بازار؛ گروه بین الملل: رئیس جمهور امریکا جو بایدن در اجلاس جی بیست اعلام کرد که هند، عربستان سعودی و امارات به همراه اسرائیل، فرانسه، آلمان، ایتالیا و ایالات متحده قصد دارند که «کریدور هند_خاورمیانه_اروپا» را احداث و راه اندازی نمایند؛ در حالی که این مسیر ریلی و کشتیرانی شامل فیبر نوری پیشرفته، خطوط لوله هیدروژن تمیز و مناطق اقتصادی است که از هند، از طریق امارات، عربستان سعودی، اردن و اسرائیل تا بندر پیرئوس در یونان امتداد دارد.
در همین راستا، یک گروه کاری طبق جدول بندی زمانی، طرح های تامین مالی و پروژه ها را در دو ماه آینده ارائه خواهد کرد که در صورت تحقق، این پروژه بزرگ می تواند بعد جدیدی از یکپارچگی اقتصادی بین خاورمیانه، جنوب آسیا و اروپا ایجاد کند. برخی در اسرائیل دچار این وسوسه شده اند که این ابتکار عمل را راهی برای افزایش عادی سازی روابط با عربستان سعودی بدانند_تلاشی دیپلماتیک که در استراتژی ایالات متحده در خاورمیانه ضروری است.
تزاچی هانگبی، مشاور امنیت ملی اسرائیل، این کریدور را معنادارترین شواهد خواند که نشان می‌دهد هر دو طرف از «یک تیر در تاریکی» به سمت تلاش‌های معنادار برای عادی‌سازی روابط بین دو کشور حرکت می‌کنند. اما موانع بر سر راه یک پروژه اقتصادی قابل توجه است و ریاض انگیزه های دیگری برای مشارکت دارد.
ابزاری برای رسیدن به هدف برای واشنگتن
برای ایالات متحده، پروژه عادی سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی وسیله ای برای رسیدن به هدف است. دولت بایدن به عنوان بخشی از یک طرح گسترده‌تر برای مهار ایران و کنترل نفوذ رو به گسترش چین در خاورمیانه برای دستیابی به توافق فشار می‌آورد (توافق پکن برای احیای روابط دیپلماتیک عربستان و ایران که در ماه مارس اعلام شد، زنگ خطری برای واشنگتن بود.)
هدف طرح ایالات متحده تغییر شکل چشم‌انداز ژئواکونومیک خاورمیانه از طریق پروژه‌های ارتباطی مانند هند_خاورمیانه_اروپا، کمک به کاهش تردید کشورهای حوزه خلیج‌فارس در مورد تعهد آن، کاهش تنش‌ها با ایران و تقویت رهبری آن در خلیج‌فارس است.
کریدور هند_خاورمیانه_اروپا مکمل66 سایر ائتلاف‌های قدرت‌های دوست مانند هند_امارات_اسرائیل_آمریکا I۲U۲ و مشارکت برای زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری جهانی به رهبری جی هفت است که به عنوان ابتکار کمربند و جاده چین رقیب دیده می‌شود
این کریدور مکمل سایر ائتلاف‌های قدرت‌های دوست مانند هند_امارات_اسرائیل_آمریکا I۲U۲ و مشارکت برای زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری جهانی به رهبری جی هفت است که به عنوان ابتکار کمربند و جاده چین رقیب دیده می‌شود. در این میان، ایالات متحده بر این باور است که اهداف استراتژیک آن بدون پیشبرد برنامه عادی سازی توافقات ابراهیمی اسرائیل به ویژه با عربستان سعودی محقق نخواهد شد.
روابط اسرائیل و عربستان
این امر بیانگر فشاری است که ظاهراً ایالات متحده بر ریاض وارد می کند تا روابط عمیق خود با چین را کاهش دهد و روابط با اسرائیل را در ازای یک پیمان امنیتی و حمایت از توسعه برنامه هسته ای غیرنظامی خود، را عادی کند. «کریدور هند_خاورمیانه_اروپا» علیرغم عدم تمایل خود به پیوستن رسمی، در حال حاضر سعودی‌ها را به طور عملی امضاکننده پروژه I۲U۲ با اسرائیل کرده است.
برای هند، توافقنامه ۲۰۲۰ ابراهیم با امارات، روابط این کشور را با ایالات متحده و خاورمیانه تقویت و چشم انداز آن را برای چندجانبه گرایی و جهان چند قطبی بیشتر گسترش نمود
با گذشت زمان، این کریدور می تواند شرایط اقتصادی و روانی را برای تسهیل عادی سازی ایجاد کند. برای هند، توافقنامه ۲۰۲۰ ابراهیم با امارات، روابط این کشور را با ایالات متحده و خاورمیانه تقویت و چشم انداز آن را برای چندجانبه گرایی و جهان چند قطبی بیشتر گسترش داد.
با این حال، کریدور هند_خاورمیانه_اروپا به هند در مورد جستجوی مسیرهای تجاری جایگزین برای کریدور حمل و نقل شمال_جنوب به روسیه از طریق ایران و خنثی کردن محاصره توسط یک کمربند_یک جاده است. اما برای کسانی که در ریاض یا ابوظبی هستند، اوضاع متفاوت به نظر می رسد. این کریدور در یک طرح گسترده‌تر عربستان برای تنوع اقتصادی و تلاش برای ایجاد یک سیاست خارجی مستقل‌تر قرار می‌گیرد.
این امر نه به عنوان بخشی از رقابت استراتژیک با ایران و نه به عنوان بخشی از تلاش برای برقراری روابط با اسرائیل تلقی می شود. برخلاف ایالات متحده، کشورهای حاشیه خلیج فارس هرگز دومی را پیش نیاز اولی ندیده یا حتی به آن مرتبط نبوده است. صرف نظر از این، عادی سازی مجموعه دیگری از چالش ها را برای غلبه بر آن دارد؛ از مخالفت سرسخت کنگره ایالات متحده با برنامه هسته ای غیرنظامی برای عربستان سعودی گرفته تا یک دولت افراطی راست افراطی اسرائیل.
بن سلمان ممکن است وسوسه شود که مذاکرات را فراتر از انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ ایالات متحده آغاز کند تا به طور بالقوه به توافقی بهتر از یک رئیس جمهور جمهوری خواه دست یابد
محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی نیز ممکن است وسوسه شود مذاکرات را فراتر از انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ ایالات متحده آغاز کند تا به طور بالقوه به توافقی بهتر از یک رئیس جمهور جمهوری خواه دست یابد.
از طرف دیگر، اردن به عنوان یک گره مرکزی در کریدور جدید، سکوت کرده است تا از واکنش داخلی برای تجارت با اسرائیل جلوگیری کند، که دورنمای کریدور را پیچیده تر می کند.
امکان سنجی اقتصادی
امکان سنجی پروژه ممکن است با تبلیغات سیاسی همخوانی نداشته باشد. بر اساس برخی برآوردها، کالاها می توانند از بمبئی با استفاده از مسیر جدید ۴۰ درصد سریعتر از کانال سوئز به اروپا برسند و هزینه را ۳۰ درصد کاهش دهند. با توجه به هزینه های بارگیری و تخلیه و زمان در هر بندر در طول مسیر، و همچنین عوارض و هزینه های حمل و نقل آینده، این مسئله شبیه به یک هذلولی به نظر می رسد.
زیرساخت ناکافی یکی دیگر از موانع است. در حالی که برخی از بخش‌های شبکه راه‌آهن هنوز ناقص است، کل سیستم راه‌آهن قدیمی اردن نیاز به بازسازی دارد. تامین مالی نیز یک موضوع ناراحت کننده است. از طرفی، حامیان اصلی هنوز فاش نشده اند_ یک عنصر حیاتی زیرا کریدور به عنوان جزئی از مشارکت برای زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری جهانی معرفی می شود که بر سرمایه گذاری های بخش خصوصی متکی است.
سرمایه گذاران خصوصی ممکن است هزینه و طول عمر پروژه را گران بدانند. در این مسیر، مقررات، مالیات و رویه های گمرکی نیز باید همسو باشند. مهمتر از همه، موفقیت این پروژه به رشد اقتصادی و تقاضا در هند، خاورمیانه و اروپا بستگی دارد که به نوبه خود به بهبود اقتصاد جهانی بستگی دارد.
کریدور جدید ممکن است چندین دهه طول بکشد تا محقق شود. برخی از تحلیلگران معتقدند که، ایالات متحده به تلاش های خود برای براندازی چین از جایگاه خود به عنوان بزرگترین شریک اقتصادی در خاورمیانه ادامه خواهد داد؛ در حالی که سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها نیز برای ادامه گفت‌وگو و روابط به یک کریدور اقتصادی نیاز ندارند.
بر همین اساس، برخی می گویند امید در خصوص این مسئله که این کریدور می تواند عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان را تقویت کند، ممکن است صرفاً یک رویا باشد.
نظر شما