بازار؛ گروه بانک و بیمه: نرخ تورم در کشور به صورت رسمی ۴۰ درصد و غیر رسمی در کالاهای با سهم بالا در سبد خانوار فراتر از ۷۰ درصد مشهود و ملموس است. شاخصی که حاصل رکود اقتصادی، رشد فزاینده نقدینگی، کسری بودجه، افزایش قیمت ارز و...بوده و تاکنون اقدام قابل توجهی برای مهار این شاخص مهم اقتصادی به کار گرفته نشده است. موتور تورم زمانی روشن می شود که حجم نقدینگی روندی صعودی را می پیماید. نقدینگی که بایستی جذب بازار کارو بخش مولد اقتصاد کشور شود اما متاسفانه بخش عمده آن بدلیل رکود و بازدهی نامناسب اقتصادی یا در بانک ها جا خوش کرده اند و یا جذب بازارهای موازی شده است.
البته این روزها به دلیل رشد نرخ ارز در بازار و بیم از کاهش ارزش هرچه بیشتر پول ملی خیلی ها درتلاشند تا سرمایه های خود را به این بازار بیاوند و بخشی از نقدینگی را درقالب ریال به دلار تبدیل کنند. این در حالی است که گزیده آمارهای اقتصادی مردادماه نشان می دهد حجم نقدینگی در۵ ماهه نخست امسال به بیش از ۵۴۰۱ هزار میلیارد تومان رسیده است. ازطرفی حجم نقدینگی در مرداد نسبت به مرداد سال قبل ۳۷.۸ درصد افزایش یافته است. همچنین حجم پول دراین ماه به ۱۲۱۶۳.۱ هزارمیلیارد ریال رسیده که نشان دهنده رشد ۵۵.۶ درصدی نسبت به سال قبل و ۲۳.۳ درصدی نسبت به اسفند سال ۱۴۰۰ است. شبه پول نیز ۴۱۸۵۴.۸ هزارمیلیارد ریال گزارش شده که نسبت به مرداد سال قبل ۳۳.۳ درصد و نسبت به اسفند ۱۴۰۰ معادل ۸.۸ درصد افزایش یافته است. علاوه بر این رشد پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به مردادماه سال ۱۴۰۱ نیز به ۳۰.۳ درصد رسیده است.
خیلی از بانک ها هستند که به دلایلی نمی توانند ازعهده سپرده گذاران خود بربیایند بنابراین دست به دامن بانک مرکزی برای دریافت پول می شوند و بانک مرکزی برای اینکه بتواند چنین بانک هایی را یاری کند از طرق مختلف مجبور به خلق پول می شود
حل مشکلات اقتصادی به جای توسعه، پولکی شده است
کامران ندری، اقتصاددان و معاون سابق پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در گفتگو با «بازار» درباره علل رشد بالای حجم نقدینگی در کشور گفت: این که چرا هر روز برحجم نقدینگی اضافه می شود ناشی ازعوامل متعددی است. ترازنامه بانک مرکزی و بانک ها نشان می دهد رشد قابل توجه نقدینگی منشآء چیست به طور مثال زمانی که مسائل و مشکلات اقتصادی فراوانی در کشور ایجاد می شود برای حل و فصل آن از طریق تامین منابع مالی و به عبارتی پولی کردن اقتصاد اقدام بر رفع چنین مشکلاتی خواهند کرد. اقدامی که کارگزاران و تصمیم گیران از تبعات منفی آن آگاهند اما بناچار تن به این کار می دهند. در واقع آن چیزی که به عنوان کسری بودجه مطرح است و دولت برای تامین نیازهای ضروری مجبور به استقراض از بانک مرکزی و یا قرض از سیستم بانکی خواهد شد مصداق بارز و مشهود پولی کردن در اقتصاد می باشد، رویکردی که موجب شده تا نقدینگی در کشور تشدید و به دنبال آن تورم ایجاد گردد.
وی به عوامل و موارد نامشهود دیگرخلق نقدینگی وتورم درکشور اشاره کرد وافزود: علاوه براقدامات آشکاری که زمینه ساز رشد نقدینگی می شود مسائلی دیگری بدون اینکه خودمان بدانیم برای حل مشکلات از طریق خلق پول انجام می شود. به طور مثال خیلی از بانک ها هستند که به دلایلی نمی توانند ازعهده سپرده گذاران خود دربیایند، بنابراین این بانک ها دست به دامن بانک مرکزی برای دریافت پول می شوند و بانک مرکزی برای اینکه بتواند چنین بانک هایی را یاری کند از طرق مختلف مجبور به خلق پول می کند البته این موضوع فقط در بخش سیستم بانکی صدق نمی کند چرا که بانک مرکزی برای نجات بورس و ممانعت از افت شدید شاخص ها در این بازار درچنین مسیری حرکت کرده و با جلوگیری از افزایش بهره بین بانکی به بورس کمک می کند. بنابراین عوامل نامشهود و غیر علنی که موجب رشد نقدینگی می شود همچنان بصورت مستمر ادامه دارد.
عوامل نامشهود و غیر علنی که موجب رشد نقدینگی می شود همچنان بصورت مستمر ادامه دارد
وقتی مهار رشد نقدینگی از کنترل خارج می شود
ندری درپاسخ به اینکه چه راهکارهایی برای جلوگیری از پدیده رشد نقدینگی وجود دارد گفت: بانک مرکزی همه تلاش خود را در این راستا انجام می دهد ولی یک سری مسائل وجود دارد که متاسفانه خارج از کنترل است و نمی شود به سادگی کاری کرد چرا که برای عدم بروز چنین پدیده ای باید از قبل مدیریت درستی در اقتصاد کشور انجام می شد در چنین شرایطی اکنون با توجه به وجود چالش های متعدد در کشور نمی تواند کاری را به پیش برد. زیرا حجم و اندازه گرفتاریها در اقتصاد کشور آنقدر زیاد است که نمی شود جلو خلق پول را گرفت.
وی با بیان اینکه بنده مخالف نقدینگی در صورتی که آن جذب اقتصاد و بخش تولید شود نیستم، افزود: نقدینگی وقتی ایجاد می شود که تقاضا شکل می گیرد اما چنانچه ظرفیت های اقتصادی در کشور وجود نداشته باشد تا این پول جذب بدنه اقتصاد بخش تولید و ... شود بی تردید مشکل آفرین خواهد شد و موجب افزایش سطح عمومی قیمت ها می شود. به هرحال تا ارتباط با بازارهای دنیا ایجاد نشود نمی توان ظرفیت اقتصاد را ارتقاء داد. به طور مثال یک کالا چناچه تولید شود نیازمند مواد اولیه، ماشین آلات و بازار فروش است در چنین شرایطی با ایزوله کردن اقتصاد تولید کننده متضرر می شود باین وجود ظرفیت تولید زمانی ایجاد می شود که با دنیا تعامل داشته باشیم و فضای کسب و کار بهبود یابد.
رشد نقدینگی آنگونه که پیداست ادامه دار خواهد بود و حل این مشکل نیز روز به روز سخت تر می شود چرا که بانک ها دارای مشکل هستند و از طرفی تنش های اجتماعی همچنین گران شدن دلار و فضای نامساعد کسب و کار براین موضوع تاثیر گذار شده اند از همه مهمتر اینکه یک ساختار مدیریتی هم اکنون در کشور حکم فرماست که از حیث اقتصادی توان مدیریت و حل وفصل مشکلات و چالش های بزرگ را در این بخش ندارند
تداوم رشد نقدینگی به دلیل ناکارآمدی های مدیریتی و مشکلات اقتصادی
معاون سابق پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در ادامه افزود: برای اینکه بتوان نقدینگی کمتری ایجاد شود و یا آن را جذب بدنه اقتصاد کرد هم در حوزه مدیریتی و هم در حوزه داخل و خارج باید کار شود درحوزه داخلی بایستی ظرفیت تولید ایجاد کرد که آن هم خود دارای مشکلات عدیده است این موضوع حتی در اقتصادهای پیشرفته نیز زمان برمی باشد چه برسد به اقتصادی که توانمندی لازم را در این زمینه ندارد. بنابراین هرچه نقدینگی افزایش یابد منجر به ایجاد ظرفیت تولید نمی شود و تورم زا خواهد بود اگر این اتفاق می افتاد ظرفیت پولی کشورطی یک دهه گذشته ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافت و نقدینگی ایجاد شد اما این میزان نقدینگی معجزه نکرد و اگر جذب تولید و اشتغال می شد الان وضعیت اینگونه نبود. واقعیت این است که طی این مدت در این حد تولید شکل نگرفته و کثرت نقدینگی فقط منجر به رشد تورم شده است.
وی خاطرنشان کرد: رشد نقدینگی آنگونه که پیدااست ادامه دار خواهد بود و حل این مشکل نیز روز به روز سخت تر می شود چرا که بانک ها دارای مشکل هستند و از طرفی تنش های اجتماعی همچنین گران شدن دلار و فضای نامساعد کسب و کار براین موضوع تاثیر گذار شده اند از همه مهمتر اینکه یک ساختار مدیریتی هم اکنون در کشور حکم فرماست که از حیث اقتصادی توان مدیریت و حل وفصل مشکلات و چالش های بزرگ را در این بخش ندارند.
بنا به این گزارش، بانک مرکزی اخیرا اعلام کرد؛ نقدینگی مرز ۵۴۰۱ هزارمیلیارد تومان را رد کرده است. این حجم از نقدینگی چون با عدم وجود ظرفیت های تولید در کشور مواجه است و جذب چنین بازاری نمی شود بی تردید تورم را تشدید می کند. علاوه بر این با توجه به وجود کسری بودجه سالانه و کاهش درآمدهای ارزی بی تردید دولت برای تامین نیازها به شیوه های خاص نیازمند منابع از بانک مرکزی می شود که این رویکرد نه تنها نقدینگی را افزایش می دهد بلکه تورم را نیز بیش از آن چه هست تشدید خواهد کرد.
نظر شما