کشف فوق‌نادرترین نوع خون جهان در سه نفر

به گزارش بازار، پژوهشگران در تایلند موفق به شناسایی یکی از نادرترین انواع خون در جهان شده‌اند؛ گونه‌ای ترکیبی و ناشناخته از گروه خونی B (A) که تنها در سه نفر از میان بیش از ۵۴۴ هزار نمونه مشاهده شده است. این کشف نشان می‌دهد که تنوع واقعی گروه‌های خونی بسیار گسترده‌تر از آن چیزی است که سیستم‌های استاندارد آزمایشگاهی قادر به تشخیص آن هستند.

این تحقیق که توسط تیمی به سرپرستی جنجیرا کیتیووراپارت هماتولوژیست دانشگاه ماهی‌دول انجام شد، در جریان بررسی دقیق نمونه‌های خون در بیمارستان سیریراج به‌دست آمد. گروه خونی B (A) نوعی زیرشاخه بسیار نادر از گروه B است که به دلیل جهش‌های ژنتیکی، مقدار بسیار کمی فعالیت شبه A از خود نشان می‌دهد و همین موضوع باعث خطا در تست‌های معمول تعیین گروه خونی می‌شود.

گروه خونی‌ای که آزمایش‌ها را سردرگم می‌کند

در حالت عادی تعیین گروه خونی بر اساس آنتی‌ژن‌های سطح گلبول قرمز و آنتی‌بادی‌های موجود در پلاسما انجام می‌شود. اما در موارد نادر نتایج آنتی‌ژن و آنتی‌بادی با یکدیگر سازگار نیست؛ وضعیتی که اختلال ABO نام دارد و می‌تواند روند درمان بیماران را به‌دلیل لزوم انجام آزمایش‌های تکمیلی به تاخیر بیندازد.

در این مطالعه:

• از ۲۸۵.۴۵۰ نمونه اهداکنندگان و ۲۵۸.۷۸۰ نمونه بیماران مجموعا ۵۴۴.۲۳۰ نمونه خون بررسی شد.

• تنها ۳۹۶ مورد از بیماران (۰/۱۵ درصد) دچار اختلال ABO بودند.

• پس از حذف نمونه‌های مرتبط با پیوند سلول‌های بنیادی ۱۹۸ نمونه اختلال واقعی داشتند.

• فقط یک بیمار در میان همه این موارد دارای فنوتیپ B (A) بود.

• از میان اهداکنندگان نیز تنها دو نفر گروه خونی B (A) داشتند.

این سه مورد در مجموع حدود یک نفر در هر ۱۸۰ هزار نفر را شامل می‌شود.

چه چیزی این گروه خونی را منحصربه‌فرد می‌کند؟

بررسی ژنتیکی سه فرد دارای این گروه خونی نشان داد:

• هر سه مورد دارای چهار جهش جدید در ژن ABO بودند.

• این جهش‌ها باعث می‌شود آنزیمی که وظیفه اتصال قند به گلبول‌های قرمز را برعهده دارد به شکل غیرمعمول مقدار کمی فعالیت مشابه گروه A نشان دهد.

• همین فعالیت ناچیز باعث نتایج مبهم در تست‌های آزمایشگاهی و ایجاد اختلال ABO می‌شود.

پژوهشگران می‌گویند این یافته‌ها نشان می‌دهد ممکن است زیرگروه‌های پنهان و ناشناخته دیگری نیز وجود داشته باشد که با روش‌های معمول قابل تشخیص نیستند و تنها با آزمایش‌های ژنتیکی پیشرفته قابل شناسایی خواهند بود.

کشف‌های نادر اما واقعی در دنیای خون

این کشف تنها نمونه اخیر از شناسایی گونه‌های ناشناخته خون نیست:

• در سال ۲۰۲۴ محققان پس از ۵۰ سال رمزگشایی یک نمونه مرموز متعلق به سال ۱۹۷۲، آن را به عنوان یک سیستم جدید گروه خونی معرفی کردند.

• در پژوهشی دیگر دانشمندان در فرانسه نوعی گروه خونی کاملا جدید و فوق‌نادر را شناسایی کردند که به آن گوادا منفی (Gwada-negative) می‌گویند؛ فردی از گوادلوپ که تنها مورد شناخته‌شده این نوع خون در جهان است. پزشکان می‌گویند: او تنها فردی است که خون خودش با خودش سازگار است.

کشف فنوتیپ جدید B (A) که یافته‌های آن در نشریه Transfusion and Apheresis Science منتشر شده، نشان می‌دهد که پیچیدگی‌های ژنتیک خون انسان بسیار فراتر از دسته‌بندی‌های رایج است. محققان تاکید می‌کنند که تحقیقات آینده برای فهم بهتر اثرات ساختاری و عملکردی این جهش‌ها ضروری است؛ چراکه هر کشف جدید می‌تواند نقش مهمی در افزایش ایمنی و دقت در انتقال خون داشته باشد.