امید محمدی؛ بازار: بازار لوازم یدکی خودرو کشور، بازاری استراتژیک و حساس است که نه تنها به پایداری ناوگان حمل و نقل کشور تاثیر مستقیم دارد، بلکه نقشی حیاتی در چرخه تولید و خدمات پس از فروش خودروسازان ایفا می کند. به بیان دیگر، قطعات یدکی نه یک کالای مصرفی ساده، بلکه بخشی از امنیت و ایمنی جاده ای، بهره وری اقتصادی و حتی اعتماد عمومی به صنعت خودرو محسوب می شوند.
این بازار طی سال های اخیر زیر فشار عوامل متعددی قرار گرفته است؛ از یک سو نوسانات نرخ ارز به عنوان اصلی ترین متغیر اقتصادی، قیمت تمام شده واردات و حتی تولید داخلی را دستخوش تغییر کرده و از سوی دیگر رکود سنگین اقتصادی باعث شده بسیاری از فعالان این حوزه ناچار شوند برای حفظ سهم بازار خود، کالا را زیر قیمت واقعی عرضه کنند. در کنار این دو عامل، مشکلات ساختاری مانند سوء مدیریت انرژی، هزینه های سربار و طولانی شدن چرخه تامین مالی به فشارها دامن زده و باعث شده قیمت گذاری واقعی در این بازار تبدیل به معمایی پیچیده شود.
از سوی دیگر، گسترش پلتفرم های فروش اینترنتی لوازم یدکی که می توانست فرصتی برای ارتقای کیفیت خدمات و افزایش دسترسی مشتریان باشد، به دلیل نبود نظارت یکپارچه و تخصصی، خود به کانونی از چالش و شکایت تبدیل شده است.
ورود افراد غیرمتخصص به این حوزه، عرضه قطعات تقلبی، گران فروشی و نبود مرجع رسیدگی کارآمد به شکایات، اعتماد عمومی به خرید آنلاین قطعات خودرو را با تردید مواجه کرده است، از همین رو جهت بررسی وضعیت بازار لوازم یدکی خودرو با سید احمد حسینی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی خودرو و ماشین آلات تهران به گفت و گو پرداختیم؛
بازار لوازم یدکی خودرو در یک رکود شدید اقتصادی قرار دارد؛ بسیاری از فعالان بازار برای اینکه تعهدات مالی خود را عملی کنند، ناچار هستند با قیمت های پایین تر از واقعیت عرضه داشته باشند
* با توجه به افزایش نرخ ارز، چرا بازار لوازم یدکی همواره با تاخیر یا با شدت متفاوت دچار تغییر قیمت می شود؟
ابتدا باید اشاره کنم که چطور ممکن است نرخ ارز افزایش پیدا کند و قیمت قطعات افزایش قیمت نداشته باشد؟ این غیرممکن است. اما واقعیت این است که ما امروز شاهد جهش های مستقیم قیمت لوازم یدکی خودرو در بازار نیستیم و چند دلیل مشخص دارد. نخست اینکه بازار لوازم یدکی خودرو در یک رکود شدید اقتصادی قرار دارد؛ بسیاری از فعالان بازار برای اینکه تعهدات مالی خود را عملی کنند، ناچار هستند با قیمت های پایین تر از واقعیت عرضه داشته باشند. دوم اینکه قیمت نهایی در بازار تنها وابسته به نرخ ارز نیست؛ متغیرهای دیگری مانند عرضه و تقاضا، مدیریت انرژی و هزینه های سربار هم اثرگذار هستند. به عنوان نمونه، سوء مدیریت در حوزه انرژی، قیمت تمام شده را برای تولیدکننده، توزیع کننده و حتی بازرگانان افزایش داده است. اما نکته دیگر این است که اگر یک فروشنده موجودی قدیمی با قیمت پایین تر داشته باشد، برای حفظ سهم بازار خود ناچار می شود آن کالا را ارزان تر از قیمت واقعی عرضه کند. ولی به محض اینکه نیازمند خرید کالا با نرخ های جدید شود، دیگر چاره ای جز فروش لوازم یدکی با قیمت به روز ندارد.
* شما پیشتر اشاره کردید که فروشندگان برای حفظ بازار سهم بازار ناچار به عرضه لوازم یدکی خودرو با قیمت کمتر است، آیا این مساله با رشد نرخ قطعات تولیدی در کشور هم ایجاد می شود؟
بله، به عنوان مثال، یکی از تولیدکنندگان اصلی قطعات خودرو در کشور که حتی به اروپا و آسیا صادرات داشته، امروز قطعه ای را با قیمت تمام شده حدود ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان به بازار عرضه می کند. با این حال، همین قطعه هنوز با قیمت یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان در بازار موجود است؛ چرا؟ چون برخی فروشندگان هنوز موجودی قدیمی دارند. این قیمت واقعی امروز نیست؛ بلکه مربوط به یک یا دو سال پیش است.
موضوع فروش اینترنتی لوازم یدکی خودرو در کشور هنوز به بلوغ نرسیده است. در دنیا، حتی در کشورهایی مانند آمریکا، سهم فروش آنلاین قطعات یدکی تنها حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد است
* یکی از چالش های اصلی مالکان خودرو در زمان خرید قطعات، تهیه لوازم یدکی خودرو از فروشگاه های آنلاین است که محصول بی کیفیت عرضه می کنند، نظر شما در خصوص فعالیت این فروشندگان چیست؟
موضوع فروش اینترنتی لوازم یدکی خودرو در کشور هنوز به بلوغ نرسیده است. در دنیا، حتی در کشورهایی مانند آمریکا، سهم فروش آنلاین قطعات یدکی تنها حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد است؛ آن هم در شرایطی که مردم سال ها با فضای دیجیتال آشنا بودند. در کشور ما این سهم بسیار پایین تر است، اما به دلیل محدودیت زمان و تغییر رفتار خرید، این فضا هم به تدریج در حال گسترش است. بزرگ ترین چالش ما در این حوزه این است که بسیاری از فروشندگان فضای مجازی تحت نظارت تشکل های صنفی مرتبط نیستند. اتحادیه صنفی ما مجوز فعالیت را صادر می کند، اما در کنار آن اتحادیه کشوری فضای مجازی نیز به افراد اجازه فعالیت می دهد؛ اتحادیه ای که تخصص کافی در حوزه قطعات یدکی ندارد. نتیجه این مساله، فقدان نظارت یکپارچه به عرضه قطعات خودرواست. همین موضوع باعث شده بیشترین حجم شکایات ما مربوط به کالا های تقلبی و گران فروشی در فضای اینترنتی باشد.
* توصیه شما به مالکان خودروها و خریداران لوازم یدکی خودرو در خصوص تهیه اینترنتی قطعات چیست؟
نخستین توصیه من این است که مشتریان حتما مجوزات قانونی فروشنده را بررسی کنند. عرضه کننده باید دارای پروانه کسب از اتحادیه صنفی باشد یا به شکل قانونی از مراجع ذی ربط مجوز گرفته باشد. دوم اینکه بهتر است از فروشگاه هایی خرید کنند که هم فعالیت فیزیکی دارند و هم در فضای مجازی حضور معتبر دارند. این نوع تهیه لوازم یدکی خودرو هم ریسک خرید قطعات تقلبی را کم و هم امکان پیگیری شکایت را فراهم می کند.
نظر شما