بهناز صفری؛ بازار: صنعت سنگ ایران از جمله قدیمی ترین معادنی است که در ایران وجود داشته است و قدمتی دیرینه دارد. اما درحال حاضر شرایط بازار هم در بخش بین المللی و هم داخلی باعث ضعیف شدن پیکره این صنعت شده است. طوری که تولید کنندگان و فعالان صنعت سنگ معتقدند صنعت سنگ ایران در چرخه ای بیمار گرفته و انگیزه فعالیت و سرمایه گذاری در این صنعت قدیمی ازبین رفته است.
ازجمله مشکلاتی که صنعت سنگ ایران را به شدت اذیت می کند از یک سو قدیمی بودن تجهیزات مورد استفاده در این صنعت است. که راندمانی بسیار پایین دارند و باعث کندی کاری می شوند. زیرا واردات ماشین آلات سنگین چیزی حدود ۳ تا ۵ برابر قیمتی که دربازارهای جهانی وجود دارد وارد کشور می شود که این اصلا برای تولید کنندگان صرفه اقتصادی ندارد. و کمتر تولیدکننده ای می تواند چنین ارقام سنگینی را برای واردات تجهیزات هزینه کند. از سوی دیگر عدم تامین سوخت برای ماشین آلات و لوازم یدکی گران قیمت باعث شده در شرایطی که تقاضای داخلی برای سنگ های ساختمانی کاهش یافته است این مشکلات هم بر پیکره صنعت سنگ فشار وارد کرده و انگیزه ادامه فعالیت کاهش یابد.
سرمایه گذاری در بخش ماشین آلات سنگین هزینه بر است
سیامک حاج سید جوادی، تحلیل گر بازارهای جهانی سنگ در خصوص چالش های سرمایه گذاری در صنعت سنگ در گفت و گو با بازار بیان کرد: برای سرمایه گذاری در بخش معدنی سنگ ها، اولین چالشی که وجود دارد مساله ماشین آلات است که سرمایه گذاری سنگینی در این راستا لازم است ؛ اما تولیدکنندگان در شرایطی که وضعیت تقاضا برای سنگ کاهش یافته، نمی توانند چنین مبالغی را برای واردات ماشین آلات مدرن هزینه کنند.
وی افزود: ماشین آلات سنگینی که درحال حاضر در بازارهای جهانی وجود د ارد اگر ما بخواهیم به خاطر تحریم ها و مشکلاتی اقتصادی آنها را وارد کشور کنیم تقریبا سه برابر ارزش واقعی شان وارد کشور می شو ند. به عنوان مثال اگر یک ماشینی در بازار جهانی ۱۰۰ میلیون دلار قیمت داشته باشد اگر بخواهد به ایران وارد شود، با قیمتی بیش از ۳۰۰ میلیون دلار به دست تولید کننده می رسد که این رقم بسیار بالایی است و هر تولیدکننده در بخش معدنی نمی تواند چنین ارقام بزرگی را متحمل شده و تجهیزات گران خریداری کند. بنابراین مجبور است با همان دستگاه های قدیمی و فرسوده فعالیتش را ادامه دهد.
به گفته وی؛ مساله تحریم ها و دور زدن تحریم و واسطه هایی که برای خرید این دستگاه ها وجود دارد باعث گران شدن این تجهیزات شده است. بنابراین این مساله باعث می شود که نقطه سربه سری برای تولید کننده بسیار بالا برود و سودها بسیار کاهش پیدا کند. در نتیجه تولیدکنندگان سنگ و استخراج کنندگان باید هزینه ها ی بسیار زیادی را صرف واردات ماشین های سنگین کنند.
سید جوادی تصریح کرد: به همین نسبت قیمت لوازم یدکی ماشین آلات هم بالا می رود. مثل لا ستیک لودر، زنجیر لودر، بیل مکانیکی و سایر لوازم مورد نیاز ماشین آلات که باید چندین برابر بازارهای جهانی این ها را خریداری کنیم، درنتیجه ماشین آلات، تجهیزات و اقلام مصرفی تولید در ایران سه تا ۵ برابر سایر بازارهای جهانی است که این مساله شرایط سختی را برای تولیدکنندگان ایجاد می کند.
تحلیل گر بازارهای جهانی سنگ تاکید کرد: ازسوی دیگر وقتی افراد در معادن سرمایه گذاری می کنند حقوق دولتی و آن چه که بابت آن در معدن به ازای هر تن تولیدی که در پروانه بهره برداری ثابت است و ربطی هم ندارد که معدن دار در بازار کار نکرده و سودی عایدش نشده و یا به هر دلیلی مشکل تولید داشته است و یا اصلا تولید و استخراج داشته ولی نتوانسته محصولاتش را بفروشد. دولت کاری به این مشکلات ندارد و بر اساس قراردادی که در پروانه بهره برداری افراد وجود دارد موظف است حقوق دولتی بدهد و این حقوق دولتی هم هر زمان به نسبتی که خودشان بخواهند زیاد می کنند.
وی تصریح کرد: حتی گاهی وقت ها حقوق دولتی ۵ تا ده برابرافزایش پیدا می کند بنابراین از یک سو هزینه ماشین آلات و تجهیزات بسیار بالایی برای فعالان بخش معدن وجود دارد و از سوی دیگر حقوق دولتی که از بابت داشتن معدن باید پراخت شود معلوم نیست اصلا چقدر است.
سید جوادی اظهار داشت: به عنوان مثال ممکن است یک سال ۳ میلیار حقوق دولتی پرداخت کنند و سال دیگر دولت بگوید باید هشت میلیارد حقوق دولتی پرداخت کنند. بنابراین چون این موارد مستقیما بر روی هزینه های تولید اثر می گذارد و از سود معدنداران کم می شود باعث می شود که دیگر فعالیت در بخش معدن و سرمایه گذاری در این بخش توجیه اقتصادی نداشته باشد.
وی تاکید کرد: بزرگترین عاملی که در معادن وجود دارد مشکلات مربوط به سوخت ماشین آلات سنگین و ژنراتورها است. دولت به میزان بسیار کمی گازوئیل برای ماشین آلات در نظر گرفته است. که کفاف نیاز ماشین آلات معدنی را نمی دهد. درواقع دولت طوری به ما گازوئیل می دهد که انگار ما قاچاقچی گازوئیل هستیم و به سختی برای تهیه گازوئیلی که بسیار مورد استفاده ما است مجوز می دهد. اما گازوئیلی که به ما می دهند میزان مصرف ما را تامین نمی کند زیرا نیاز ماشین آلاتی که مدام در معادن درحال استخراج هستند بسیار بیشتر از این میزانی است که دولت در اختیارمان قرار می دهد.
این کارشناس معدنی تاکید کرد: معدن دار می خواهد مازاد گازوئیلش را از بازار تهیه کند که سوخت پیدا نمی کند و مجبورا وارد بازار سیاه می شود که خرید از همین بازارهای غیر مجاز خودش قاچاق محسوب می شود. که تمامی این ها مشکلات فراوانی را برای فعال بخش معدنی ایجاد می کند.
سید جوادی خاطرنشان کرد: باید هزار و یک درد و کاستی را تحمل کنیم تا در نهایت یک جنسی را که قانونا غیرقانونی است معامله کنیم برای این که می خواهیم تولید کنیم و بخش تولید راه بیافتد و کارگران کارکنند. این هم مشکل دیگری است که بر سر کار معدن وجود دارد و این چالش ها تمام نمی شود.
وی افزود: بنابراین سرمایه گذاری در بخش معدن همیشه با مشکلات و ریسک هایی همراه بوده است، اما معادن سنگ های ساختمانی که شرایط بدتری دارند، زیرا بازار سنگ های ساختمانی هم بازار خوبی نیست. چرا که بازار سنگ های ساختمانی، دقیقا به بازار اقتصادی و رشد اقتصادی ارتباط دارد.
درحال حاضر رکود بازار صنعت ساختمان سازی وجود دارد. همین مساله باعث می شود تقاضا برای سنگ کاملا کاهش پیدا کند و تقاضای بازار کم شود. یعنی درحال حاضر عرضه سنگ های ساختمانی در بازار فراوان و در مقابلش تقاضا کم است
به گفته وی؛ درحال حاضر رکود بازار صنعت ساختمان سازی وجود دارد. همین مساله باعث می شود تقاضا برای سنگ کاملا کاهش پیدا کند و تقاضای بازار کم شود. یعنی درحال حاضر عرضه سنگ های ساختمانی در بازار فراوان و در مقابلش تقاضا کم است.
تحلیل گر بازارهای جهانی سنگ گفت: یعنی از یک سو قیمت هزینه برای تولید کنندگان بالا رفته است و از سوی دیگر میزان تولید کاهش پیدا کرده است. اما بدتر از آن این موضوع است که محصولات را وارد بازار می کنیم و کسی با قیمت تولیدی جدید جنس را نمی خرد. همین موارد باعث شده که بسیاری از کارخانجات سنگ بری در کشور مشکل فروش محصولاتشان را دارند. بنابراین متاسفانه در شرایطی کنونی بسیار از تولیدکنندگان با شرایط بسیار سختی به فعالیتشان ادامه داده و محصولاتشان را به فروش می رسانند.
وی عنوان کرد: در بخش فرآوری محصولات هم مشکلات خاصی وجود دارد. تجهیزات و ماشین آلاتی که برای بخش فرآوری استفاده می شود بسیار قدیمی است و جوابگوی نیازهای کنونی نیست. به عنوان مثال یک کارخانه سنگ بری حدود ۲۰۰ میلیارد تومان ارزش ذاتی دارد. ولی درآمدی که در آن کارخانه وجود دارد اصلا توجیه سرمایه که آنجا وجود دارد را نمی کند.
به گفته سید جوادی یعنی سرمایه ها اصلا به تولیدکنندگان بازگردانده نمی شود چرا که این چرخه بیمار است و صنعت سنگ ایران اصلا حالش خوب نیست و باید مسولین تلاش کنند این مشکلات به زودی حل شود تا تولیدکنندگان مختلف سنگ با رضایتمندی فعالیت خودشان را انجام دهند. چرا که شرایط کنونی به جز دلسرد کردن تولید کننده درحالی که تقاضای کمی هم وجود دارد کاری از پیش نمی برد.
نظر شما