قطر بار دیگر به یاری اردوغان شتافت

ابراهیم فراهانی؛ بازار: در دو دهه اخیر، همواره کشور کوچک اما ثروتمند قطر با حاکمیت ترکیه همراه بوده است. حمایت از اخوان در سطح منطقه و سیاست خارجی همراه در تمامی عرصه ها، یکی از معدود اتحادهای استراتژیک جهان را به نمایش گذاشته است.

در دورانی که قطر توسط عربستان و سه کشور عربی در حصر قرار گرفت، حمایت نظامی_امنیتی ترکیه و البته ایران، موجب شکست این سناریو شد. قطر هم با موافقت با احداث پایگاه نظامی ترکیه در خاک این کشور و حمایت های مالی از گروه های مورد حمایت ترکیه در ماجراجویی های سیاست خارجی اردوغان(سوریه و لیبی و ...)، تلافی کرده است.

با توجه به افول سرمایه اجتماعی و سرمایه اقتصادی حزب آک پارتی در داخل ترکیه که از سال ۲۰۱۵ آغاز شده و همچنان ادامه دارد، قطر دوبار به صورت جدی با تزریق دلار به کمک اردوغان آمده است.

بار اول در سال ۲۰۱٨ که انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری برگزار شد و دوسال از وضعیت فوق العاده کودتای نافرجام می گذشت و ارزش لیر در برابر دلار ۴۰ درصد سقوط کرده بود. همچنین ترامپ با دو برابر کردن تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم از ترکیه و جنجال آزادی کشیش برانسون، فشار بیشتری به اقتصاد ترکیه وارد کرد. در چنین وضعیت بحرانی، قطر با سرمایه گذاری ۱۵ میلیاردی به کمک اقتصاد ترکیه شتافت و روند سقوط لیر را کند کرد.

در سال ۲۰۲۰، توان اقتصادی ترکیه با حضور نظامی در مناطق مختلف از خاورمیانه و مدیترانه شرقی گرفته تا قفقاز، دچار فرسایش شده است. ارزش لیر به پائین ترین حد خود در تاریخ ترکیه رسید و به ٨.۵ لیر در برابر دلار سقوط کرد. برای اولین بار اردوغان نسبت خانوادگی را کنار گذاشت و دامادش را از وزارت محترمانه برکنار کرد نرخ بهره بانک مرکزی را با رئیس جدید بالا برد.

سفر اخیر امیر قطر به ترکیه، ششمین نشست کمیته عالی همکاری راهبردی ترکیه و قطر به ریاست رجب طیب اردوغان و شیخ تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی سران دو کشور در چارچوب گسترش روابط دو جانبه در زمینه‌های مختلف در آنکارا برگزار شد.

در ۷۰ ماه گذشته هجده نشست بین سران دو کشور برگزار شده و ششمین نشست کمیته عالی همکاری نیز از نظر ارتقا روابط دو کشور دارای اهمیت بسیار است. این دو کشور در سال ۲۰۲۰ دو بار با یکدیگر دیدار کردند. اولین دیدار در دوم ژوئیه در دوحه برگزار شد. این نشست «دیدار استثنایی» عنوان شد، زیرا اولین دیدار رسمی اردوغان پس از شیوع ویروس کرونا بود. دومین دیدار طرفین نیز در ۷ اکتبر بوده است.

مجددا در این سفر ذخیره دلاری قطر به اقتصاد ترکیه تزریق شد. ده درصد سهام بورس استانبول توسط سازمان سرمایه گذاری قطر خریداری شد. صندوق ثروت ملی ترکیه در حال حاضر با داشتن ۹۰.۶ درصد بزرگترین سهم بورس استانبول را دارد و پس از واگذاری سهم ۱۰ درصدی بورس استانبول به صندوق و سازمان سرمایه‌گذاری قطر نیز ٨۰.۶ درصد آن را خواهد داشت.

اتحاد استراتژیک این دو کشور در همپوشانی ضعف ها، کم نظیر است.