به گزارش بازار، عباس سارانی اظهار کرد: از منظر منابع آب، فرونشست پدیده‌ای پیوسته و موضعی است که ریشه در کاهش تراز سفره‌های آب زیرزمینی دارد و نشانه‌ای از کمبود پایدار آب و عدم توازن بین برداشت و تغذیه است.
وی افزود: فرونشست در ۱۷ محدوده مطالعاتی استان با نرخ ۲.۲ تا ۸.۴ سانتی‌متر در سال گزارش شده است. برداشت بیش از ظرفیت تغذیه سفره‌ها، افزایش سطح زیرکشت همزمان با اجرای سیستم‌های آبیاری نوین و تداوم خشکسالی‌ها از مهم‌ترین عوامل این پدیده محسوب می‌شود.
سارانی با اشاره به نقش برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی گفت: برداشت بیش از حد از منابع زیرزمینی، یکی از اصلی‌ترین محرک‌های فرونشست زمین است. با خروج آب از منافذ آبرفت، ساختار متخلخل فشرده شده و نشست سطحی اتفاق می‌افتد.
وی همچنین خشکسالی‌های متوالی را محرک غیرمستقیم دانست که با کاهش تغذیه طبیعی و افزایش تقاضا برای آب کشاورزی، روند افت سطح آبخوان‌ها را تسریع می‌کند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: در حال حاضر ۴۶۵ چاه مشاهده‌ای در سطح استان به طور مستمر سطح آب زیرزمینی را پایش می‌کنند.
وی افزود: پایش فرونشست زمین بر عهده سازمان نقشه‌برداری کشور است که با ایجاد شبکه‌های مبنای ارتفاعی و ژئودینامیک، گزارش‌های دقیق از تغییرات سطح زمین منتشر می‌کند.
سارانی خاطرنشان کرد: استفاده از فناوری‌های سنجش از دور و GIS برای شناسایی مناطق دارای نشست فعال عملیاتی شده و در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی نقش مؤثری دارد.
وی در خصوص سیاست‌های کنترل برداشت چاه‌ها گفت: تعدیل پروانه‌های بهره‌برداری بر اساس سند سازگاری با کم‌آبی و نصب کنتورهای هوشمند از مهم‌ترین اقدامات کنترلی بوده است.
سارانی تأکید کرد: بدون همکاری کشاورزان و ساکنان محلی، اثرگذاری برنامه‌های سازگاری با کم‌آبی کاهش می‌یابد. تغییر الگوی کشت به محصولات کم‌آب‌بر، استفاده از آبیاری تحت فشار و تعدیل مجوزهای برداشت از جمله اقدامات کلیدی در این راستا است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی با اشاره به چالش‌های بین‌بخشی افزود: هماهنگی میان دستگاه‌ها، جهاد کشاورزی، فرمانداری‌ها و همراهی کشاورزان برای اجرای محدودیت‌ها نیازمند تعامل و اقناع اجتماعی است.
وی درباره برنامه‌های بلندمدت استان گفت: کنترل مصرف از طریق نصب کنتورهای هوشمند بر ۹۷ درصد چاه‌های فعال، بازتخصیص پساب تصفیه‌خانه‌ها به صنعت و فضای سبز، اتمام طرح‌های تغذیه مصنوعی نیمه‌تمام مانند بندان، گزیک و آهنگران و اجرای طرح‌های جدید در سربیشه، نهبندان، سرایان و قاین از برنامه‌های راهبردی است.
سارانی با بیان اینکه سدهای استان نقشی محدود اما مؤثر در کاهش تنش آبی دارند، گفت: «سد نهرین طبس در زمان آبگیری مناسب، بخشی از آب شرب شهرستان را تأمین و در کاهش تنش آبی فصول گرم مؤثر است.»
وی افزود: با وجود محدودیت حجم ذخیره در سدهای استان، این تأسیسات در مدیریت سیلاب‌های فصلی و تأمین آب کشاورزی مناطق پایین‌دست نقشی مهم ایفا می‌کنند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی در بخش دیگری از سخنان خود از آموزش و آگاهی‌رسانی به عنوان محور اساسی مدیریت منابع آب یاد کرد و گفت: کارگاه‌های آموزشی در سطح روستاها توسط مشاور امور بانوان با همکاری گروه‌های ترویج جهاد کشاورزی، برای دانش‌آموزان توسط روابط عمومی شرکت و برای کشاورزان از سوی معاونت حفاظت شرکت به طور مستمر برگزار می‌شود.
نگاه به آینده؛ سازگاری با کم‌آبی و مدیریت علمی
سارانی در پایان گفت: اجرای برنامه‌های سازگاری با کم‌آبی، جداسازی آب فضای سبز از شبکه شرب، اصلاح شبکه‌های فرسوده و برخورد با برداشت‌های غیرمجاز از شبکه شرب در دستور کار است.
وی تأکید کرد: با تکیه بر فناوری، دانش بومی و مشارکت مردمی، می‌توانیم ضمن حفظ تعادل منابع آبی، روند فرونشست زمین را کنترل و امنیت آبی استان را پایدار کنیم.
نظر شما