بازار؛ بین الملل: مرکز تحلیلی مطالعات راهبردی و بین المللی اخیرا مقاله ای با قلم «آنتونی کوردزمن» با عنوان «نگاهی به فراسوی ترور فخری زاده» منتشر نموده است. ترجمه متن مقاله در ادامه می آید.
هرچند به شهادت رساندن «محسن فخری زاده» مهم است اما این تنها بخشی از ماجراست. همانند به شهادت رساندن سردار سلیمانی، این ترورهم تاثیر سیاسی مهمی دارد و گفتگو با ایران را برای آمریکا دشوارتر می کند. بنابراین هم ترور و هم برنامه هسته ای ایران را باید در یک بافت راهبردی بزرگتر ارزیابی کرد.
نخست باید دانست که هیچ دانشمند واحدی بر برنامه هسته ای ایران اشراف ندارد. این برنامه محصولی جمعی از تلاش هایی است که از زمان شاه در دهه ۱۹۷۰ آغاز شد و رشد کرد. این برنامه همچنین بر ۷۵ سال داده و اطلاعاتِ افشا شده از زمان ساخت نخستین سلاح هسته ای متکی است، بویژه داده هایی در این باره که چگونه فرانسه، اسرائیل، پاکستان، هند و کره شمالی به سلاح های هسته ای دست یافتند.
در سال ۲۰۱۳ این برآورد وجود داشت که ایران می تواند ظرف یکسال به سلاح هسته ای برسد که مبالغه آمیز بود و احتمالا اکنون هم هست. با اینحال درباره کارآیی تلاش های کنترل تسلیحات همچون توافق برجام باید محتاط بود.
باید گفت دیگر جنبه های موازنه نظامی در حال تغییر هستند. در سال ۲۰۱۳، آمریکا و شرکای راهبردی عربش، هنوز برتری قاطعی در زمینه نیروی هوایی مدرن و ظرفیت های هدف گیری دقیق در قیاس با ترکیب موشک ها و هواپیماهای رزمی قدیمی ایران داشتند. امروز، ایران نشان داده که از موشک های پیشرفته بالستیک و فن آوری موشکی کروز و نیز توانمندی طراحی کلاهک های متعارف برخوردار است. پیشرفت توانش متعارف تکاوری ایران، پیامدهایی هم برای توانمندی های هسته ای اش دارد.
موشک های نقطه زن متعارف ایران به این کشور یک توانش مهم تکاوری، برای زدن اهداف بسیار با ارزش نظامی و غیرنظامی در سراسر منطقه می دهد و به این کشور امکان می دهد تا دست برتر آمریکا و اعراب در نیروی هوایی را پس بزند که این خود، تهدید بالقوه هسته ای ایران را نیز جدی تر می کند.
اوضاع نسبت به سالهای ۲۰۰۰ یا ۲۰۱۳ تغییر یافته، ایران به جلو حرکت کرده و پیشرفت های آشکار عمده ای هم در طراحی و هم هدایت زرادخانه موشکی داشته که نگرانی شدید سعودی ها و اسراییلی ها را هم برانگیخته است.
همزمان باید پیشرفت های ایران در دیگر زمینه های غیرهسته ای و غیرنظامی را در نظر داشته باشیم. اینکه واقعا آسیب های فشار حداکثری به اقتصاد ایران چه اندازه بوده و ایران چه پیشرفتی در عبور از تحریم ها و نیز در دیگر زمینه های امنیتی داشته است؟
امتیازات دیگر ایران: دست برتر حزب الله در لبنان بعنوان نیروی غالب امنیتی این کشور که به تدریج از توانایی موشکی و از جمله سامانه های نقطه زن ایرانی برخوردار شده است. سوریه بطور کامل در کنترل اسد در آمده که به ایران نقشی کلیدی در این کشور می دهد ضمن آنکه پیوندهای سوریه با حزب الله هم برقرار است. در عراق، آمریکا به شکل بدی زمین گیر شده است. به شدت نیروهایش را کاهش داده و در پی حملات نیروی بسیج مردمی، بسیاری از جنبه های بالقوه مشارکت راهبردی اش با عراق را کنار نهاده است. چه بسا که عراق زیر نفوذ بسیار جدی تر ایران قرار گیرد.
جنگ یمن هم که تا اینجا، همراه با پیروزی حوثی ها بوده که شریک راهبردی ایران هستند. این وضعیت، دسترسی ایران به دریای سرخ و امکان تهدید عربستان سعودی از جنوب را فراهم می سازد. تهدیدی که همچنین دربردارنده موشک های نقطه زن و موشک های متعارفی است که توانایی زدن تاسیسات نفتی و دیگر زیرساخت های عربستان را دارد. در افغانستان هم با عقب نشینی نیروهای آمریکایی در ماه مه ۲۰۲۱، حضور آمریکا در مرزهای شرقی ایران پایان می یابد و می تواند به گسترش نفوذ ایران در افغانستان، آسیای مرکزی و جنوب آسیا و نیز سازمان همکاری شانگهای بیانجامد.
همچنین گام هایی چون تحریم قطر توسط عربستان و همدستانش، کشورهای جنوب خلیج فارس را پراکنده کرده و پیشرفت نظامی شورای همکاری در ایجاد یک سامانه درهم بافته هوایی و موشکی عربی را شدیدا محدود ساخته است، سامانه ای که بتواند علیه توانمندی های ترکیبی دریایی، هوایی و موشکی ایران که به آرامی بهینه می شود، به دفاع برخیزد.
همه اینها، دلیلی بر این نیست که آمریکا در حال واگذار کردن خلیج فارس به ایران است.
با اینهمه، دلایلی برای هشدار وجود دارد: نخست، دولت بایدن نمی تواند به سادگی در رابطه با برجام به گذشته برگردد. دوم، بسیاری از جنبه های جاگیری آمریکا در منطقه، در چهار سال گذشته فرسوده شده است. رخدادهایی همچون ترور محسن فخری زاده، هرچند هم که مهم باشد، تنها بخشی از کل داستان به شمار می رود.
نظر شما