بازار؛ گروه استانها: ۲۷ سپتامبر مصادف با روز جهانی جهانگردی و صنعت گردشگری است و هدف این نامگذاری افزایش دغدغه و اطلاع جوامع بین‌المللی به اهمیت دادن به این صنعت درآمدزا است و این که این صنعت تأثیر مهمی بر فرهنگ‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و اقتصاد و اجتماع جوامع مختلف دارد در هفته جهانگردی از سوی فعالان گردشگری، مسئولان و بخش‌های مختلف در کشورهای مختلف برنامه‌های متنوعی برگزار می‌شود.
سالانه از سوی سازمان جهانی گردشگری شعاری برای این هفته انتخاب می‌شود که شعار امسال این هفته «گردشگری و توسعه روستایی» است اما بحران کرونا امسال جهانگردی و گردشگری دنیا، کشور و استان قم را به کما برده است.
به نظر می‌رسد که صنعت گردشگری امسال بیشترین آسیب را از بحران کرونا دیده و بازار خود را در دنیا، کشور و هم‌چنین استان قم در بهترین شرایط از دست داده است؛ استان قم که بیشترین درآمد آن از طریق خدمات و گردشگری است در اسفندماه سال گذشته و هم زمان با اوج این صنعت کاملاً به کما رفت و آسیب فراوانی را به فعالان گردشگری وارد شد.
قم سالانه پذیرای ۲۰ میلیون زائر و گردشگری خارجی و داخلی است هرچند مدت ماندگاری آنها بسیار اندک است اما بخش گردشگری مهم‌ترین صنعت درآمدزای استان به شمار می‌رود که در سال‌های اخیر دست خوش بحران از جمله تحریم، مشکلات سیاست خارجی و در آخر هم تیر بحران کرونا به قلب گردشگری این استان اصابت و این صنعت را تا زمان نامشخصی به کما برده است.
امروز فعالان گردشگری، هتل داران و راهنمایان گردشگری بیشترین آسیب را از بحران کرونا دیده‌اند هرچند بسته‌های تسهیلات کرونایی کشور شامل این فعالان شده اما این بسته‌های حمایتی نتوانسته این ضربه را جبران کند حال در این نوشتار اوضاع گردشگری قم را بررسی کنیم.
ضربه ۱۵۸ میلیارد تومانی کرونا به بخش گردشگری
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری قم می‌گوید: در بخش گردشگری، ۴۷۴ واحد به میزان ۱۵۸ میلیارد تومان خسارت و آسیب دیده‌اند که اشتغال بیش از ۵ هزار نفر را شامل می‌شود که این خسارت در اوج زمانی که این استان منتظر پذیرایی از گردشگران بود اتفاق افتاد.
به گفته مهرداد غضنفری، ۶۴۲ میلیارد تومان در قالب بسته‌های حمایتی و تسهیلات کرونایی از سوی دولت در نظر گرفته شده است که تاکنون فعالان گردشگری آن طور که باید و شاید از این بسته حمایتی استقبال نکرده‌اند.
قم سالانه پذیرای ۲۰ میلیون زائر و گردشگری خارجی و داخلی است هرچند مدت ماندگاری آنها بسیار اندک است اما بخش گردشگری مهم‌ترین صنعت درآمدزای استان به شمار می‌رود
اخبار مربوط به تأثیر ویروس کرونا بر صنعت گردشگری در رسانه‌ها شنیده و خوانده‌ایم، امروزه بحران کرونا مرز کشورها را بسته و بسیاری از پروازهای بین‌المللی را کنسل کرده است؛ به دنبال آن پیامدها و بار منفی را برای دنیا به جا گذشته است، این پیامدها امروز در کشور و استان قم هم نمایان است.
کرونا ۵۰ میلیون شغل را در بخش سفر و گردشگری در معرض نابودی قرار داده است اما آنچه که باعث نگرانی دولت‌ها شده تأثیر ویروس کرونا بر صنعت گردشگری تا سال ۲۰۲۱ است.
سایه شوم کرونا بر دفاتر مختلف گردشگری قم
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم هم با اشاره به تأثیر منفی بحران کرونا بر دفاتر گردشگری، در گفت‌وگو با خبرنگار بازار بیان می‌کند: با توجه به شرایط پیش رو و درگیر شدن همه بخش‌های گردشگری در سطوح مختلف به ویژه دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتی و گردشگری قم پیش بینی می‌شود که ۲۰۰ نفر به صورت مستقیم (پرسنل مشغول در دفاتر) و به صورت غیر مستقیم (راهنمایان و شرکت‌های خدمت رسان در حوزه‌های متناسب با گردشگری) ۲۰۰ نفر تعدیل خواهند شد.
به گفته حمید یزدانی، حداقل خسارت در دفاتر این استان بین ۶ تا ۷ میلیارد تومان فقط برای اسفند ۹۸ تا اواخر فروردین ۹۹ برآورد شده است.
وی می‌افزاید: با توجه به این که فصل پر سفر در ایران از اواسط اسفندماه تا اواخر خردادماه، بهترین زمان درآمدزایی و اوج کاری برای راهنمایان می‌باشد، در حال حاضر با توجه به شرایط پیش آمده به طور متوسط یک سوم فرصت شغلی سالانه راهنمایان از بین رفته است؛ لذا بر اساس فرمول‌های محاسبه حداقل حقوق راهنمایان، این موضوع بیانگر از دست رفتن حداقل ۳۰ روز کاری راهنمایان در سال پیش رو است که کم‌ترین مبلغ زیان را می‌توان حدود ۴ میلیون ریال برای هر راهنما در نظر گرفت لذا راهنمایان گردشگری خسارت‌های جبران ناپذیری را دیده‌اند.
دیگر ضربه‌های ویروس تاج دار به بخش گردشگری قم
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم در بخش دیگری از سخنان خود از ضربه‌های سنگین دیگر ویروس کرونا بر بخش صنعت گردشگری اشاره و می‌گوید: توقف سفر گردشگران خارجی برای سفر به ایران و به ویژه سفر به قم و حذف درآمدهای ارزی ناشی از آن، آسیب به کسب و کارهای عمده و همین طور خرده فروشی و تهدید مشاغل افراد شاغلین صنعت گردشگری، بسته شدن مرزهای هوایی و زمینی کشورهای همسایه از جمله عراق و ترکیه، افغانستان، آسیای میانه، روسیه و کشورهای اروپایی آسیب جدی بر این صنعت وارد کرده است.
وی می‌افزاید: لغو تورهای بسیاری اعم از تورهای داخلی و خارجی به مقصد کشورمان (حدود ۹۵ در صد تورهای خارجی) و متضرر شدن دفاتر خدمات مسافرتی که از ماه‌ها پیش سبد فروش خود را بسته بودند و آسیب به مؤسسات حمل و نقل مسافرتی قطارها و ایرلاین‌ها هم‌چنین دفاتر و در کل خدمات مرتبط به زنجیره سفر از دیگر آسیب‌های بحران کرونا به بخش جهانگردی قم به شمار می‌رود.
حداقل خسارت دفاتر گردشگری قم بین ۶ تا ۷ میلیارد تومان فقط برای اسفند ۹۸ تا اواخر فروردین ۹۹ برآورد شده است
به گفته یزدانی، به صفر رسیدن تقریبی ضریب اشغال هتل‌ها و مراکز اقامتی و ظرفیت فروش سایر مراکز و تأسیسات گردشگری؛ در شمای کلی، کشورهای همسایه به عنوان اصلی‌ترین بازارهای گردشگری ایران مرزهای ورود و خروج مسافر را به صورت کامل بسته‌اند در واقع تقریباً همه تورهای ورودی به کشور کنسل شده هم‌چنین بسیاری از پروازهای ورودی و خروجی به کشور به حالت تعلیق درآمده‌اند.
این نمونه‌هایی از خسارت‌ها و ضربه‌های سنگینی بود که این ویروس بسیار ریز ولی وحشی به پیکره بخش گردشگری کشور و قم وارد کرده است اما با وجود شیوع پیک سوم شیوع کرونا نمی‌توان برای دوران پساکرونا و آینده این صنعت اقتصادی و فرهنگی چاره اندیشی کرد ولی می‌توان یک برنامه‌ریزی جامعی برای جبران این ضربه داشت.
اما راهکارهایی برای جبران خسارت‌ها به بخش گردشگری قم
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم بیان می‌کند: انجام کمک‌های تسهیلاتی و برخی از بخشش‌ها، معافیت‌ها و استمهال دیون تأسیسات گردشگری و کارفرمایان تأسیسات گردشگری از سوی مراکز تأمین اجتماعی و بسته‌های حمایتی برای تمام زنجیره عرضه و تقاضا اندیشیده شود.
به گفته یزدانی، علاوه بر آن تأمین تسهیلات ارزان قیمت، جبران خسارات وارده از بازارچه‌های موقت صنایع دستی و نمایشگاه‌های گردشگری و صادرات صنایع دستی هم‌چنین امهال کلیه وام‌های دریافتی تأسیسات گردشگری و صنایع دستی در بازه زمانی یک ساله از دیگر برنامه‌های دولت برای جبران این خسارت‌ها خواهد بود.
گردشگری مهم‌ترین صنعت ارزآور و ناجی کشور از شرایط تحریم
رئیس کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری کشوری که عضویت هیئت مدیره فدراسیون جهانی راهنمایان گردشگری را در کارنامه خود دارد و در جهانی شدن شهر یزد هم تلاش فراوانی کرده نیز در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: صنعت گردشگری مهم‌ترین صنعت ارزآور و ناجی مشکلات اقتصادی کشور در بحران تحریم و اقتصادی است و باید دولت نگاه ویژه‌ای به این بخش و فعالان آن داشته باشد.
محسن حاجی سعید بیان می‌کند: گردشگری قبل از بحران کرونا بحران‌های سختی از جمله بحران تغییر نرخ بنزین و مشکلات در سیاست خارجی و هم‌چنین تحریم و اکنون بحران کرونا را پشت سر گذاشته است.
به گفته وی، باید خسارت‌های بحران کرونا برای فعالان گردشگری از سوی دولت جبران شود و باید کاری کرد که مدت تنفس تسهیلات اعطایی افزایش یابد؛ برای این صنعت افق مشخصی نداریم، باید راهکاری ارائه شود تا این تسهیلات باعث کمک و حمایت شود نه این که باری بر دوش آنها اضافه کند.
رئیس کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری می‌افزاید: برای فردی که در بخش گردشگری فعالیت می‌کند مبلغی به عنوان ابرار معاش در نظر گرفته شود؛ تسهیلات کنونی غیر قابل قبول است و کرونا این بخش را به صفر تبدیل کرده است؛ باید نگاه دولت به این صنعت به این صورت باشد که این صنعت ناجی اقتصاد است و شرایطی را برای کاهش وابستگی به نفت را کاهش خواهد داد.
باید خسارت‌های بحران کرونا برای فعالان گردشگری از سوی دولت جبران شود و باید کاری کرد که مدت تنفس تسهیلات اعطایی افزایش یابد
وی بیان می‌کند: گردشگری جزو صنایعی است که کمتر کمکی را از سوی دولت مطالبه کرده و نباید نادیده گرفته شود اما بودجه در نظر گرفته شده برای تخصیص، حتی نصف میزان پیش‌بینی شده هم نیست که البته این مهم، به طور مکرر از سوی دکتر مونسان وزیر میراث فرهنگی نیز مطرح شده است.
حاجی سعید می‌افزاید: از آنجایی که گردشگری خارجی نیز به سادگی در شرایط کنونی اتفاق نمی‌افتد، شاید ضروری است که درست و با تأکید بیشتری، وضعیت این صنعت به گوش دولت و هیئت دولت برسد و کمک‌های ویژه، نه کمک‌هایی معمولی برای این صنعت در نظر گرفته شود.
وی می‌افزاید: تنفس سه ماهه برای شاغلانی که احتمالاً تا یک سال آینده بیکار خواهند بود، مؤثر نیست و دولت باید با در نظر گرفتن واقعیت‌های این صنعت، به ویژه زمان آغاز فعالیت‌های فعالان گردشگری، بسته‌های حمایتی مناسبی را ارائه و زمان بازپرداخت تسهیلات را تعیین کند.
نظر شما