بازار، گروه انرژی: صادرات گاز ایران به ترکیه بعد از یک توقف ۳ ماهه دوباره از سر گرفته شد. سخنگوی شرکت ملی گاز به بازار گفت: تعمیر خط لوله در روزهای گذشته پایان یافته و صادرات گاز به همسایه غربی ایران از ساعت ۱۴ امروز دوباره شروع شده است. عسگری در حالی اعلام می‌کند که صادرات طبق روال گذشته ادامه خواهد داشت که هیچ اطلاعی در رابطه با میزان خسارت قطعی گاز به ایران اعلام نمی‌کند.
بر اساس آنچه در قرارداد گازی ایران و ترکیه آمده چنانچه طرف مقابل امکان دریافت گاز را داشته باشد، اما واردات را متوقف کرده باشد باید ۷۰ تا ۸۰ درصد پول گاز صادراتی را پرداخت کند اما تا مسئولان نفتی کشور در این رابطه هیچ گونه اظهار نظر قطعی و شفافی را نداشته اند. سخنگوی شرکت ملی گاز در پاسخ به این سوال که آیا ایران نسبت به دریافت خسارت کارشکنی‌ها ترک‌ها در تعمیر خط لوله اقدامی خواهد کرد، می‌گوید: هیچ اطلاعی در این خصوص ندارم. اما اظهار بی اطلاعی آقای سخنگوی در شرایطی است که یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که قطعی گاز در ۹۰ روز گذشته میزان صادرات را دست کم ۱.۶ میلیارد مترمکعب کاهش داده و حدود خسارت ۱۶۲ میلیون دلار به اقتصاد ایران وارد کرده است. با فرض در نظر گرفتن بهای ۲۰ تومانی دلار می‌توان گفت که تعلل ترک‌ها در تعمیر خط لوله حدود ۳ هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان به اقتصاد کشور ضرر رسانده است.
داستان از کجا شروع شد
نخستین ساعت‌های ۱۲ فروردین امسال بود که خبر انفجار خط لوله گاز صادراتی ایران روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفت. انفجاری که گروه پ. ک. ک مسئولیت آن را به عهده گرفت و حتی شیشه‌های شهر ماکو را هم لرزاند. در ابتدا به نظر می‌رسید که یک حمله تروریستی ساده است، اما شک و شبهه نسبت به عمدی بودن این ماجرا بالا گرفت. مهدی جمشیدی دانا مدیر سابق دیسپچینگ شرکت ملی گاز آن روزها به بازار می‌گفت: شرکت بوتاش اجازه ورود به بازرسان ایرانی و بازدید از محل حادثه را به ایرانی‌ها نمی‌دهد که اقدامی غیر طبیعی است. در نهایت بعد از بیش از دو ماه تلاش اجازه بازرسی شخص ثالثی از محل انفجار خط لوله داده شد و همانطور که پیش بینی می‌شد تعمیر خط لوله بسیار ساده بوده و نباید بیش از ۱۰ روز زمان می‌برد. با وجود مسجل شدن کارشکنی ترک‌ها، اما بازهم خبری از تعمیر خط لوله گاز صادراتی ایران به ترکیه نبود. این بار ترک نبود قطعه و محدودیت‌های تجاری در واردات قطعه‌های مورد نیاز را دلیل تعلل خود در تعمیر خط لوله اعلام می‌کردند. سنگ اندازی همسایه غربی در تجارت گاز با ایران به قدری بود که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران برای انجام مذاکرات راهی ترکیه شد. بر اساس آنچه منابع خبری اعلام می‌کردند، مذاکره برای از سر گیری صادرات گاز مهمترین دلیل سفر مرد نخست دیپلماسی کشور بود. حالا تقریبا ۱۲ روز از گذشت این سفر، صادرات گاز ایران به ترکیه از سر گرفته شد.
ذوق زدگی از رشد ناچیز صادرات گاز
اما برآوردهای صورت گرفته حکایت از این دارد که ایران در سال ۲۰۱۹ میلادی چیزی حدود ۱۵ میلیارد مترمکعب یعنی روزانه ۴۱ میلیون مترمکعب گاز صادر کرده که نسبت به سال قبل از آن حدود ۲ میلیارد مترمکعب یعنی روزانه ۵ میلیون و ۴۸۰ هزار بشکه در روز بیشتر صادر کرده است. همچنین بر اساس تازه ترین آماری که مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران میزان صادرات گاز ایران در سال گذشته حدود ۲۶ درصد افزایش یافته و به ۱۷.۵ میلیارد مترمکعب رسیده است. اما ذوق زدگی نبست به این حجم از صادرات گاز در حالی است که ایران با دارا بودن ۳۴ هزار میلیارد مترمکعب ذخایر گازی، رتبه دوم را در بین کشورهای جهان در میزان ذخایر گازی به خود اختصاص داده، اما در تجارت جهانی گاز سهمی کمتر از ۲ درصد دارد.
خسارت قطعی گاز چقدر است؟
بر اساس آمارهای موجود ایران پیش از انفجار خط لوله گاز صادراتی روزانه حدود ۳۰ میلیون مترمکعب گاز به این کشور صادر می‌کرده است. البته صدور گاز معمولا در نیمه نخست سال که در حداقل ممکن طبق قرارداد صورت گرفته انجام می‌شد و معمولا به حدود ۱۸ میلیون مترمکعب در روز می‌رسید. با این اوصاف می‌توان ادعا کرد که صادرات گاز ایران در ماه‌های گذشته دست کم چیزی حدود یک میلیارد و ۶۲۰ میلیون مترمکعب نسبت به پارسال کمتر شده است. حالا اگر بهای هر مترمکعب گاز صادراتی ایران به ترکیه را حدود ۱۰ سنت در نظر بگیریم می‌توان ادعا کرد توقف صادرات به ترکیه چیزی حدود ۳ هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان خسارت به اقتصاد ایران وارد کرده است.
ترکیه مهمترین کشور وارد کننده گاز از ایران است. قرارداد ۲۵ ساله بین ایران و ترکیه در سال ۱۹۹۶ میلادی امضا شد و بر اساس آن ایران باید روزانه ۲۷ میلیون مترمکعب گاز به این کشور صادر کند. این کشور در سال گذشته به شدت دنبال تنوع بخشی به بازار تامین انرژی خود بوده است. حدود ۳ هفته پیش بود این همسایه غربی ایران قرارداد خرید ۲.۱ میلیون تن گاز مایه را با توتال به امضا رساند.
نظر شما