نیره شفیعی‌پور، بازار: فرش دستباف هنری پر طرفدار در میان خانواده های ایرانی و حتی غیرایرانی است و یکی از گران بهاترین دست بافته ها به شمار می رود و از همان روزگاران قدیم، فرش دستباف را سرمایه می دانستند و امروز یکی از نشانه های ثروتمند بودن افراد، گستراندن فرش دستباف در خانه های آنهاست. فرش برخی استانها نظیر تبریز و قم به یک برند تبدیل شده اما برخی استانها نیز به رغم مهارت در بافت، کیفیت بافت و کیفیت مواد اولیه، آنگونه که باید از شهرت برخوردار نیستند.
شاید نام فرش یزد یا فرش اردکان کمتر به گوش خریداران و علاقمندان به فرش دستباف خورده باشد اما واقعیت این است که قالی یزد یکی از با کیفیت ترین قالی های دستباف کشور به شمار می رود و به اصطلاح از قالیبافان یزدی به عنوان سالم باف یاد می شود زیرا دقت آنها در اجرای دقیق نقشه بالاست ضمن اینکه قالی های یزدی، تراکم مناسبی دارند.
یزد و تولید فرش
رئیس اتحادیه فروشندگان و تولیدکنندگان فرش دستباف یزد در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به اینکه استان یزد در زمره پنج استان برتر در زمینه تولید فرش دستباف قرار دارد، اظهار داشت: در استان یزد سالانه ۲۰۰ هزار مترمربع فرش بافته می شود. در حال حاضر بیش از ۵۰ هزار بافنده در استان یزد فعالیت می کنند که بخش عمده ای از آنان را زنان تشکیل می دهند.
رئیس اتحادیه فرش یزد: فرش یزد به رغم کیفیت بالا از فرش سایر استانها ارزانتر است
علیرضا نیکخواه با بیان اینکه نیروی کار جوان یکی از مزیت های قالی بافی در استان یزد بود، عنوان کرد: این مزیت اکنون به دلیل دستمزدهای پایین دیگر وجود ندارد و در حال حاضر اغلب قالیبافان یزدی را افراد ۵۰ تا ۶۵ ساله تشکیل می دهند.
وی در مورد قیمت فرش دستباف استان یزد نیز اظهار داشت: فرش یزد به رغم کیفیت بالا از فرش سایر استانها ارزانتر است به نحوی که اکنون قیمت فرش کرمی رنگ ۱۲ متری ۷۵ میلیون تومان، ۹ متری ۵۰ میلیون تومان و ۶ متری، ۳۰ میلیون تومان است.
قیمت فرش دستباف یزد در بازار
اگر با این قیمت‌ها، زمان بافت یک قالی، تعداد نفراتی که برای بافت قالی وقت می گذارند، مواد اولیه و ... یک معادله ساخته شود تا رقم دستمزد بافنده از آن استخراج شود، به عدد تعجب برانگیزی می رسیم. اگر فرض بگیریم یک تخته فرش ۱۲ متری در مدت زمان یک سال توسط یک نفر بافته شود و قیمت مواد اولیه از آن کسر شود، هزینه دستمزد بافنده در طول هر ماه به ۳.۵ میلیون تومان هم نمی‌رسد و این در حالی است فرش ۱۲ متری به هیچ وجه ظرف یک سال با کار یک نفره به پایان نخواهد رسید بنابراین رقمی که عاید بافنده می شود، بسیار کمتر از ۳.۵ میلیون تومان در ماه است.
بدون احتساب این معادله نیز اکنون یک بافنده با روزی هشت ساعت کار و ۲۵ روز کار در ماه، دستمزدی حدود پنج میلیون تومان دریافت می‌کنند و دستمزد آنها روزانه است به این نحو که هر روزی را که نتوانند کار کنند، آن روز را درآمد ندارند بر این اساس درآمد اغلب بافندگان بینسه الی چهار میلیون تومان متغیر است.
شکاری دهج فعال بازار فرش: شاید سال‌ها طول بکشد که فرش یزد بتواند جایگاهی همچون فرش دستباف تبریز در بازارهای داخلی و خارجی پیدا کند
این دستمزدها از یک سو و فروش ارزان فرش تولیدی یزد از سوی دیگر سبب شده تا بافندگان یزدی از کار خود دلسرد شوند و انگیزه ای برای کار نداشته باشند که این موضوع را می توان در سن و سال بافندگان به خوبی مشاهده کرد. در شرایطی که در گذشته بافندگان یزدی اغلب دختران ۱۵ تا ۲۵ ساله بودند، امروز اغلب بافنده های استان یزد بالای ۶۰ سال سن دارند.
فرش یزد بازار جهانی ندارد
یکی از فعالان عرصه فرش دستباف در گفتگو با خبرنگار بازار، علت ارزان بودن فرش یزد و پایین بودن دستمزد بافندگان یزدی را محدود بودن بازارهای صادراتی دانست و گفت: فرش یزد به دلیل عدم بازاریابی مناسب نتوانسته به بازارهای خارجی نفوذ کند و این امر یکی از دلایل ارزان بودن فرش دستباف این استان است.
شکاری دهج عنوان کرد: تلاش‌های بسیاری برای باز کردن جای قالی یزد در بازارهای عربستان کرده ایم و موفقیت هایی نیز در این زمینه کسب شده اما هنوز جای کار بسیاری دارد. برگزاری نمایشگاه در کشورهای مختلف می تواند فرش دستباف یزد را به یک برند تبدیل کند.
وی تاکید کرد: شاید سال‌ها طول بکشد که فرش یزد بتواند جایگاهی همچون فرش دستباف تبریز در بازارهای داخلی و خارجی پیدا کند اما واقعیت این است که کیفیت فرش دستباف یزد، از فرش دستباف تبریز فاصله زیادی ندارد و موضوع فقط تبلیغات و فرهنگ سازی و معرفی فرش دستباف یزد است و اگر این جای خالی پر شود، آنگاه فرش دستباف یزد نیز می تواند در بازارهای داخلی و خارجی حرف های بسیاری برای گفتن داشته باشد همچنین بازاریابی و تبلیغات یکی از حلقه‌های مفقوده در اغلب صنایع و البته صنایع دستی از جمله فرش است و باید برای آن چاره اندیشی شود.
تشکیل کمیته فرش در اتاق بازرگانی یزد
سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد به عنوان متولی بخش تجارت تلاشهایی در این راستا انجام داده به نحوی که برای بازاریابی و فروش فرش های دستباف در اتاق بازرگانی کمیته فرش تشکیل داده و تاکنون نیز جلسات متعددی برای احصاء مشکلات فرش دستباف تشکیل شده است.
آنچه مسلم است، تولید بیشتر فرش دستباف نیازمند ایجاد انگیزه برای هنرمندان قالیباف استان است و انگیزه نیز با حمایت ایجاد می شود بر این اساس می توان گفت که بقای هنر قالیبافی در یزد نیازمند حمایت از هنرمندان است.
قالیبافی یکی از مشاغل فرسایشی است و اغلب قالیبافانی که به این شغل مشغول هستند، دچار آسیب های اسکلتی بسیار شده اند حال اگر قرار باشد، به دنبال این آسیب ها که از نشستن‌های طولانی، کار در کارگاه های تاریک و نمور حاصل شده، دستمزدها نیز ناچیز باشد، واضح است که در آینده ای نه چندان دور، نشانی از فرش دستباف یزدی باقی نخواهند ماند.
نظر شما