بازار؛ گروه انرژی: بر اساس آنچه مسئولان وزارت نیرو اعلام کرده‌اند حدود ۳۰۰ هزار چاه غیر مجاز و حدود ۵۰۰ هزار چاه مجاز در کشور وجود دارد. اما کارشناسان تعداد چاه‌های کشور را بیشتر از این حرف‌ها می‌دانند. هدایت فهمی کارشناس مدیریت منابع آب وزارت نیرو به بازار می‌گوید در هر ۲ کیلومتر مربع یک چاه در کشور وجود دارد. در واقع اگر مساحت کشور را بر این عدد تقسیم کنیم متوجه می‌شویم که چیزی حدود یک میلیون حلقه چاه در کشور وجود دارد. اختلاف حدود ۲۰۰ هزارتایی در تعداد چاه‌های غیر مجاز کشور در حالی است که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی هم دل خوشی از عملکرد وزارت نیرو در انسداد چاه‌های غیر مجاز ندارند.
خرداد امسال بود که اکبری معاون آب و خاک جهاد کشاورزی گفت:احساس می‌کنیم چاه غیرمجاز رها شدند. در چند سال گذشته انسداد انجام شده است اما بسیار کم بوده، زیرا کار سختی است و با معیشت برخی مردم گره خورده است. البته چندین مکاتبه با وزارت نیرو برای تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی و انسداد این چاه‌ها داشتیم که متاسفانه پیگیری نشده و وزارت نیرو نیز چاه‌های غیرمجاز را رها کرده است و به دنبال اصلاح پروانه چاه‌های مجاز است.
البته کارشناس سابق وزارت نیرو دلایل دیگری برای کوتاهی وزارت نیرو در انسداد چاه‌های غیر مجاز متصور است. او به بازار می‌گوید: متاسفانه در سال‌های گذشته شاهد حفر جاه‌های غیر مجاز در کشور توسط افراد، سازمان و نهادهایی صاحب قدرت بودیم. تعداد این چاه‌ها بسیار بالاست اما به دلیل نفوذی که این افراد دارند هیچ کس توان مقابله با آنها و انسداد چاه‌های غیر مجاز مربوط به آنها را ندارد.
در سال‌های گذشته شاهد حفر جاه‌های غیر مجاز در کشور توسط افراد، سازمان و نهادهایی صاحب قدرت بودیم. تعداد این چاه‌ها بسیار بالاست اما به دلیل نفوذی که این افراد دارند هیچ کس توان مقابله با آنها و انسداد چاه‌های غیر مجاز مربوط به آنها را ندارد
چطور بیکاری تعداد چاه‌های غیر مجاز را افزایش داد؟
اما دلیل دیگر مسدود نکردن چاه‌های غیر مجاز به بحران اشتغال در کشور برمی گردد. مطابق آمارهای ارائه شده از مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار سهم اشتغال در بخش کشاورزی در سال قبل ۱۷.۷ درصد بوده است. اشتغالی که مستقیما به منابع آبی گره خورده است.
فهمی در اینباره می‌گوید: در بسیاری از شهرستان که شغلی وجود ندارد، مردم به دنبال امرار معاش از محل کشاورزی هستند. در این مناطق که عمدتا زمین‌های کشاورزی در مقیاس‌های کوچک هستند، چاه‌های غیر مجاز بسیاری حفر شده است.
او ادامه می‌دهد: مسدود کردن چاه‌های غیر مجاز در این مناطق محروم و کم برخوردار به معنی افزایش نرخ بیکاری، مهاجرت از روستاها به شهرها، خالی شدن روستاها، حاشیه نشینی و معضلات اجتماعی ناشی از این اتفاق است. به همین دلیل تا زمانی که زیرساخت‌های لازم برای اشتغال جوانان به وجود نیامده باشد، مسدود کردن این چاه‌ها بسیار حاشیه ساز خواهد بود.
مسدود کردن چاه‌های غیر مجاز در شهرستان‌ها و روستاهای محروم و کم برخوردار به معنی افزایش نرخ بیکاری، مهاجرت از روستاها به شهرها، خالی شدن روستاها، حاشیه نشینی و معضلات اجتماعی ناشی از این اتفاق است
نابودی خاک در سایه برداشت‌های غیر مجاز
اما برداشت بی رویه از ذخایر زیر زمینی در استان‌های همچون تهران شرایط بحرانی را ایجاد کرده است. آمارهای اعلامی از طرف شرکت آب منطقه ای تهران نشان می‌دهد که در استان تهران حدود ۴ میلیارد مترمکعب از چاه‌های زیر زمینی برداشت می‌شود که حدود ۱۰ درصد توسط چاه‌های غیر مجاز است. به عبارت دیگر چیزی حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب از چاه‌هایی برداشت می‌شود که هیچ نظارتی روی آنها نیست. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد چیزی حدود ۵۰ هزار حلقه چاه در استان تهران داریم که حدود ۲۰ هزار تای آنها غیر مجاز است. برداشت بی رویه از مخازن زیر زمینی علاوه بر کسری ذخایر آبی، نابودی کیفیت خاک را هم به دنبال داشته است.
چنانکه «علی بیت اللهی مدیر بخش زلزله شناسی وزارت راه و شهرسازی به بازار می‌گوید: برداشت بی رویه از سفره‌های زیرزمینی آب و به دنبال آن کسری مخازن سبب شده روز به روز از کیفیت خاک کشور کاسته شود و در بسیاری از دشت‌های تهران با وضعیت بحرانی فرونشست زمین مواجه باشیم.
او ادامه می‌دهد: راهکارهای ساده ای برای کاهش و جلوگیری از فرونشست زمین وجود دارد که ما از آنها غافل هستیم. این راهکارهای ساده می‌توانند کمک کنند تا حداقل از این شرایط بحرانی پیش تر نرویم و بتوانیم آن را مدیریت کنیم.
در استان تهران حدود ۴ میلیارد مترمکعب از چاه‌های زیر زمینی برداشت می‌شود که حدود ۱۰ درصد توسط چاه‌های غیر مجاز است. به عبارت دیگر چیزی حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب از چاه‌هایی برداشت می‌شود که هیچ نظارتی روی آنها نیست
رشد ۷.۸ درصدی مصرف آب در تهران
صرف نظر از نقش نهادهای مسئول در کاهش برداشت از ذخایر زیرزمینی، نمی توان نقش مردم را مقابله با بحران آبی و مخاطرات زیست محیطی ناشی از آن نادیده گرفت. با وجود اینکه روزهای پیک گرمای هوا سپری شده، بازهم مصرف آب نسبت به مدت مشابه پارسال حدود ۷.۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد. آمارهای اعلامی از طرف شرکت آب و فاضلاب تهران حکایت از این دارد که پایتخت نشین‌ها در ۲۶ مرداد امسال حدود ۳ میلیون و ۶۴۹ هزار مترمکعب آب مصرف کرده‌اند که در مقایسه با مصرف ۳ میلیون و ۳۸۶ هزار مترمکعبی پارسال حدود ۲۶۳ میلیون مترمکعب افزایش یافته است. همین حالا که شما مشغول خواندن این گزارش هستید ( ۵ دقیقه) حدود ۱۲ هزار ۶۷۰ مترمکعب آب دیگر تنها در تهران مصرف شده است.
نظر شما