اسدالله خسروی؛ بازار: نمایندگان مجلس در حالی کلیات طرح قانون مالیات برعایدی سرمایه را تصویب کردند که همه کارشناسان اقتصادی اجرای چنین طرحی را در مسیر رعایت عدالت، ممانعت از ایجاد نوسانات قیمتی در معاملات، درست عنوان کرده اما معتقدند؛ شرایط اقتصادی کشور باید طوری باشد که عملیاتی شدن این طرح مشکلاتی را در کشور ایجاد نکند و محل هزینه کرد آن نیز مشخص باشد.
طرحی که موجب می شود سرمایه دارانی که با انجام معاملات مکرر خود در طول سال بخصوص در بخش مسکن، خودرو، طلا، ارز و...سودآوری قابل توجه کرده اما از عایده این معاملات دولت را در پرداخت مالیات همراهی نمی کنند، شناسایی شوند.
دریافت مالیات بر عایدی سرمایه همه مردم عادی را شامل نمی شود
مزایای اجرای چنین طرحی علاوه بر ساماندهی بازار معاملات، بساط دلالان سودجود و سوداگرانی که سودهای کلانی را با انجام معاملات کسب می کنند و از محل این معاملات ریالی در قالب مالیات به دولت نمی پردازند جمع می کند. البته این طرح فقط با معامله گران و سرمایه دارانی سرکار دارد که در بخش غیر مولد اقتصاد سر و کار دارند و همه مردم عادی را شامل نمی شود.
با وجود ضروری بودن اجرای طرح دریافت مالیات از عایدی سرمایه، اما محل هزینه چنین درآمدی باید مشخص باشد نه این که مالیات ستانی از مردم انجام اما این مالیات صرف هزینه های جاری دولت شود چرا که این رویکرد تورم را افزایش می دهد
اما عده ای دیگر از اقتصاددانان با وجود ضروری بودن اجرای این طرح معتقدند؛ محل هزینه چنین درآمدی باید مشخص و معین باشد نه این که مالیات ستانی از مردم انجام اما این مالیات صرف هزینه های جاری دولت شود چرا که این رویکرد تورم را افزایش و حجم نقدینگی را در کشور بیشتر می کند.
آنها تاکید دارند؛ اقتصاد کشور با تورم سنگین و تحریم های ناجوانمردانه مواجه است، بنابراین زمانی می توان این طرح را اجرایی کرد که اقتصاد کشور از یک ثبات نسبی برخوردار باشد، نرخ تورم زیر ۱۰ درصد بوده و آشفتگی در بازارهای سرمایه گذاری حکم فرما نباشد. چرا که احتمال دارد اجرای طرح دریافت مالیات از عایده سرمایه، سرمایه گذاران را با فشار روبه رو کند و این روند موجب شود تا سرمایه گذاران سرمایه های خود را از کشور خارج و یا بازار سفته بازی در کشور رونق گیرد.
ایمان اسلامیان، کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره تبعات اجرای طرح اخذ مالیات از عایدی سرمایه گفت: در این طرح باید سه نسخه را در نظر گرفت اول اینکه اجرای چنین طرحی درآمد دولت را افزایش می دهد، دوم بازتوزیع درآمد را به دنبال داشته و فاصله طبقاتی را کاهش می دهد و در نهایت دولت با این کار فعالیت های اقتصادی را به سمت درآمد مولد هدایت می کند.
حذف گنج اندوزی سرمایه گذارانی که در بخش مولد اقتصاد سهیم نیستند
وی با بیان اینکه اخذ مالیات از عایدی سرمایه در بیشتر کشورهای دنیا مرسوم است گفت: برخی از کشورها طرح اخذ مالیات از عایدی سرمایه را ۷۰ سال است اجرا می کنند. اقدامی در راستای حذف گنج اندوزی برخی ها که بدون اینکه در فعالیتهای مولد سهیم باشند سودهای کلانی را بدون اینکه به دولت مالیات بدهند به جیب می زنند.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: در ایران به دلیل وجود تورم انتظاری و نبود قوانین خاص معاملاتی همچنین کاهش روز افزون پول ملی یک نفر بدون اینکه فعالیت اقتصادی کند با معاملات پی درپی یک کالای سودآور چون خودرو یا مسکن از لحاظ مادی و مالی فاصله خود را با دیگران از حیث درآمد زایی عمیق می کند.
در شرایط تورمی اقتصاد، خرید ملک، خانه، خودرو، طلا، ارز و...برای سرمایه گذاران به مانند پناهگاهی برای حفظ ارزش سرمایه و دارایی محسوب می شود چرا که با توجه به رشد تورمی که در کشور وجود دارد ارزش دارایی چنانچه به کالایی سودآور تبدیل نشود بشدت پایین می آید
اسلامیان اجرای قانون مالیات بر عایده سرمایه باید از سالها پیش در کشور اجرا می شد، افزود: البته در شرایط تورمی اقتصاد (میانگین نرخ ۴۰ درصدی تورم سالانه) خرید ملک، خانه، خودرو، طلا، ارز و...برای سرمایه گذاران به مانند پناهگاهی برای حفظ ارزش سرمایه و دارایی محسوب می شود چرا که با توجه به رشد تورمی که در کشور وجود دارد به خوب می داند که ارزش داراییش چنانچه به کالایی سودآور تبدیل نشود بشدت پایین می آید.
اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه ابزار لازم و بانک اطلاعاتی قوی می خواهد
وی افزود: البته در ایران به دلیل نبود قوانین شفاف معاملاتی همچنین عدم بانک اطلاعاتی قوی خیلی ها صاحب ۲۰ واحد خانه یا مغازه هستند اما چون بصورت قولنامه ای و یا وکالتنامه بنام غیر بوده است مدعی هستند که هیچ خانه ای ندارند. این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: هرچند حرکت در مسیر اخذ مالیات از عایدی سرمایه اقدامی درست و بجاست اما ابزارهای مالیاتی برای دریافت چنین منابع مالی از برخی ها که تعداد آنها کم نیستند که سرمایه های خود را به جای بردن به بخش تولید وارد بازار سفته بازی و سوداگری کرده اند وجود ندارد.
مسئولان برای اخذ مالیات بر عایدی سرمایه باید از درآمد واقعی مالیات اخذ کنند نه درآمد اسمی، بنابراین تلاش ها برای دریافت مالیات بر عایدی سرمایه، بایستی کمترین دغدغه را برای مردم ایجاد کند که توجه بر تعدیل تورمی در این زمینه ضروری است
وی اظهارداشت: مسئولان برای اخذ مالیات بر عایدی سرمایه باید از درآمد واقعی مالیات اخذ کنند نه درآمد اسمی، بنابراین تلاش ها برای دریافت مالیات بر عایدی سرمایه، بایستی کمترین دغدغه را برای مردم ایجاد کند که توجه بر تعدیل تورمی در این زمینه ضروری است یعنی از میزان تورمی که در اقتصاد کشور وجود دارد متناسب با آن مالیات گرفته شود.
این کارشناس اقتصادی نحوه درست اجرا دریافت مالیات بر عایدی سرمایه مهمتر از خود قانون دانست و گفت: سالهاست که دولت نتوانسته است از خانه های خالی مالیات بگیرد حالا چگونه می تواند بدون اینکه زیرساخت های آن مهیا باشد در این مسیر موفق شود.
سهم ۶ درصدی مالیات کشور از تولید ناخاص داخلی
البته در کشورهای پیشرفته، مالیات بر عایدی سرمایه بیش از آنکه منبع درآمد باشد، ابزار تنظیم بازار است اما در ایران بی تردید برای کسب منابع مالی دولت است. اسلامیان ادامه داد: اجرای هر طرحی معمولا با ناملایماتی همراه است اما باید به این نکته توجه داشت که سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی ۶ درصد است که این رقم در کشورهای در حال توسعه بیش از ۲۰ درصد است چنین رقم اندکی در کشور بیانگر آن است که در کشور یا ضعف دریافت مالیاتی وجود دارد و یا اینکه فرار مالیاتی به شدت بالاست. وی افزود: در ایران از کسی که نمی خواهد مالیات بدهد مالیاتی کسب نمی شود اما از کسانی که کارگر هستند قبل از دریافت حقوق ماهیانه مالیات آن برداشته می شود. این موضوع به دلیل نبود بانک اطلاعاتی قوی است.
هنوز با پوشش ۱۰۰ درصدی اخذ مالیات در کشور فاصله معنا داری وجود دارد طوری که فرار مالیاتی در کشور بسیار بالاست در حالی که ظرفیت مالیات ستانی تا ۳ برابر فعلی در کشور وجود دارد
به گفته وی هنوز با پوشش ۱۰۰ درصدی اخذ مالیات در کشور فاصله معنا داری وجود دارد طوری که فرار مالیاتی در کشور بسیار بالاست در حالی که ظرفیت مالیات ستانی تا ۳ برابر فعلی در کشور وجود دارد.
لطفعلی بخشی دیگر اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره چگونگی اخذ مالیات بر عایدی سرمایه گفت: این طرح در کشورهای غرب مرسوم است و دارای حساب و کتاب درستی است. تورم در این کشورها کمتر از ۵ درصد است و مابه التفاوت نصف نرخ تورم را از معامله گران و فعالان اقتصادی می گیرند.
وی با بیان اینکه دریافت مالیات از عایدی سرمایه در ایران تا زمانی که نرخ تورم در کشور بسیار بالاست اقدامی نادرست است گفت: به طور مثال اگر فردی ۲ میلیارد پول دارد آن را به کالایی ارزشی چون مسکن تبدیل می کند تا با توجه به تورمی که در کشور است طی ۲ سال پس از خرید قیمت آن ۲/۵ یا ۳ میلیارد شود. بنابراین اخذ مالیات از سرمایه داران هر چند رویکردی درستی است اما باید در شرایط تورمی پایین شکل اجرایی به خود گیرد.
بخشی اضافه کرد: رویکرد دریافت مالیات از عایدی سرمایه صرفا به دلیل کسری بودجه است تا از این طریق منابعی برای پوشش هزینه ها دولت کسب شود.
اگر مالیات ستانی در قالب دریافت مالیات ازعایدی سرمایه برای تکمیل و یا تاسیس زیر ساختها انجام شود که به نفع عموم باشد اقدامی درست و بجاست اما این نوع مالیات ستانی در شرایط تورمی بالا نشان می دهد که فقط و فقط برای تامین کسری بودجه و پرداخت حقوق به کارمندان دولت است
وی ادامه داد: اگر مالیات ستانی در قالب دریافت مالیات ازعایدی سرمایه برای تکمیل و یا تاسیس زیر ساختها انجام شود که به نفع عموم باشد اقدامی درست و بجاست اما این نوع مالیات ستانی در شرایط تورمی بالا نشان می دهد که فقط و فقط برای تامین کسری بودجه و پرداخت حقوق به کارمندان دولت است.
بنا به این گزارش، دریافت مالیات از عایدی سرمایه اقدامی درست به نظر می رسد اما به عقیده کارشناسان تا وقتی که نرخ تورم در کشور بالا باشد سرمایه گذاران برای حفظ ارزش سرمایه هایشان پول های خود را به کالایی سود آور تبدیل می کنند در چنین شرایطی است که با توجه به وجود رقم بالای تورم در کشور مالیات ستانی از مردم در قالب پرداخت مالیات عایدی سرمایه شاید خیلی رویکرد درستی نباشد. از طرفی خیلی ها معتقدند؛ چون محل هزینه منابع دریافت مالیات از عایدی سرمایه مشخص و معین نیست این طرح در چنین شرایطی خیلی کار ساز نیست اما با توجه به ضرورت دریافت چنین نوع مالیاتی بنابراین زیر ساخت های این طرح باید فراهم شود.
نظر شما