بازار؛ گروه استان ها: آب‌های زیرزمینی، یکی از ارزشمندترین منابع آب شیرین جهان هستند که بخش اعظمی از آب مورد نیاز شرب، کشاورزی و صنعت را تامین میکنند؛ آب‌های زیرزمینی در زیر سطح زمین و در سفره‌های زیرزمینی (آبخوان‌ها) یافت می‌شوند و علارغم اینکه از دید پنهانند، اما نقش بسزایی در توسعه کشاورزی، رشد اقتصادی، طبیعت و سلامتی، برعهده دارند.
با این وجود در سال‌های اخیر به دلایل متعددی از جمله کمبود بارش‌ها، خشکسالی و اضافه برداشت حجم آب‌های زیرزمینی در بسیاری از استانها رو به کاهش بوده است؛ در استان ایلام نیز یکی از بخش‌های که به شدت از شرایط بلند مدت خشکسالی تاثر پذیر بوده، منابع آب‌های زیرزمینی است که متاسفانه علارغم اهمیت آن کمتر از سایر بخش ها مورد توجه قرار گرفته است.
کاهش منابع آب‌های زیر زمینی در ایلام
کارشناس امور آب در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: در سال‌های اخیر با افزایش جمعیت، توسعه صنعتی، برداشت بی‌رویه غیرمجاز، افزایش سطوح زیر کشت و خشکسالی، بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی در استان ایلام چندین برابر شده است که با استمرار این عمل، یقینا سطح آب‌های زیرزمینی بیش از پیش رو به کاهش و نابودی خواهد بود.
علی سبحانی افزود:کاهش سطح آب زیر زمینی عواقبی نظیر از بین رفتن رودخانه ها و تالاب ها، از بین رفتن پوشش گیاهی، افزایش میزان گرد و غبار، نابودی کشاورزی، دامپروری و باغداری، تخریب محیط زیست و ایجاد شکاف‌های طولانی در دشت‌ها و شور شدن آب زیر زمینی را به دنبال دارد.
برخورد با حفر چاه‌های غیر مجاز نظارت بر میزان مصرف بهره‌برداران، حفاظت و حراست از منابع آب زیرزمینی و بهینه سازی الگوی کشت کشاورزان از دیگر راهکارهای نگهداری از آب‌های زیرزمینی و جلوگیری از خشک و کم آب شدن آنها است که باید به طور جدی مورد توجه مسئولان واقع شود
این کارشناس ادامه داد: از این‌رو میتوان با بهینه سازی روش‌های آبیاری و افزایش کارایی مصرف آب در اراضی زراعی، جلوگیری از توسعه نامناسب اراضی کشاورزی آبی، افزایش نقش مشارکت مردمی در بهره برداری و مصرف آب، آبخیزداری، جلوگیری از حفر چاه‌های غیر مجاز و بهره برداری غیر مجاز، تغییر روش کنونی در مدیریت منابع آب و حمایت از نوآوری‌ها در بخش آب، پیاده سازی مدل سازی تخصیص منابع آب زیرزمینی, بهینه سازی الگوی کشت محصولات کشاورزی، ظرفیت استفاده از پساب تصفیه خانه فاضلاب شهری و بهره گیری از سامانه‌های جمع آوری آب باران، فشار واردشده بر آب زیرزمینی را تا حد قابل توجهی کاهش داد.
لزوم حفاظت از منابع آب زیرزمینی در استان ایلام
مدیرعامل شرکت آب منطقه استان ایلام در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: آب‌های زیرزمینی به علت اینکه نقش ارزشمندی در سلامت انسان توسعه اقتصادی و حمایت محیط زیست بر عهده دارند، همواره از حساسیت و اهمیت بالایی برخوردار هستند.
صادق علیمرادی با بیان اینکه متاسفانه در سنوات اخیر حجم آب‌های زیرزمینی در استان ایلام رو به افول بوده است، افزود: کشاورزی به روش سنتی و برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی از جمله دلایل اصلی افت سطح آب‌های زیرزمینی در استان بوده است که باید با اخذ تدابیر و اقداماتی جدی از سوی مسئولان مربوطه این مشکل حل شود.
وی ادامه داد: یکی از ابزارهای کارآمد در کنترل و مدیریت برداشت سفره‌های آب زیرزمینی نصب کنتور هوشمند است، زیرا کنتورهای هوشمند میزان برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی را ثبت می‌کند و سبب جلوگیری از مصرف مخفیانه برخی از افراد و برداشت مازاد از پرونده بهره‌برداری آنها می‌شود؛ از طرفی دیگر نیز کنتورهای هوشمند اطلاعات لحظه‌ای را برای کشاورزان ارسال میکنند و کمک زیادی به برنامه‌ریزی و استفاده بهینه از منابع آب زیرزمینی و کاهش برداشت و مصرف آب دارند.
این مسئول اضافه کرد: برخورد با حفر چاه‌های غیر مجاز نظارت بر میزان مصرف بهره‌برداران، حفاظت و حراست از منابع آب زیرزمینی و بهینه سازی الگوی کشت کشاورزان از دیگر راهکارهای نگهداری از آب‌های زیرزمینی و جلوگیری از خشک و کم آب شدن آنها است که باید به طور جدی مورد توجه مسئولان واقع شود.
با توجه به مسئله کمبود بارش در سال‌های اخیر در استان ایلام، احیای آب‌های زیرزمینی با استفاده از طرح‌های مختلف برای استفاده از بخش شرب و کشاورزی بسیار حیاتی و مهم است که باید در دستور کار مسئولان ذی‌ربط قرار گیرد.
مدیریت منابع آب به‌ویژه آب‌های زیرزمینی، در مناطق خشک و نیمه‌خشک از اهمیت خاصی برخوردار است. عوامل مختلف طبیعی و انسانی در چند دهه اخیر باعث ایجاد شرایط بحرانی و افت سطح آب‌های زیرزمینی در بیشتر مناطق کشور از جمله دشت های استان ایلام شده است.
۱۹ دشت آبی در این استان وجود دارد که از این تعداد وضعیت چهار دشت مهران، برتش، موسیان و قسمتی از دشت عباس شرقی ممنوعه بحرانی است و مابقی دشت ها نیز از افت منابع آب زیرزمینی زیادی برخوردار هستند.
نظر شما