حسین روحی، بازار؛ رودان در زمره شهرستان هایی است که اقتصاد و معیشت ۸۰ درصد مردمانش مبتنی بر کشاورزی و دامداری است که متاسفانه خشکسالی های دو دهه اخیر اقتصاد و معیشت ساکنانش را تهدید می کند. اگر این وضعیت ادامه یابد تا چند سال آینده معیشت مردم به شدت بحرانی خواهد شد. در این بین کشاورزان با تغییر الگوی کشت یا تغییر در شیوه های آبیاری تلاش می کنند در حفظ منابع آبی اثرگذار باشند.
راهی روستایی در ۱۳۰ کیلومتری بندرعباس شدم تا با بانویی کارآفرین دیدار کنم و از راز و رمز موفقیتش برایتان بنویسم. روستایی که به لحاظ آب و هوایی بین پنج تا هفت درجه خنک تر از رودان است. «دهنو سراب»، روستایی در دهستان رهدار بخش مرکزی شهرستان رودان است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت این روستا برابر با ۱۰۹ نفر (۳۰ خانوار) بوده است. ساکنانش عمدتاً به دامداری یا کشاورزی مشغول هستند. در این میان بانوان نیز همپای مردان به کار و تلاش مشغول هستند. به سراغ فرشته مریدی، بانوی کارآفرینی رفتم که کاری متفاوت با سایر اهالی را آغاز کرده بود. او با هدف اصلاح کشت گلخانه، به کاشت درخت «پاپایا» همت گماشت کاری که در این منطقه بدیل ندارد و شاید در استان هرمزگان اندک اراضی یا گلخانه هایی باشند که به کشت پاپایا اختصاص یافته باشد. او متولد همین روستاست و سختی های زندگی روستایی را با همه وجود لمس کرده است. هرچند نامش سختی باشد اما به گفته او زندگی در روستا جذابیت دارد، آرامش و الهامی که از طبیعت بکر روستا می گیریم با هیچ جای دیگری قابل مقایسه نیست.
پاپایا چیست؟
پاپایا درختی است نسبتاً کوچک، دارای یک تنه به ارتفاع چهار تا ۱۰ متر و برگ هایی بزرگ به ابعاد ۵۰ تا ۷۰ سانتی متر است. اندازه میوه آن ۱۵ تا ۴۵ سانتی‌متر و قطر آن ۱۰ الی ۳۰ سانتی‌متر است.
پاپایا میوه ای است که در تمام فصول سال یافت می شود و طعمی شیرین و بافتی کره مانند دارد و گلابی شکل است. رنگ میوه در ابتدا سبز و موقعی که رسیده باشد زرد کهربایی یا نارنجی است. درون گوشت پاپایا دانه های سیاه کوچک زیادی وجود دارد که تلخ مزه هستند. این میوه در نقاط مختلف جهان به خصوص در جنوب شرقی آسیا و در قاره آمریکا استفاده فراوانی در آشپزی و تهیه شیرینی ها و دسرها دارد.
در طب سنتی از برگ های پاپایا برای درمان مالاریا و از دود کردن آن برای بیماران مبتلا به آسم استفاده می شود. کاروتنوئیدهای موجود در این میوه مانع از چسبیدن و رسوب کلسترول در دیواره رگ های خونی می شود و می تواند از سکته های قلبی جلوگیری کند. فیبر موجود در این میوه هم کلسترول بد خون را کاهش می دهد.
این میوه فواید بسیار زیادی برای پوست و مو دارد و نه تنها خود میوه که سایر قسمت‌های آن نیز سرشار از خاصیت است، آنزیم پاپایا که papain نام دارد برای هضم پروتئین بسیار مفید است. پاپایا برای کاهش فشار خون هم مفید است.
رنگ نارنجی این میوه، به دلیل وجود ماده ای به نام بتاکاروتن است. بتاکاروتن بینایی را تقویت و از بیماری های چشمی جلوگیری می کند. از آنجایی که این میوه حاوی فیبر است، می تواند قند خون را در بیماران مبتلا به دیابت نوع یک کاهش دهد. ولی به دلیل آن که میزان قند فروکتوز در آن بالاست، حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید. علاوه بر این، پاپایا حاوی مقدار زیادی ویتامین ث است. این ماده تولید کلاژن را افزایش می دهد و باعث جوان سازی پوست می شود.
درخت پاپایا رشد سریعی داشته و پس از سه سال از زمان کاشت تولید میوه می کند
پاپایا گیاه بومی آمریکای مرکزی، مکزیک و مناطق شمالی آمریکای جنوبی است و در نقاط مختلفی از دنیا کاشته شده و تطبیق پیدا کرده است. این مناطق شامل جزائر کارائیب، فلوریدا، تگزاس، کالیفرنیا، هند، استرالیا، مالزی، اندونزی، فیلیپین، هاوایی و همچنین جنوب و جنوب شرقی ایران و بسیاری مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دیگر می باشند. درخت پاپایا رشد سریعی داشته و پس از سه سال از زمان کاشت تولید میوه می کند. هر گل بعد از ۱۴۵ تا ۱۶۵ روز بعد از گرده افشانی به میوه کال و سپس رسیده تبدیل می شود.
این درخت متعلق به مناطق معتدل و گرمسیر است و در دمای پایین تر از منفی دو درجه دچار مشکل شده یا به کلی از بین می رود. این گیاه نیاز به خاک های ماسه ای مناسب دارد و در صورت انباشته شدن آب پای درخت طی ۲۴ ساعت از بین خواهد رفت. پاپایا مورد حمله آفاتی همچون شته سبز، تریپس پیاز، مگس میوه مدیترانه ای، زنجرک استیونس، مگس خربزه، مگس میوه شرقی، شپشک سفید هلو، مورچه ها، مگس سفید و کنه ها قرار می گیرد.
چرا پاپایا؟
فرشته مریدی این بانوی کارآفرین روستای دهنو سراب با اشاره به علاقه مندیش به کشاورزی ادامه داد: قبل از ازدواج هم به کشت گل، گیاه، زراعت و باغبانی علاقه داشتم. بعد از ازدواج، همسرم حمایت لازم را به منظور احداث گلخانه انجام داد و در ابتدا صیفی جات کاشت می کردیم. تا اینکه در ادامه با یک کارشناس حوزه گل و گیاه در نیریز استان فارس آشنا شدم. وی دارای دکترای گیاه پزشکی و استاد دانشگاه است. با راهنمایی‌های او الگوی کشت را تغییر دادم و به کاشت پاپایا علاقه مند شدم.
تقریباً هر درخت ۷۰ کیلو میوه می دهد که می توان گفت از این مجموعه حدود ۵۰ تا ۶۵ تن میوه در سال تولید و روانه بازار می شود
این بانوی کارآفرین دلیل تمایل به کاشت این درخت را بیان کرد و افزود: اول از همه کاهش آب مصرفی این گونه گیاهی نسبت به سایر صیفی جات است. حتی آب زیاد برایش زیان آور است. واقعیت این است که هرمزگان یک استان گرمسیری است و بیش از ۲۳ سال است خشکسالی امان مردم را بریده است. آب برخی روستاها شور شده یا در منطقه رودخانه زمین فرو نشست دارد. لذا باید از کاشت درختان آب بر خودداری کرد. این درخت به لحاظ نگهداری شیوه بسیار آسانی دارد و درخت آن سه ساله است. تقریبا ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ اصله درخت را در گلخانه ای به مساحت شش هزار مترمربع کاشت کردم که الان ۷۵۰ درخت مثمر است. تقریباً هر درخت ۷۰ کیلو میوه می دهد که می توان گفت از این مجموعه حدود ۵۰ تا ۶۵ تن میوه در سال تولید و روانه بازار می شود. تا آنجایی که اطلاع دارم غیر از هرمزگان در استان های فارس، یزد و سیستان و بلوچستان هم کشت می شود.
ظرفیت بازار بیش از تولید است
فرشته مریدی به آینده بسیار امیدوار است و تاکید دارد که به نتیجه کارش ایمان دارد. او گفت: خوشبختانه بازار کشور کشش این میوه را دارد چرا که پاپایا هم به صورت تازه خوری مصرف می شود و هم در صنایع فرآوری در بعضی کشورها که تولیدشان خیلی زیاد بوده صنایع فرآوری برای تولید آب میوه و کمپوت و میوه خشک مورد استفاده قرار می گیرد.
وی قیمت محصول را در بازار متفاوت دانست و بیان کرد: طبیعتا وقتی تولید افزایش یابد قیمت این محصول کاهش پیدا می کند ولی در فصول پاییز و زمستان به دلیل نیاز بازار قیمت هم افزایش می یابد. در واقع کشت این درخت صرفه اقتصادی دارد. الان محصولات تولیدی گلخانه علاوه بر توزیع در هرمزگان در تهران و استان فارس هم توزیع می شود.
انتظار حمایت داریم
مریدی ضمن تاکید بر حمایت متولیان بخش کشاورزی از فعالان این حوزه اظهار کرد: طبیعتا کشاورزان و فعالان بخش کشاورزی نیازمند حمایت به لحاظ مشاوره، آموزش و بازاریابی هستند. هر چه تولیدکنندگان داخلی بیشتر حمایت شوند، کشور در عرصه های مختلف به خودکفایی می رسد و از خروج ارز به منظور تامین نیاز جلوگیری خواهد شد.
کم کم هوا تاریک می شد و با غروب آفتاب باید روستا را ترک می کردم. در این فکر بودم که دولت چه وظیفه ای در قبال تولید کننده دارد. حمایت از این بخش یعنی حمایت از تولید و این کمترین کاری است که متولیان باید انجام دهند. به خود می بالیدم که بانویی در یک روستای دور افتاده به قول خودش بزرگترین گلخانه تولید پاپایا در هرمزگان را راه اندازی کرده و همچنان می کوشد سهمی در شکوفایی اقتصاد کشور داشته باشد. خرسندم که او هم به حفظ منابع آب حساسیت دارد. هرچه به آینده این منطقه بیشتر فکر می کنم بیشتر نگران می شوم. اگر خشکسالی ها ادامه یابد زندگی مردم نابود خواهد شد، فردای سختی در انتظار ساکنان اینجاست. منطقه ای که به بهشت جنوب مشهور است اما باید برای حفظ سفره های زیرزمینی اش تلاش کرد.
نظر شما