اسدالله خسروی؛ بازار: چند نرخی بودن ارز در کشور مشکلات فراوانی را به اقتصاد کشور تحمیل می کند، این سیاست که البته در راستای حمایت از فعالان اقتصادی و معیشت مردم است در برخی موارد مشکل آفرین شده چرا که ارزی که با نرخ معین و مشخص برای تامین کالاهای اساسی در بودجه تخصیص داده می شود در فرایند کار بعضا دچار تغییر شده که نتیجه آن تشدید تورم و اجحاف حقوق مردم است.
از طرفی تک نرخی شدن نرخ ارز که مورد تاکید رئیس کل بانک مرکزی و اکثر اقتصاددانان است محاسن زیادی را در پی دارد چرا که نه تنها راه انحراف ارز را می گیرد بلکه مسیری درست و مطمئن را پیش روی فعالان اقتصادی قرار می دهد علاوه بر این به قول همتی رئیس کل بانک مرکزی «حذف ارز ۴۲۰۰ مقدمه تک نرخی شدن ارز است». که باید در این مسیر گام برداشت.
همتی اخیرا درباره تک نرخی شدن نرخ ارز، گفت؛ سیاست ما نزدیک شدن نرخ ارز نیما و بازار است که به تدریج نزدیک می شود. با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، مقدمه تک‌نرخی شدن ارز ایجاد می شود.
وی افزود: ما در سال گذشته می خواستیم تورم را بیشتر کنترل کنیم ولی شوک کرونا اجازه نداد و در زمینه ارز نیز اقداماتی را داشتیم که بین عرضه و تقاضا فاصله افتاد و یا اینکه کشورهایی که قول داده بودند منابع ارزی ما را آزاد کنند یک مقدار با تاخیر آغاز کردند، ولی ما تلاش می کنیم کنترل تورم و تعادل بیشتر نرخ ارز به صورت جدی ادامه یابد.
تبدیل ارز ۴۲۰۰ تومانی به نیمایی!
اسماعیل صابری کارشناس پولی مالی در گفتگو با «بازار» درباره وجود ارز چند نرخی و تاثیر آن بر اقتصاد کشور گفت: متاسفانه ارز ۴۲۰۰ تومانی اکنون تا حدودی به ارز نیمایی تبدیل شده است و این نوع ارز فقط برای چند قلم چون دارو و یا برخی نهادها استفاده می شود این در حالی است که ارز ۴۲۰۰ تومانی باید به کالاهای اساسی ضروری سبد خانوار نظیر گوشت، برنج، گندم و... تخصیص یابد در حالی که گوشت اکنون بیش تر از نرخ ارز نیمایی در بازار به فروش رفته و یک کیسه ( ۱۰ کیلو گرمی) برنج خارجی که در ابتدای سال ۷۰ تا ۸۰ هزار قیمت داشت، اکنون با رشد بیش از ۲ برابری به حدود ۲۰۰ هزار تومان در هر کیسه رسیده است.
وی با بیان اینکه تورمی که اکنون در کشور وجود دارد بخش عمده ای از آن ناشی از تبدیل ارز ۴۲۰۰ تومانی به ارز نیمایی است، اظهار داشت: چند نرخی بودن ارز در کشور رویکرد درستی نیست چرا که برنامه های اقتصادی را به هم می ریزد و راه انحراف و فساد در ارز چند نرخی همچنان بازار است.
رصد آسان منابع ارزی با تک نرخی بودن آن
این کارشناس پولی بانکی خاطرنشان کرد: ارز تک نرخی مشخص و واحد بوده و بکارگیری آن در فعالیت های اقتصادی همچنین رصد آن نیز به سهولت انجام می شود. بنابراین حرکت در مسیر ارز تک نرخی زمینه ساز ساماندهی نرخ این کالا در بازار آزاد می تواند باشد.
بنا به این گزارش، سال گذشته معادل ۱۴ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی در بودجه به کالاهای اساسی اختصاص داده شد که بخشی از آن به واردات گوشت تخصیص یافت. این ارز دولتی ارزان که متعلق به تک تک افراد جامعه بود، متاسفانه به دلیل نبود مکانیزم درست و اصولی در چرخه توزیع در بازار به انحراف رفت تا این که بالاخره دولت با تغییر این نوع ارز به ارز نیمایی قیمت گوشت را در بازار ۲ برابر کرد. علاوه بر این ارز نیمایی نیز مشکلات خود را دارد که بعضا این ارز از سامانه نیما برای فعالیت های اقتصادی، واردات و صادرات اخذ می شود اما چنین ارزی بعضا به سیستم نیما بر نمیگردد.
ارز رقمی مشخص و واحد می خواهد
دکتر سید مرتضی افقه اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اهواز نیز در گفتگو با «بازار» درباره تاثیرات ارز چند نرخی در بازار بر اقتصاد کشور گفت: نرخ ارز نباید به صورتی چند نرخی در کشور رها شود چرا که این رویکرد قیمت واقعی ارز را نامشخص می کند. اما چنانچه ارز از یک شاخصه خاص قیمتی مشخص و معین باشد بی شک تاثیر خاصی بر اقتصاد کشور به جای می گذارد.
این اقتصاددان با بیان اینکه چنانچه قیمت ارز رقمی دقیق و مشخص اعلام شود مشکلات ارزی چند نرخی برچیده خواهد شد، گفت: البته در برخی کشورها در حال توسعه از این شیوه استفاده می شود تا با در نظر گرفتن معیشت مردم فعالیت های اقتصادی نیز از سر گرفته شود اما چنانچه نابرابری هایی در تخصیص و یا تغییر این نوع ارز در بازار وجود داشته باشد تک نرخی شدن ارز بهترین راهکار است.
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه متغیرهای اقتصادی بیرون از کشور دچار مشکل شده اند، بنابراین در چنین موقعیتی سیاست های مالی و پولی جز مسکن موقت تاثیر بسزایی بر اقتصاد کشور ندارد در چنین شرایطی باید روی متغیرهای واقعی بخش حقیقی اقتصاد کار شود.
انحراف ارزی به نام ارز ۴۲۰۰ تومانی
بنا به این گزارش، اقتصاددانان تاکید دارند؛ هر زمانی سیاست های چند نرخی ارز در کشور اعمال شود به خصوص در کشورهایی که کنترل و نظارت در آنجا ضعیف است، این سیاست ها با فساد و رانت همراه می شود. از طرفی نظام های چند گانه نرخ ارزی در کشور چون ارز ترجیحی یا ارز ۴۲۰۰ تومانی که به ارز جهانگیری معروف است در کنار ارز نیمایی و ارز بازار آزاد نتیجه این نظام های چند نرخی است که همیشه مفسده ایجاد می کنند. به طور مثال ارزی ۴۲۰۰ تومانی باید برای کالاهای اساسی در نظر گرفته شود اما هیچ وقت کامل در جای خود قرار نگرفته است و معمولا به انحراف رفته است.
علاوه بر این وضعیت بازار ارز با توجه به چند نرخی بودن آن در بازار به گونه ای است که نمی توان ارزش واقعی آن را به درستی مشخص کرد. در چنین شرایطی و با توجه به این که شخص رئیس کل بانک مرکزی مخالف ارز ۴۲۰۰ تومانی است، بنابراین حرکت در مسیر تک نرخی شدن ارز اقدامی درست و ضروری است که مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس باید نسبت به این مهم اقدامات خود را به کار گیرند چرا که چند نرخی بودن ارز فساد زاست.
نظر شما