بازار؛ گروه کشاورزی: در حالی که کشاورزی جهان بعد از همه گیری covid-۱۹ شکل و شمایل جدیدی پیدا کرد و نه تنها در بخش تولید که به طور خاص بخش بازار آن نیز با اختلالات و چالش های عدیده ای مواجه شد، به گفته کارشناسان پس از حمله روسیه مشکلات و چالش های این حوزه در سراسر جهان جدی تر شده است. به طوری که یکی از اصلی ترین بخشهایی که در پی این اتفاق دستخوش تغییر و تحولات شد مربوط به تولید انواع کودهای شیمیایی مورد نیاز بخش کشاورزی است. قیمت جهانی کود در سال جاری میلادی در سطحی نزدیک به رکورد قرار دارد و ممکن است در سالهای بعد نیز بالا بماند. این در شرایطی است که قیمت کود تقریباً یک پنجم هزینه های نقدی مزارع برخی کشورها از جمله ایالات متحده را تشکیل می دهد که بیشترین سهم برای تولیدکنندگان ذرت و گندم دارد. به طوری که به عنوان مثال کود ۳۶ درصد از هزینه های عملیاتی یک کشاورز برای ذرت و ۳۵ درصد برای گندم است را تشکیل میدهد. با این تفاسیر به گفته تحلیلگران، این افزایش قیمت ها می تواند پیامدهایی برای تولید محصولات کشاورزی در سال جاری و سال بعد داشته باشد.
به عبارت دیگر بر اساس این گزارش، افزایش قیمت فعلی کود یادآور دوره رکود بزرگ است یعنی زمانی که قیمت ها در تمام گروه های اصلی کود در پایان سال ۲۰۰۷ تقریبا دو برابر شد و تولید ذرت و سایر محصولات برای تولید سوخت زیستی در ایالات متحده، برزیل و اروپا با مشکل مواجه شد. ضمن اینکه تبعات افزایش قیمت انرژی و همچنین افزایش تعرفه های صادرات کود چینی دامنگیر فعالان کشاورزی جهان شد. با این حال، افزایش قیمت کود در طول رکود بزرگ پس از کاهش تقاضا برای کود، به دلیل کاهش تجارت جهانی کشاورزی همراه با کند شدن رشد اقتصادی و قیمت پایین کالاها، کوتاه مدت بود.
افزایش قیمت گاز طبیعی در اواسط سال ۲۰۲۱، به ویژه در اروپا، منجر به کاهش تولید آمونیاک به عنوان یک ماده اولیه کلیدی در تولید کود نیتروژن شد
تاثیر تحریم های بین المللی علیه بلاروس و روسیه بر کاهش عرضه کود نیتروژن
به گفته تحلیلگران، مانند دوره رکود بزرگ، مسائل مشابه باعث افزایش قیمت کود در سال ۲۰۲۲ شده است و متعاقبا تقاضای جهانی کود همچنان بالا است. کارشناسان جهانی می گویند: در حالی که برخی از کشورها از سال ۲۰۰۷ مصرف کود خود را کاهش داده اند، اما بسیاری از آنها به افزایش مصرف مواد مغذی محصول خود ادامه داده اند. به عنوان مثال در حالی که سهم ایالات متحده از تقاضای جهانی کود از سال ۲۰۰۷ از ۲۰ درصد به ۱۰ درصد کاهش یافته است، بسیاری از بازارهای نوظهور استفاده از کودهای شیمیایی را افزایش داده اند.
بر اساس این گزارش، افزایش قیمت گاز طبیعی در اواسط سال ۲۰۲۱، به ویژه در اروپا، منجر به کاهش تولید آمونیاک به عنوان یک ماده اولیه کلیدی در تولید کود نیتروژن شد. از سوی دیگر افزایش قیمت زغال سنگ در چین همچنین منجر به جیره بندی مصرف برق شد که باعث شد برخی از کارخانه های تولید کود تولید کود را کاهش دهند. این امر منجر به اعمال سهمیه ای بر صادرات کودهای شیمیایی، به ویژه فسفات، تا ژوئن ۲۰۲۲ توسط چین شد که دلیل آن نیاز به اطمینان از دسترسی داخلی و امنیت غذایی بود. به این ترتیب تعلیق صادرات کود توسط چین به طور قابل توجهی عرضه جهانی را کاهش داد.
همچنین به گفته کارشناسان، عوامل متعددی اختلالات زنجیره تامین موجود ناشی از COVID-۱۹ را بدتر کرده است که عمدتا شامل محدودیت های صادراتی اعمال شده توسط روسیه و چین، به علاوه تحریم های بین المللی علیه بلاروس و روسیه است. به خصوص اینکه روسیه و متحداش بلاروس، هر دو تامین کننده عمده کود در بازار جهانی هستند و اخیراً بسیاری از کشورها محدودیت هایی را برای واردات روسیه اعمال کرده اند و در پی اعمال این محدودیت ها روسیه نیز محدودیت های اولیه را بر صادرات کودهای نیتروژن و کودهای مرکب نیتروژن دار تا ژوئن ۲۰۲۲ اعمال کرد.
پنج کشور چین، آمریکا، هند، مراکش و روسیه در مجموع بیش از سه چهارم عرضه جهانی کود فسفر را تولید می کنند
چشم انداز تامین کودهای کشاورزی؛ کانادا یک سوم از تولید جهانی کود پتاسیم را در اختیار دارد
بر اساس این گزارش، در مجموع کشورهای «چین، روسیه، ایالات متحده، هند و کانادا» بیش از ۶۰ درصد از مواد مغذی کود جهان را تولید می کنند در شرایطی که روسیه و ایالات متحده هر کدام کمتر از ۱۰ درصد کودهای جهانی را تولید می کنند، کشور چین تولید تقریباً ۲۵ درصد از کل تولید جهانی را بر عهده دارد.
این در شرایطی است که به گفته کارشناسان جهانی، کودهای نیتروژن عمدتاً از نیتروژن موجود در هوا ساخته می شوند و توسط فرآیند Haber-Bosch تولید می شوند. در واقع فرآیند Haber-Bosch فرآیند اصلی صنعتی برای تولید آمونیاک است که نیتروژن هوا را با هیدروژن تحت فشار و دمای بسیار بالا ترکیب می کند و به این ترتیب این فرآیند به گاز طبیعی زیادی نیاز دارد. بنابراین با توجه به میزان در دسترس بودن و قیمت گاز طبیعی، بسیاری از کشورها در توانایی خود برای مشارکت در چنین تولید گسترده ای محدود هستند.
از سوی دیگر کود «فسفر و پتاسیم» از معادن معدنی هستند و چنین ذخایری در بسیاری از کشورها در دسترس نیست. به این ترتیب کشور چین بیش از یک سوم فسفر جهان را تولید می کند و پس از آن آمریکا، هند، مراکش و روسیه به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند. در مجموع، این پنج کشور بیش از سه چهارم عرضه جهانی فسفر را تولید می کنند.
همچنین به گفته کارشناسان امر، دو سوم کل ذخایر پتاسیم تنها توسط سه کشور «کانادا، روسیه و بلاروس» تامین می شود. به عبارت بهتر، کانادا تقریباً یک سوم از عرضه جهانی پتاسیم را تولید می کند، در حالی که روسیه و بلاروس مجموعا یک سوم دیگر را تولید می کنند. از آنجایی که تولید محصولات زراعی از این سه کود کلان به صورت ترکیبی استفاده می کند، تقریباً هر کشوری متکی است که کودهای خود را از معدود کشورهای دارای کود در دسترس تهیه کند.
نظر شما