سکوت خیابانها را بلعیده است؛ یتیم خانه‌های شهرک صنعتی بیرجند

بازار؛ گروه استان ها: کارخانه‌ بیسکویت؟ غایب، کارخانه کلسیم فسفات؟ غایب، کارخانه‌ وابیل صنعت؟ غایب، کارخانه تولید فنس؟ غایب، کارخانه‌ تولید شانه تخم مرغ؟ حاضر، کارخانه تولید محصولات یو پی وی سی؟ حاضر، کارخانه جرم نسوز؟ حاضر ، کارخانه‌ تولید بتن و نیوجرسی؟ حاضر، کارخانه‌های آرد؟ حاضر، کارخانه تولید لوله برق؟ حاضر، کارخانه طاق بیست؟ حاضر

کارخانه عرقیات گیاهی؟ غایب، کارخانه بسته بندی گوشت سپید بال؟ غایب، کارخانه‌ کشک؟ غیر فعال، ترمینال تخصصی ضبط و فرآوری زرشک و عناب نگین شرق؟ غایب، کارخانه قند کاوش؟ نیمه فعال، کارخانه کیک و کلوچه؟ غیر فعال، کارخانه فرغون سازی؟ غایب، کارخانه مونتاژ موتور سیکلت؟ غایب، کارخانه تولید آبگرم کن؟ غایب، کارخانه تانکر سازی؟ غایب، کارخانه رنگ؟ غایب

در حضور و غیاب شهرک صنعتی بیرجند تا همین جا بیشتر جلو نرفتم. اما نیمی از آنچه می‌دیدم، کارخانه‌هایی بود که تبدیل به دفتر پخش مواد غذایی شده بود. از انواع محصولات لبنی گرفته تا آبمیوه و… کارخانه‌هایی که روزی آجر به آجرش برای تولید روی هم گذاشته شده است اما حالا انباری بیش نیست.

جالب است این انبارها با هزینه‌های تولید کار خدماتی انجام می‌دهند. زون بندی خاصی برای این واحدها وجود ندارد. اینجا هر کسی خواسته برود برای اینکه آب باریکه‌ای داشته باشد سوله را اجاره داده است.

شهرک‌های صنعتی، نمادی از تولید و تقلای کار هستند، شهرک‌هایی که با زیرساخت‌های تولید در اختیار سرمایه گذاران قرار گرفته، تا با خیال آسوده فقط به تولیدشان برسند، اما انگار خیال آسوده را نباید به تعریف شهرک‌ها افزود اینجا در شهرک صنعتی بیرجند، آسوده از خاطر تولیدکننده‌های زیادی رفته است.

سکوت بیشتر خیابان‌های شهرک صنعتی را بلعیده است. در آن یکی دو خیابانی که رفت و آمد هم هست. تریلی‌های حمل کاشی و سرامیک بیشتر خودنمایی می‌کند.

در عبور از کنار سگ‌های ولگردی که از خلوتی خیابان‌های شهرک برای اجتماع و استراحت بهره می‌بردند، درختان نیمه جان در بی مالکی سوله‌های زیادی بی برگ شده‌اند.

اینجا این قدر سکوت بالا رفته که حضور و غیاب هم لازم ندارد. اما چشم‌هایت در مرور کوچه‌ها مدام درهای زیادی را باز و بسته می‌بیند. شاید امسال با توجه به نام گذاری‌اش به نام جهش تولید می‌توانست سال پر بار تری برای تولید باشد، اما برای بعضی‌ها نشد که بشود.

 تعطیلی ۴۸ درصد بخش صنعت در خراسان جنوبی
رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی بیرجند پیش از این  در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه طی سال ۹۵ در استان ۶۷۰ واحد تولیدی دارای پروانه داشته ایم، گفت: بیش از ۷۰ درصد واحدهای تولیدی در آن سال غیرفعال بوده است.

محمدعلی رمضانی تصریح کرد: در کمتر از  ۶ ماه ۱۷۰ واحد تعطیل شده بودند که پروانه آن ها ابطال شد.

تنها ۱۰ درصد واحدهای صنعتی خراسان جنوبی بالای ظرفیت یا با ظرفیت کامل در حال فعالیت هستند

وی ادامه داد: ساختمان این ۱۷۰ واحد هم اکنون تبدیل به انبارهای شرکت های پخش تولیدات سایر استان ها تبدیل شده اند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر ۵۰۰ پروانه صنعتی در استان داریم که ۴۸ درصد واحدها تعطیل هستند، گفت: مابقی واحدها از ۵ تا ۷۰ درصد ظرفیت تولید دارند و تنها ۱۰ درصد واحدهای ما بالای ظرفیت یا با طرفیت کامل در حال فعالیت هستند.

رمضانی بیان کرد: در ستاد تسهیل  استان طی سال های گذشته مصوبات کارشناسی شده ارائه نمی شد و فقط مصوبه روی مصوبه تدوین می شد که جنبه عملیاتی نداشت.

کسی حریف بانک ها نیست
یکی از تولید کننده‌های شهرک صنعتی در گفت و گو خبرنگار بازار می‌گوید: هیچ کدام از مسئولان استان مشکل ندارند. آنها حریف بانک‌ها نمی‌شوند تا بتوانند به قول‌هایی که می‌دهند عمل کنند.

وی ادامه داد: الان شما می‌خواهید ایراد از چه مسئولی بگیرم وقتی مرا به بانکی معرفی می‌کنند که نیمی از آنچه باید پرداخت کنند، باید ابتدا آنجا سرمایه گذاری کنم.

ریگی در کارخانه‌اش دستکش‌های یک بار مصرف، کیسه‌های زباله و… تولید می‌کند و در بحبوحه کرونا توانسته بدون وام‌هایی که صنعت و معدن به تولید کننده ها می‌دهد گلیمش را از آب بیرون بکشد.

او می‌گوید: وقتی تولید کننده را به امید تسهیلات ۱۰ درصد به بانک معرفی می‌کنند انتظار داریم مشکلات با دریافت این وام رفع شود اما شیوه ارائه تسهیلات این گونه است که بانک می‌گوید در مقابل ۳ میلیارد تومانی که می‌خواهید دریافت کنید باید ۴ میلیارد وثیقه بیاورید و علاوه بر این حدود ۷۰۰ میلیون تومان هم در حسابتان داشته باشید.

ریگی با این مثال به این جمله تاکید دارد که اگر تولید کننده‌ای ۷۰۰ میلیون تومان نقدینگی داشته باشد که خود را درگیر وثیقه چند میلیاردی نمی‌کند و کارش را با همان نقدینگی پیش می‌برد.

البته او از دو بانک در استان تسهیلات ۱۸ درصد گرفته است، و روندی که برای همه وام گیرنده‌ها بوده را طی کرده و در گرفتن این تسهیلات هم آن وثیقه‌های سنگین درخواست نشده است. و حتی دنبال مصوبات ستاد تسهیل برای کمک به تولید کننده ها نرفته است.

بروکراسی های سخت و ناعادلانه
ریگی بروکراسی‌های سخت و ناعادلانه را یکی دیگر از چالش‌های پیش روی تولید کننده ها عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: به خصوص در بانک‌های دولتی گاهی چنان سنگ‌هایی می‌اندازند که حتی به فکر برداشتنش هم نمی‌افتیم.

وی معتقد است: بخش اعظم تسهیلات و مزایای ستاد تسهیل به صنایع بزرگ داده شده و در واقع صنایع کوچک آنچنان که باید و شاید از این تسهیلات بهره مند نشده‌اند.

اگر حمایت‌ها در سطحی عادلانه تر می‌بود، حداقل من در واحد خودم می‌توانستم در شرق کشور حرف اول را بزنم چون موقعیت مرزی این استان می‌تواند جای کار برای تولید کننده‌های زیادی داشته باشد

او در پاسخ به اینکه آیا در این سالی که به عنوان جهش تولید نام گذاری شده برای بحث تولید اتفاق خاصی افتاده است؟ می‌گوید: این سوال را باید از واحدهای تولیدی بزرگ‌تر بپرسید.

وی می گوید: کمک به صنایع در این استان مانند توده برفی است که از بالا دست به دست می‌شود تا به صنایع کوچک‌تر برسد نمش هم ممکن است به دست تولید کننده صنایع کوچک‌ نرسد.

این تولید کننده ادامه می‌دهد: اگر حمایت‌ها در سطحی عادلانه تر می‌بود. حداقل من در واحد خودم می‌توانستم در شرق کشور حرف اول را بزنم چون موقعیت مرزی این استان می‌تواند جای کار برای تولید کننده‌های زیادی داشته باشد.

 قوانین دست و پاگیر
وی با اشاره به برخی از قوانین دست و پا گیر پیش روی تولید کننده ها اضافه می‌کند: قبلاً شب می‌خوابیدیم صبح قانون تغییر می‌کرد یا یک قانون جدید درست می‌شد. اما حالا از صبح تا ظهر هم قانون و مصوبات و بخشنامه ها تغییر می‌کند.

این تولیدکننده شهرک صنعتی بیرجند با اشاره به واحدهای تولیدی اطرافش که بیشتر به انبار پخش مواد غذایی تبدیل شده است می‌افزاید: حتی در یکی از سوله‌های کارخانه‌ای که تعطیل شده فردی اقدام به تولید و پرورش سگ کرده است. که در این خصوص من هیچ حرفی برای گفتن ندارم.

ماهی ۱۵۰ میلیون تومان جریمه تأخیر
به سراغ تولید کننده دیگری از صنایع کوچک در شهرک صنعتی بیرجند رفتم. دلش پر درد بود. زخم‌های زیادی از قول‌های بی عمل خورده بود. اما همچنان با دست و پای شکسته  به کارش با حداقل  ظرفیت تولید ادامه داده است.

حسین محمدی می‌گوید: واحد تولیدی من از ابتدای سال ۹۸ وارد لیست بدهکاران یکی از بانک‌های استان شد. استاندار در بازدید و بررسی مشکلات ما دستور دادند که دو درصد از بدهی خود را در بانک پرداخت کنیم تا واحد از لیست بدهکاران خارج شود.

این تولید کننده لوله‌ پلی اتیلن  با بیان اینکه ضمانت اجرایی برای مصوبات مسئولان استانی نیست، ادامه می‌دهد: ۳۰۰ میلیون تومان به بانک بابت قراری که استاندار تعیین کرده بود پرداخت کردیم اما بانک قبول نکرد.

وی افزود: در ستاد رفع موانع تولید کشور مشکلمان را مطرح کردیم و آنجا قرار شد ۵ درصد پرداخت کنیم اما بانک ۲۰ درصد را عنوان کرد که معادل ۳ میلیارد تومان بود.

وی توضیح می‌دهد: در سال ۹۱ برای این واحد تولیدی ۴.۵ میلیارد وام گرفتیم که الان ۱۷ میلیارد تومان شده و هر روز هم ۵ میلیون تومان جریمه به آن تعلق می‌گیرد.یعنی ماهی ۱۵۰ میلیون تومان به بدهی ما افزوده می‌شود.

وی از مصوبه‌ای در مجلس شورای اسلامی می‌گوید که مقرر شد این واحدهای تولیدی ۷.۵ میلیارد تومان بپردازند. تا از لیست بدهکاران بانکی خارج شوند.

محمدی ادامه می‌دهد: بهمن ماه همان سال قرار می‌شود این پول پرداخت شود اما سازمان صمت قول پیگیری برای کاهش این ۷ درصد را می‌دهد. این پیگیری برای کاهش تا شهریور امسال ادامه پیدا کرد تا اینکه اعلام کردند هر چه تعیین شده باشد پرداخت شود.

وی در پاسخ به اینکه چرا وام در مرحله دوم به مسیری رفت که نتوانستید اقساط را پرداخت کنید می‌گوید: وامی که برای سرمایه در گردش گرفته بودیم بابت وام قبلی که به بانک داشتیم برداشت شد و دست ما را فقط ۵۰۰ میلیون تومان گرفت و این یعنی ما عملاً سرمایه در گردشی دریافت نکردیم.

هر چند برای این واحد تولیدی ۱۸ میلیارد سرمایه در گردش تعیین می‌شود اما هیچ گاه به این سرمایه دست نمی‌یابد و امروز این واحد تولیدی یک بدهکار بزرگ بانکی است.

از این دست واحدهای تولیدی نه تنها در شهرک صنعتی بیرجند بلکه در شهرک صنعتی‌های استان کم نداریم. اما شنیده‌ها حاکی از آن است که جلسات بی شماری که نمی‌دانم نتیجه‌ای هم در پس آن هست یا نه برای رفع مشکلات این واحدها برگزار شده است.

حمایت از صنایع کوچک و متوسط  استان محقق نشد
رئیس اتاق بازرگانی بیرجند در گفتگو با بازار اظهارکرد: متأسفانه در سال جهش تولید انتظاری که در حمایت از صنایع کوچک و متوسط داشتیم محقق نشده است.

محسن احتشام با بیان اینکه بخش اعظم اشتغال استان در واحدهای تولیدی و صنعتی کوچک و متوسط است، عنوان کرد: اما در اعطای تسهیلات طی سال‌های اخیر برای این واحدها موفق عمل نشده و اعتبارات به سمت واحدهای بزرگ رفته است.

وی گفت: انتظاری که ما به عنوان تولید کننده داشتیم که موانع پیش روی تولیدکنندگان برداشته شود و فضای کسب و کار بنگاه های کوچک و متوسط بهبود پیدا کند تا این واحدها حجم تولید را افزایش دهند محقق نشده است.

 وی بیان کرد: جهش تولید یک بخش آن جهش بازار و تقاضا است و اگر توسعه بازار را برای تولید فراهم کنیم قطعا تولید جهش پیدا می کند.

انتظاری که ما به عنوان تولید کننده داشتیم که موانع پیش روی تولیدکنندگان برداشته شود و فضای کسب و کار بنگاه های کوچک و متوسط بهبود پیدا کند تا این واحدها حجم تولید را افزایش دهند محقق نشده است

وی با اذعان به اینکه با توجه به تحریم های ناجوانمردانه حقیقتا نتوانستیم به توسعه صادرات بپردازیم، ادامه داد: کرونا نیز بر بسیاری صنایع اثر گذار بود و صنایع نتوانستند جهش پیدا کنند.

وی با تاکید بر اینکه به معنای واقعی باید تولید محور شویم، تصریح کرد: اگر تولید محوری مورد توجه خاص قرار گیرد و آن را تبدیل به یک فرهنگ کنیم آن موقع خواهیم توانست شعار جهش تولید را تحقق ببخشیم.

احتشام با بیان اینکه بروکراسی بانکی در سال جهش تولید برای کمک به تولیدکنندگان هیچ تغییری نکرده است، بیان‌کرد: البته بانک‌ها در خراسان‌جنوبی همواره حامی تولیدکنندگان بوده‌اند ولی در هر حال تابع بخش نامه‌های بانک مرکزی هستند.

 وی عنوان کرد: داشتن انگیزه و بی انگیزگی دو روی یک سکه است ما کمتر می بینیم در سال جهش تولید مدیران دست اندرکار تولید انگیزه تولید کننده را افزایش دهند.

رئیس اتاق بازرگانی بیرجند گفت: گاها می بینیم با موانعی که بر سر راه تولید کننده ایجاد می کنیم کسانی که وارد فضای دلالی و سوداگری می شوند سود بیشتری از تولید کننده می برند.

بررسی ۲۳۷ پرونده در کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خراسان جنوبی در گفتگو با بازار می‌گوید: از ابتدای سال جاری تاکنون ۲۳۷ پرونده در کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید استان مطرح و مسائل و مشکلات پیرامون آنها مورد بررسی قرار گرفته است.

عباس جرجانی بابت این جلسات عدد ۹۲ را اعلام می‌کند و می‌افزاید: ۵۱۲ مصوبه در این جلسات اخذ شده و بیشترین سهم مصوبات در طی سال جاری مربوط به حوزه‌های بانکی و زیرساختی اعم از آب منطقه‌ای، توزیع نیروی برق، گاز و … بوده است.

وی تصریح می‌کند: از این تعداد مصوبه، حدود ۶۰ درصد مصوبات اجرایی شده و حدود ۴۰ درصد دیگر یا در مسیر اجرا قرار دارد یا مربوط به تعهدات متقاضی بوده که به دلیل عدم پیگیری و مراجعه متقاضی یا مشکلات دیگر اجرا نشده است.

هرچند آماری از واحدهای تولیدی که به چرخه تولید برگشته یا ماندنی شدند ارائه نشده اما در عبور از خیابان‌های ساکت و سرد شهرک صنعتی با انبارهای مواد غذایی تصویر برخی از واحدهای تولیدی تصور یتیم هایی را پر رنگ می‌کند که پدر و مادر را با هم از دست داده‌اند.