو گمرک مرزی«اسلام قلعه» و «ابونصر فراهی» در کنترل طالبان است. طبق اعلام مسئولان گمرک ایران، به دلیل تحولات افغانستان، تجارت ایران با این کشور در مرز دوغارون متوقف شده است.
دوغارون اصلی‌ترین گذرگاه مرزی ایران و افغانستان شاهراه اصلی تجارت خارجی خراسان رضوی با افغانستان و کشورهای آسیای میانه و گذرگاه ۵۰ درصد از حجم مبادلات تجاری و صادرات این استان واقع در شرق ایران است که همواره در طی سال های گذشته با مهری های بسیاری همراه بوده است.
وقوع بلایای طبیعی مانند سیل و در گل نشستن خودرو های ترانزیتی؛ صف های شلوغ و چند کیلومتری و انتظار های طولانی برای ترخیص کالا؛ ناامنی در مسیر های ارتباطی برای رانندگان ایرانی؛ آدم ربایی تجار و هم چنین جاده های مملو از چاله و یا انفجار و آتش سوزی در این گمرک تنها بخشی از اتفاقاتی است که در طی دو سال گذشته این گمرک را بر روی خط حادثه قرار داده است و حالا با تسلط طالبان بر گمرک اسلام قلعه پازل حادثه های آن تکمیل شده است.
عمده صادرات بیشتر ترانزیت در مرز دوغارون است و اکثر صادرات ،آهن ،سیمان ، مواد غذایی و ... است و در واقع کل مایحتاج کشور افغانستان است که عمده آن بحث مواد غذایی و ولایت‌هایی که همسایه استان خراسان هستند همه از طریق ایران تأمین می‌شود.
براساس آمارهای اعلام شده ازسوی گمرک کشور، در سال‌های گذشته خراسان رضوی سهم ۵۰ درصدی در صادرات کشور به افغانستان داشته است.
در سال۲۰۱۹ میلادی، ایران سهم ۱۸درصدی از کل واردات افغانستان را به خود اختصاص داده و صدرنشین تامین کننده کالا در این کشور بوده است و در رده‌های بعدی چین، پاکستان، هند، روسیه و امارات متحده عربی قرار گرفته اند.
در سال۲۰۲۰، اما سهم ایران به ۱۷درصد کاهش یافت، با این حال همچنان جمهوری اسلامی سهم بزرگی در تامین کالاهای اساسی افغانستان دارد.
خسارت به شرکت های حمل و نقل
ابراهیم عطایی عضو هیئت‌مدیره و سخنگوی انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی سابقه مشکلات دوغارون و گلایه های شرکت های حمل و نقل را با ریشه ای ۲۰ ساله می داند و می گوید: این نخستین باری نیست که این گمرک با توقف و یا مشکلات ترخیص کالا روبرو می شود.
وی در گفت و گو با بازار اظهار می کند: پیش از این هم شاهد انفجار و آتش‌سوزی شدیدی در این گمرک بودیم و لذا ترانزیت کالا تحت تاثیر این موضوع به شدت کاهش یافت و این مرز شرایطی غیر عادی به خود گرفت.
عطایی با اشاره به اتفاقات دو سال گذشته عنوان کرد: این موضوع موجب شدتا به‌طور طبیعی جلوی بارگیری از تمام بنادر و مراکز صادرات شهرها گرفته و تقریباً متوقف شود و حالا این حادثه به نوعی دیگر تکرار شده است.
وی اذعان کرد: پس از حادثه آتش سوزی اسللم قلعه شاهد اعتراضات رانندگان و انسداد جاده بودیم که این حوادث نیز بر مشکلات تردد رانندگان ایرانی افزود.
عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی اذعان می کند: طبیعتاً همیشه اولین ضرری که بابت توقف مانند بحث اعتصاب و یا هر مشکلی که در مرزها پیش می آید، متأسفانه اولین ضربه را متوجه شرکت‌های حمل‌ونقل و صاحبان کالا می‌شود.
عطایی می‌افزاید: هر گاه که در این مرز مشکلی پیش می آید و کانتینرها از حرکت باز می ایستند لذا این توقف موجب دیر رسیدن کالاها به بازارهای مصرف می‌شود و لذا این ضرر و زیان متأسفانه متوجه شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی و شرکت‌های باربری است و این بخش بیشترین ضرر را متحمل می شود.
سخنگوی انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی ادامه می دهد: بیش از دو دهه است که از بخش دولتی برای بهبود زیر ساخت ها و به ویژه روان سازی در تردد و تسهیل صادرات درخواست داریم زیرا همیشه در مقطعی از زمان‌ها مشکلی به وجود می‌آید و این معطلی هرازگاهی در مواقع حساس سال اتفاق می‌افتد و موجب خسران بسیاری از شرمت های حمل و نقل می شود و ناوگان ایرانی را به عنوان که سرمایه ملی در مرزها متوقف می کند.
پیش بینی برای از سر گیری روابط تجاری
در همین حال رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی در گفت و گو با بازار با بیان اینکه وضعیت فعلی و انسداد مرز به طور حتم موقتی خواهد بود اظهار کرد: از آن جا که افغانستان برای تامین بسیاری از مایجتاج ضروری نسازمند واردات کالا از ایران است لذا این وضعیت چندان دوام نخواهد داشت.
محمد حسین روشنک با بیان اینکه پیش از این هم یک بار دیگر طالبان بر مرز های این کشور مسلط شده بودند اظهار کرد: در زمانی که طالبان در افغانستان حاکم بودند بر حسب نیازی که افغانستان برای تامین کالا ازایران دارد اما مراودات تجاری ادامه داشت و خلل چندانی بر آن وارد نشد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی با اشاره به اینکه هر گونه ایجاد اختلال در روند صادرات و و اردات به افغانستان نخستین ضرر را متوجه این کشور می کند می افزاید: پیش بینی بنده اینست که خللی در روابط تجاری ایجاد نخواهد شد زیرا افغانستان اصلی ترین کالاهای خود را از این ایران تامین می کند.
روشنک حتی در خصوص اینکه می‌گوید: به دلیل اینکه تجار کشور همسایه برای تامین کالاهای اساسی همچنان وارد مشهد می‌شوند، مشکلی در ورود ارز به ایران به وجود نخواهد آمد و مبادلات ارزی ما ادامه خواهد یافت.
وی می‌افزاید: باید این نکته را درنظر گرفت که به طور میانگین، ایران بیش از ۳۰ درصد کالاهای مصرفی افغانستان را تامین می‌کند. همچنین این کشور بخشی از سوخت مدنظر خود را از طریق واردات از ایران به دست می‌آورد. این آمارها نشان می‌دهد که افغانستان بیش از ایران نیازمند حفظ و بهبود روابط تجاری دو کشور است. همین نیاز سبب می‌شود که با وجود تحولات رخ داده در افغانستان، تجارت بین دو کشور ادامه یابد.
بازگشت رانندگان ایرانی
در حال حاضر روند مبادلات تجاری در این مرز متوقف شده است و بر همین اساس محمد کوهگرد، مدیرکل گمرک دوغارون، از تجار و بازرگانان خواسته است تا «اطلاع ثانوی» از ارسال محموله‌های تجاری خود به مرز«دوغارون» خودداری کنند.
اگر چه در طی دو روز گذشته حضور تعداد زیادی از رانندگان ایرانی در گمرک اسلام قلعه برای تجار نگران کننده شده بود اما خوشبختانه با رایزنی های انجام پذیرفته روند بازگشت کامیون‌های متوقف در گمرک اسلام قلعه افغانستان به ایران آغاز شده است.
نظر شما