رفع فیلتر را به تاسیس دفتر نمایندگی پلتفرم ها در ایران مشروط نکنید؛ شدنی نیست!

بازار؛ گروه بین الملل: مساله فیلترینگ و نوع مواجهه با آن به یکی از پر چالش ترین موضوعات روز کشور طی سال های اخیر تبدیل شده است. حساسیت این موضوع تا جایی است که فیلترینگ و رفع آن حتی در شعارهای انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری نیز به یکی از محورهای اصلی بدل شد و کمتر زمانی است که از این پدیده سخنی در رسانه ها به نقل از مقام های ارشد کشور به میان نیاید.
در تازه ترین این اظهارات، محسن حاجی میرزایی رئیس دفتر مسعود پزشکیان رئیس جمهوری، طی سخنانی از رفع فیلتر پلتفرم های خارجی مشروط به تاسیس دفتر نمایندگی در ایران و پذیرش قوانین داخلی کشور سخن گفته است.

شرکت هایی چون متا اگرچه در کشورهایی چون فرانسه، آلمان و بریتانیا دفتر نمایندگی دارند، اما ماهیت این دفاتر به هیچ روی جنبه رگولاتوری نداشته و بهتر است برای رفع این سو تعبیر، از آنها تحت عنوان دفاتر تجاری یاد کرد که وظیفه اصلیشان، حفظ منافع تجاری شرکت مبدا برند و توسعه فعالیت های تجاری آن شرکت ها به ویژه در بخش تبلیغات است

حاجی میرزایی که این سخنان را در برنامه گفتگوی ویژه خبری دوشنبه شب مطرح میکرد، گفت که هر اپلیکیشن یا شبکه اجتماعی خارجی که قصد فعالیت در کشور را دارد، باید قابل نظارت باشد و به قواعد حاکمیتی تن دهد. به گفته وی، در این راستا، مذاکراتی انجام شده و مقرر شده است پلتفرم‌هایی که فیلتر هستند، در داخل ایران نمایندگی رسمی داشته باشند.
اما سوال اینجاست که اجرای چنین مقرراتی تا چه حد واقع بینانه است و امکان تحقق دارد؟

حضور پلتفرم های خارجی، آن هم با وجود تحریم ها!

سخنان حاجی میرزایی و مقررات شورای عالی فضای مجازی بیش از هرچیز ثابت می کند که ظاهرا مسئولین امر، نه تنها قصدی جدی برای رفع فیلتر پلتفرم های پر مخاطبی چون اینستاگرام، تلگرام و توئیتر ندارند، بلکه اساسا متوجه شرایط کشور و نحوه فعالیت های شرکت های بین المللی نیستند.
شرکت هایی چون متا اگرچه در کشورهایی چون فرانسه، آلمان و بریتانیا دفتر نمایندگی دارند، اما ماهیت این دفاتر به هیچ روی جنبه رگولاتوری نداشته و بهتر است برای رفع این سوء تعبیر، از آنها تحت عنوان دفاتر تجاری یاد کرد که وظیفه اصلیشان، حفظ منافع تجاری شرکت مبدا برند و توسعه فعالیت های تجاری آن شرکت ها به ویژه در بخش تبلیغات است.
علاوه بر این، عمده شرکت های فعال در زمینه شبکه های اجتماعی مبدا برندی آمریکایی دارند که وجود تحریم های سختگیرانه واشنگتن علیه تهران، مانع از حضور آنها در ایران و هرگونه اقدامی از این دست، به منزله تلاش برای دور زدن تحریم های آمریکا قلمداد خواهد شد.
مضاف بر این، ماهیت دفاتر نمایندگی شرکت های تجاری همچون متا، ایجاب می کند که این شرکت ها در کشور میزبان به اینترنت پر سرعت و شبکه بانکی بین المللی برای وصول وجوه دریافتی از طریق تبلیغات دسترسی کامل داشته باشند.
حال آنکه مشخص نیست با وجود تحریم های شکل گرفته علیه ایران و قرارگیری کشور در فهرست سیاه FATF، درآمد مالی آنها قرار است از چه طریق وصول و به شرکت مادر منتقل شوند.
این سخنان حاجی میرزایی در شرایطی مطرح شده که هادی خانی معاون وزیر اقتصاد و رئیس مرکز اطلاعات مالی در تایید دردسرهای ناشی از عدم عضویت در FATF گفت: اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران در هیچ کشوری به قانون تبدیل نشده است درحالی‌که اجرای محدودیت‌ها و اقدامات تقابلی گروه ویژه اقدام مالی علیه کشورهای پرخطر در تمام کشورهای دنیا حتی کشورهای دوستمان، به قانون تبدیل شده و اتفاقاً آمریکا برای اعمال فشار به ایران به این ابزار اتکا بیشتری دارد تا الزام کشورها به اجرای تحریم‌های یک‌جانبه و غیرقانونی خود.

در چنین شرایطی به نمیرسد مشروط ساختن رفع فیلترینگ به تاسیس دفاتر نمایندگی پلتفرم های خارجی در ایران چندان منطقی و مبتنی بر واقعیت باشد

وی همچنین افزود: اگر برخی مؤسسات پولی و مالی و کشورها حاضر به همراهی با آمریکا برای اعمال تحریم‌هایش علیه ایران نیستند همه آنها به دلیل حضور ایران در لیست سیاه FATF و با هدف حفظ اعتبار و شهرت ریسک از تعاملات معمول پولی و مالی با ایران امتناع می‌کنند و عملاً حضور ما در لیست سیاه، هزینه‌های آمریکا برای الزام کشورها به اجرای تحریم‌ها را به‌شدت کاهش داده است.

راه طولانی ایران برای پذیرش نمایندگی شرکت های بین المللی!

اما علاوه بر مساله تحریم ها، ماجرای FATF و دستورالعمل های آن، موضوع دیگری که میزبانی ایران از شرکت های بین المللی به ویژه در حوزه اقتصاد دیجیتال را با مشکلاتی بزرگ مواجه می سازد، مقررات وضع شده از سوی سازمان تجارت جهانی به ویژه قانون مالکیت معنوی یا همان Copy Right است که اساسا در راستای حمایت از حقوق شرکت های تجاری در برابر هرگونه سواستفاده از ایده و نام تجاری آنها جلوگیری می کند.
اگرچه ایران از سال ۱۹۹۶ در اغلب موارد به عنوان عضو ناظر در جلسات مجمع عمومی سازمان تجارت جهانی شرکت داشته، اما بنا به دلایل سیاسی، اقتصادی و حقوقی موفق به عضویت در مهمترین سازمان تجاری جهان نشده است.
برای اثبات عمق این مشکل تنها کافی است نگاهی به بازار محصولات نرم افزاری ایران بیندازیم؛ جایی که نسخه هایی از نرم افزارهایی چون ویندوز یا آفیس با مجوز رسمی وزارت ارشاد اسلامی آن هم بدون اطلاع و پرداخت هزینه خرید اثر به مالک آن، توسط شرکت های متعدد ایرانی تکثیر شده و با قیمتی بسیار نازل به فروش می رسند.
مجموع این شرایط مانع از حضور شرکت های بین المللی همچون متا شده و به نظر نمی رسد آمادگی این شرکت ها برای تاسیس دفاتر نمایندگی در کشور طی کوتاه مدت میسر شود.
در چنین شرایطی به نمی رسد مشروط کردن رفع فیلترینگ به تاسیس دفاتر نمایندگی پلتفرم های خارجی در ایران، چندان منطقی و مبتنی بر واقعیت باشد.