بازار؛ گروه استانها: دست‌اندازی انسان‌ها موجب شده تا مبارزه و مقابله با روند تخریب مراتع و در پی آن اصلاح و احیاء مجدد آن‌ها مشکل‌تر می‌گردد.
اهمیت اقتصادی مرتع به نوع فرآورده و ارزش فرآورده‌هایی ارتباط دارد که از مرتع به دست می‌آیند. فرآورده‌های مرتع شامل علوفهٔ مرتعی و فرآورده‌های غیر علوفه‌ای یا تولیدات فرعی است و از همه مهم تر مراتع دارای نقش عمده‌ای در حفاظت از آب‌وخاک و حیات‌وحش هستند که محاسبهٔ کمّی ارزش آن آسان نیست.
مرتع بهترین منبع تغذیه دام‌ها است. علوفهٔ سبز و آب‌دار مراتع برای جبران کمبود مواد غذائی دام‌ها در زمستان و ترمیم مواد ازدست‌رفتهٔ بدن آن‌ها بااهمیت است.
در علوفهٔ مراتع خوب، تمام مواد خوراکی از قبیل ویتامین‌ها و مواد معدنی و غیره وجود دارد. چنانچه دام چند ماه از سال را در مرتع چرا کند نیرو و نشاط بیشتری خواهد یافت. برای دام‌پروران کشور ما به تجربه ثابت‌شده است که در سال‌هایی که ماده‌گاوها چند ماهی از دوران حاملگی را در مراتع سرسبز گذرانده باشند گوساله‌های سرزنده‌تری به دنیا می‌آورند که در برابر بیماری‌های عفونی به‌ویژه اسهال و ذات‌الریه مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهند تا جایی که بعضی از دام‌پروران مجرب از شیر این قبیل گاوها برای مقاوم کردن سایر گوساله‌ها در برابر این‌گونه بیماری‌ها استفاده می‌کنند.
با برداشت علوفه از بعضی مراتع می‌توان بخشی از علوفهٔ خشک موردنیاز زمستان دام‌ها را نیز تأمین کرد. محصولات فرعی دیگری از ریشه، ساقه، برگ و دانهٔ گیاهان مرتعی به‌دقت می‌آید که جنبهٔ خوراکی، داروئی یا صنعتی دارند و در مبحث گیاهان مرتعی از آن‌ها سخن به میان آمده است. بعضی از این فرآورده‌ها علاوه بر مصارف داخلی به خارج نیز صادر می‌شوند و درآمدی را عاید کشور می‌کنند از سوی دیگر محصولاتی چون عسل و گزانگبین منشأ مرتعی دارند و هر یک به‌نوبهٔ خود ارقامی از درآمد کشور را تشکیل می‌دهد.
در همین راستا به‌منظور بررسی وضعیت مراتع شهرستان قوچان با امیر زمانی مقدم مدیر منابع طبیعی شهرستان قوچان به گفت‌وگو نشستیم.
* چه میزان از مراتع شهرستان قوچان تخریب و یا تحت تصرف قرار گرفته است؟
از ابتدای سال ۳۸ فقره پرونده تخریب و تصرف اراضی ملی تشکیل‌شده است که جمعاً به مساحت ۳۳ هکتار از اراضی ملی مورد تجاوز قرارگرفته است که از این مقدار مساحت ۳ هکتار آن از افراد خلعید شده است و مابقی در جریان قضایی بوده و در مراجع قضایی در حال رسیدگی است .
* ریشه این تخریب‌ها ناشی از چیست؟
دلیل اکثر تخریب‌های صورت گرفته اطلاعات کم افراد از قوانین و مقررات بوده و در بعضی از موارد هم افراد ادعای تصرف اراضی به‌صورت مورثی می‌باشند.
* آموزش جوامع محلی چقدر می‌تواند به حل این مشکل کمک کند؟
از آن جا که گیاهان دارویی؛ داروی شفابخش اقتصاد محلی بوده و نقش مهمی در اقتصاد روستائیان و عشایرایفا می کند لذا جهت افزایش آگاهی مردم و آبخیز نشینان و همچنین جلب مشارکت آنان در امور منابع طبیعی درسال جاری ۲۵ دوره آموزشی با ۶۷۰ نفر فراگیر برگزارشده است و تعداد ۴۰ پویش درختکاری با مشارکت و استقبال مردم در سطح شهرستان انجام‌شده است.
در همین راستا تعداد ۲۶۷ همیار طبیعت نیز جذب و ثبت‌نام‌شده‌اند که در اموری که توانایی همکاری داشته باشند از آن‌ها کمک گرفته می‌شود.
در این راستا با هیئت‌های ورزشی ازجمله هیئت کوهنوردی نیز ضمن عقد تفاهم‌نامه همکاری خوبی صورت گرفته تا در این قالب مساحت ۵ هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی شهرستان با کمک این هیئت درختکاری شود و لذا اعضای هیئت برای آبیاری و نگهداری از درختان نیز پیش‌قدم شده‌اند.
۳۰۰ هکتار از مراتع قوچان با مشارکت مرتع‌داران طبق قرارداد منعقد شده به منظور کاشت گیاه دارویی باریجه همزمان با بارندگی های بهاره بذرپاشی خواهد شد
* برای احیای گیاهان دارویی در اراضی طبیعی چه اقدامی انجام‌شده است؟
اداره منابع طبیعی و آبخیزداری در سال جاری جهت توسعه گیاهان دارویی و بهبود وضعیت پوشش مراتع بخشی از این مراتع را با مشارکت مرتع‌داران بذرپاشی خواهد کرد. در این راستا ۳۰۰ هکتار از مراتع قوچان با مشارکت مرتع‌داران طبق قرارداد منعقد شده به منظور کاشت گیاه دارویی باریجه همزمان با بارندگی های بهاره بذرپاشی می شود.
* برای جهاد درختکاری چه برنامه‌ای دارید؟
اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سالیانه جهت ایجاد و توسعه فضای سبز در مناطق شهری , روستایی و صنعتی حدود ۲۰ هزار اصله نهال به شهرستان حمل و پس از بازدید وتایید کارشناسان مربوطه بین متقاضیان واجد شرایط توزیع می‌کند ودرسالجاری نیز با دستور مقام عالی وزارت جهاد کشاورزی و همچنین تأکید ریاست محترم سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور شروع پویش ۴ ساله کاشت یک میلیارد نهال در کشور را در دستور کار دارد.
* چه نهال‌هایی بیشتر برای کاشت در نظر گرفته می‌شود؟
این شهرستان با اجرای ۴۱ پویش نهال‌کاری طی یک ماه گذشته رتبه اول استان را به خود اختصاص داده است که قابلیت و ظرفیت تا ۱۴۱ هکتار را دارا نیز است که در این زمینه با شهرداری‌ها، دهیاری‌ها، شهرک‌های صنعتی این پویش اجراشده است و کاشت گونه‌های مربوط به ایجاد فضای سبز و توسعه جنگل‌کاری شامل زرشک کوهی، عناب، ارس، اقاقیا، زبان‌گنجشک، زیتون‌تلخ، آیلان و همچنین نهال صنوبر به‌منظور توسعه زراعت چوب و در غالب پوشش یک میلیارد نهال انجام‌شده است.
* در راستای رونق‌بخش اقتصادی درزمینهٔ زراعت چوب چه حمایت‌هایی انجام می‌دهید؟
در حال حاضر تأمین نهال و ارائه خدمات فنی به متقاضیان به‌صورت رایگان صورت می‌گیرد ولی برای اینکه افراد در طی مراحل داشت و نگهداری درختان بتوانند هزینه‌های مربوطه را تأمین کنند , نیازمند دریافت وام‌های کم‌بهره است که این موضوع نیز از طرف مردم درخواست شده است ولی تاکنون مصوبه‌ای در این خصوص به شهرستان اعلام‌نشده است .
* امسال در خصوص پروژه‌ای آبخیزداری شهرستان تاکنون چه تعداد پروژه انجام‌گرفته است؟
امسال از محل اعتبار سفر ریاست محترم جمهور به استان برای اجرای پروژه‌های آبخیزداری مبلغ یک‌صد میلیارد ریال مصوب گردید که این پروژه‌ها شامل احداث بندهای خاکی روستاهای قره شاهوردی، خمارتاش، هودانلو است که امیدواریم از محل اعتبارات استانی نیز پروژه آبخیزداری شهر «مزرج» را اجرایی کنیم.
نظر شما