بازار؛ گروه استان ها: امروزه تمام مسائل مربوط به حوزه کشاورزی از اهمیت زیادی برخوردار است اما با اینحال در حال حاضر کشاورز تکلیف مشخصی ندارد چون کشاورزی، از توجیه اقتصادی برخوردار نیست. مسئولان همواره برای خروج از این شرایط در طول زمان نسخه های متفاوتی را برای کشاورزان پیچیده اند که الگوی کشت بحث جدید حوزه کشاورزی است اما نکته مهم این است تا زمانیکه مساله اقتصاد خانوار کشاورز در این نسخه ها گنجانده نشود، خروجی مناسبی را شاهد نخواهیم بود.
به باور کارشناسان، بخشی از ضمانت پایداری اقتصاد خانوار کشاورز به خرید تضمینی محصولات کشاورزی بستگی دارد و با توجه به اینکه برخی محصولات در انحصار دولت است متاسفانه بخش خصوصی به این موضوع مهم ورود نکرده است. «علی قلی ایمانی» دبیر خانه کشاورز گلستان در گفتگو با خبرنگار بازار به اهمیت بالای اقتصاد خانوار کشاورز اشاره می کند و خواستار ورود بخش خصوصی برای خرید محصولات کشاورزی می شود.
*علت تغییر ناگهانی نوع محصولات سطح زیر کشت در گلستان چیست؟
با توجه به اینکه بازرگانی محصولات کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است بسیاری از محصولات کشاورزی به دلیل ضعف در این حوزه با کاهش سطح زیر کشت روبرو شدند به عنوان مثال در ابتدای فصل قیمت کلزا بر اساس بازار جهانی در شورای قیمت گذاری ۱۵ هزار تومان مصوب شد که پس از آن با اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، قیمت روغن حدود شش برابر افزایش یافت و بالطبع آن باید قیمت دانه های روغنی هم افزایش پیدا می کرد که در نهایت با توجه به شرایط، قیمت خرید تضمینی برای هر کیلوگرم کلزا ۲۳ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شد.
قبل از تعیین نرخ جدید برخی استان ها مانند خوزستان کلزا را با قیمت ۱۵ هزار تومان خریداری کرده بودند و پس از ابلاغ مصوبه، مابه التفاوت قیمت به آن پرداخت شد اما در استان ما بخش خصوصی از این فرصت استفاده کرد و بدون حضور جهاد کشاورزی که متولی تولید بوده بدون حضور بازرگانی دولتی، کلزا را با قیمت ۲۳ هزار تومان و با افت بالا از کشاورز خرید و کشاورز تا ۱۵ آذر ماه برای دریافت پول خود منتظر ماند روندی که منجر به میلی کشاورزان برای کشت کلزا شد و حاصل آن کاهش ۴۰ درصدی سطح زیر کشت کلزا بود.
در حالی که اگر قیمت خرید تضمینی از سوی دولت وجود داشت بخش خصوصی اجازه این نوع برخورد را با کشاورز نداشت. امسال سطح زیر کشت کلزا حدود ۴۰ هزار هکتار بود و در الگوی کشت سال آینده، ۷۰ هزار هکتار کلزا دیده شده اما با این شرایط چطور می خواهیم به این مرز برسیم؟
*مشابه این شرایط برای پنبه و سویا هم پیش آمد؟
در مورد پنبه و سویا شرایط متفاوت بود. قیمت تضمینی خرید هر کیلو پنبه ۱۶ هزار تومان تعیین شد. و از آنجاییکه سال گذشته بازار جهانی پنبه شاهد رشد بالایی بود و بازرگانان به سمت خرید محلوج تصفیه شده داخلی، رفتند که این مسئله باعث افزایش تقاضا و کاهش عرضه و در نهایت رشد قیمت پنبه شد. کشاورزان به امید ادامه روند افزایش قیمت به کشت پنبه ترغیب شدند که ناگهان در شهریور ماه بازار جهانی دچار افت شد و بازرگانان رغبتی برای خرید نداشتند و در نهایت قیمت پنبه که در ابتدای فصل به ۲۵ هزار تومان رسیده بود به تدریج کاهش پیدا کرد.
امسال سطح زیر کشت کلزا حدود ۴۰ هزار هکتار بود
هر چند که در همان ابتدا با توجه به مسائلی که برای پنبه به وجود آمد، جهاد کشاورزی گلستان باید شرایط را تحلیل و به وزیر انتقال می داد تا دستور خرید پنبه به سازمان تعاون روستایی داده می شد اما متاسفانه این اقدام دیر انجام شد و به این ترتیب برای سال زراعی آینده قیمت پنبه ۲۸ هزار تومان تعیین شد.
در مورد سویا هم عوامل مختلفی باعث شده که امروز شاهد وضعیت نامساعد این محصول باشیم. متاسفانه با تغییر شرایط اقلیمی، رقم های بذر سویا هیچ گونه تغییری نکرده و سالیان زیادی است که این رقم ها به زارعان ارائه می شود. از عوامل دیگر شرایط نامساعد مزارع سویا، کیفیت سموم کشاورزی است. برخی کشاورزان مزارع خود را تا ۱۲ بار سم پاشی کردند اما نتیجه ای نگرفتند و در این مورد نمی توان گفت که کشاورز تکنیک سم پاشی را نمی داند بلکه مشکل کیفیت پایین سموم است.
برای تولید سموم کشاورزی، ماده موثره آن از خارج از کشور وارد می شود که با انجام آزمایشات متوجه شدیم اطلاعات درج شده مربوط به ماده موثره روی قوطی های سم صحیح است اما نکته ای بسیار مهم نوع ماده همراه این سموم است زیرا ماده همراه بر ماده موثره قالب بوده و در صورتی که درست انتخاب نشود کیفیت را کاهش می دهد که متاسفانه این ماده که در داخل کشور تولید شده از کیفیت خوبی برخوردار نیست.
*نظر شما در سیاست الگوی کشت چیست؟
بسیاری از افراد هنوز تعریف درستی از الگوی کشت را نمی دانند. الگوی کشت یک نظام برنامه ای کشت محصولات کشاورزی مبتنی بر اقتصاد، تولید پایدار، استفاده از فناوری ها و علوم روز، تکنولوژی روز و شرایط اقلیمی برای حفظ منابع آب، خاک و محیط زیست است که در تعیین آن باید نیاز کشور مورد توجه قرار گیرد. در کنار این موارد شرایط اقلیمی هم از موضوعات مهمی است که باید در تعیین الگوی کشت به آن توجه شود و این یعنی برای استان با توجه به تنوع اقلیمی نمی توان نسخه ای واحد پیچید.
شرایط جوی استان در سه نوع جنوبی، میانی و شمالی متفاوت است از این رو در الگوی کشت لازم است مناطق تقسیم بندی شود. زیرا جنوب استان اقلیمی است که محدودیت منابع آبی ندارد و نمی توان همان الگوی کشتی را که برای شمال در نظر گرفت.
با توجه به اینکه بازرگانی محصولات کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است بسیاری از محصولات کشاورزی به دلیل ضعف در این حوزه با کاهش سطح زیر کشت روبرو شدند
باید برای مناطق شمالی گلستان، کشت محصولات دیم با برنامه مختص تعیین و رقم هایی تولید شود که به خشکی مقاوم باشند و در شرایطی کشت شوند که حداکثر استفاده را از نزولات آسمانی ببرند بنابراین می توان کشت علوفه، حبوبات و زیره را در این مناطق ترویج کرد. با اینحال اگر اقتصاد خانوار کشاورز تامین نشود با قوه قهریه، بخشنامه و دستورالعمل نمی توان الگوی کشت تعیین کرد و راهکار آن ایجاد توازن و تعادل در قیمت محصولات کشاورزی و در نظر گرفتن مشوق برای کشاورز است.
*چه محصولاتی برای الگوی کشت استان تعیین شده است؟
طبق الگوی کشت استان باید ۵۶ هزار و ۴۰۰ هکتار شلتوک ، ۳۶۲ هزار هکتار گندم آبی و دیم، ۹۰ هزار هکتار جو و ۳۵ هزار هکتار سویا، چهار هزار و ۷۰۰ هکتار چغندر قند و ۳۵ هزار هکتار پنبه کاشته شود که از این مقدار فعلا گندم و جو طبق این الگو پیش رفته اند و کلزا، چغندر قند، سویا و پنبه با الگوی کشت فاصله زیادی دارند. تعیین الگوی کشت مستلزم فراهم کردن بستر برای کشاورز است و اینکه چه بکاریم؟ چه مقدار بکاریم؟ کجا و چگونه بکاریم؟ در نظر گرفته شود و باید تمام این اتفاقات به مرور زمان انجام شود.
*نظرتان در مورد کشت قراردادی محصولات کشاورزی چیست؟
کشت قراردادی در همه محصولات کشاورزی دارای اهمیت بوده اما در حال حاضر تقریبا خرید تضمینی همه محصولات در انحصار دولت است و یکی از دلایل عدم ورود بخش خصوصی به این موضوع نبود ثبات اقتصادی است.
باید برای مناطق شمالی گلستان، کشت محصولات دیم با برنامه مختص تعیین و رقم هایی تولید شود که به خشکی مقاوم باشند و در شرایطی کشت شوند که حداکثر استفاده را از نزولات آسمانی ببرند
در کشت گیاهان دارویی با مشکل بازرگانی مواجه هستیم که باید کشت قراردادی انجام شود و لازم است بخش خصوصی به مسئله خرید تضمینی محصولات ورود پیدا کند و بر اساس نیاز خود با کشاورز قرارداد ببندد اما بخش خصوصی که تاکنون از رانت های دولتی استفاده کرده، حاضر نیست عقب نشینی کند زیرا آسوده خاطر است که دولت محصول را خریداری و در انبار کارخانه خالی می کند. در موضوع نان هم پیشنهاد شد کارخانجات آرد برای خرید تضمینی با کشاورز قرارداد منعقد کنند.
نظر شما