محمدرضا علی اشرفی؛ بازار: در سال‌های اخیر، بازار فرش دستباف ایران و به خصوص فرش با کیفیت تبریز که زمانی یکی از مهم‌ترین کالاهای صادراتی کشور بود، از رونق افتاده و علاوه بر کاهش مشتریان خارجی، حتی در داخل ایران نیز از تعداد مشتریانش کاسته شده است.
صادرات فرش دستباف ایران به کمترین میزان در چند دهه گذشته رسیده است. صادرات این محصول سنتی به علت تحریم‌ها و رکود اقتصادی از حدود ۵۰۳ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ به ۲۲ میلیون دلار در سال گذشته رسیده است.
صادرات فرش به علت تحریم‌ها و رکود اقتصادی از حدود ۵۰۳ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ به ۲۲ میلیون دلار در سال گذشته رسیده است
کاهش چشمگیر صادرات فرش دستباف ایرانی حاکی از بحرانی اساسی در این حوزه است. صنعت فرش دستباف با مشکلات عدیده ای مواجه است؛ از تأمین مواد اولیه‌ای مثل پشم و کرک تا افزایش مستمر هزینه‌های تولید و موانع صادرات و وجود رقبایی سرسخت که از هر فرصتی برای توسعه بازار استفاده می‌کنند و عدم وجود زنجیره کامل تولید در استان و کشور این وضعیت را بغرنج تر کرده است.
هزینه تولید فرش دستباف افزایش چشمگیری داشته است
یک کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار بازار در خصوص مشکلات هنر صنعت فرش دستباف تبریز گفت: یکی از مشکلات این صنعت، رکود اقتصاد ایران است که در نتیجه آن هزینه بالاسری تولید مواد اولیه و دستمزد قالیبافان به شکل چشمگیری افزایش یافته است.
حسن عدالتی ابراز داشت: افزایش روزافزون قیمت‌ها به افزایش هزینه تولید فرش انجامیده و پیدا کردن مشتری در بازار جهانی را برای صادرکنندگان ایرانی بیش از پیش دشوار کرده است.
وی ادامه داد: بیش از دو میلیون نفر در ایران در صنعت تولید فرش دستباف مشغول به کار بوده و بیش از یک میلیون نفر آنها بافنده فرش هستند.
بیش از دو میلیون نفر در ایران در صنعت تولید فرش دستباف مشغول به کار بوده و بیش از یک میلیون نفر آنها بافنده فرش هستند
عدالتی سپس افزود: مهم‌ترین علت افت صادرات فرش، محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی است که به صادرکنندگان ایرانی اجازه نمی‌دهد که فرش بفروشند و درآمد آن را به داخل کشور بازگردانند. دولت که با مشکل تأمین ارز برای واردات مواجه است، صادرکنندگان را موظف کرده که در بازه زمانی مشخصی بعد از صادرات، ارز حاصل را به داخل کشور برگردانند تا مجازات نشوند. این محدودیت یکی دیگر از موانع صادرات فرش دستباف ایران است.
وی گفت: در سه سال اخیر، بسیاری از بازرگانان قدیمی فرش ایرانی به علت ناتوانی از بازپرداخت تعهدات ارزی بارها به دادگاه فراخوانده شده‌اند؛ بنابراین، عجیب نیست که برخی از تاجران قدیمیِ فرش، صادرات را کنار گذاشته‌اند.
این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: حل مشکلات تولید کنندگان این صنعت هنرمندانه می‌تواند علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، افزایش قابل توجهی در درآمدهای صادراتی استان نیز ایجاد کند.
خود تحریمی مانع بزرگ در صادرات فرش است
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز نیز با اشاره به تاثیر تحریم ها در صادرات فرش تبریز در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: تحریم ها کمر صادرات فرش را شکست ولی خود تحریمی مانع بزرگتری در صادرات فرش بود.
اسماعیل چمنی گفت: در شرایط تحریم فرش ما صادر نمی‌شود اگر کسی هم بگوید تحریم ها اثری ندارد، این حرف درست نیست! فرش تقریبا یک کالای لوکس است به همین خاطر عموما افراد و کشورهایی که تمکن مالی خوبی دارند و جزو کشورهای توسعه یافته و مرفه هستند، می توانند مقصد صادرات فرش دستباف باشند و متاسفانه کشورهای ثروتمند فرش ما را به خاطر تحریم ها نمی خرند و حتی در صورت خرید هم به خاطر تحریم های بانکی امکان نقل و انتقال پول وجود ندارد و همین امر باعث شده تا فرش دستباف که بعد از نفت، صادرات دوم به حساب می آمد بازارهای جهانی اش را از دست بدهد.
وی افزود: در شرایط فعلی رقمی حدود ۵۰ میلیون دلار صادرات داریم که مبلغ بسیار کمی است و این در حالی است که در سال های ۹۱و۹۲ این رقم نزدیک به ۴۰۰میلیون دلار بود! این میزان کاهش صادرات واقعا ناراحت کننده است و به نوعی می تواند سفره هنرمندان و فعالین عرصه قالی ما را هم کوچکتر کند و این مسائل باعث شد که قیمت فرش پایین بیاید و به یک چهارم قیمت اصلی آن به فروش می رسد. از این رو لازم است تا دولت و متولیان امر وارد گود شوند زیرا ما بیشترین اشتغال زایی را در این حوزه داریم.
کاهش صادرات موجب بیکاری برای قشر قالیبافان شده و دیگر کسی علاقه ای به بافتن فرش ندارد
چمنی افزود: فرش جزو کالاهایی است که در ۳۱ استان کشور بافته می شود. از سویی کاهش صادرات موجب بیکاری برای قشر قالیبافان شده و دیگر کسی علاقه ای به بافتن فرش ندارد.
فرش دستباف به ۳۰ درصد قیمت واقعی به فروش می رسد
چمنی ابراز داشت: فرش دستباف علی رغم سختی کار این روزها به ۳۰ درصد قیمت واقعی آن صادر می شود البته برای همین مدل صادرات هم باز مشکل داریم. روزگاری قریب به ۲ میلیون نفر قالیباف در کشور داشتیم که از این طریق امرار معاش می کردند و امروز این تعداد به شدت کاهش یافته و به کمتر از نصف تقلیل یافته است.
وی سپس ادامه داد: اوضاع اقتصادی قالیبافان اصلا خوب نیست و به مشاغل حاشیه ای برای گذران زندگی روی آورده اند. از مشکلات دیگر در این حوزه نبود مدیریت واحد در این حوزه است. امروزه وزارت ارشاد، وزارت صمت، وزارت میراث فرهنگی، کمیته امداد و بخشی از مدیریت سازمان زندان‌ها در این بحث متولی امر حساب می شوند.
صادرات فرش تبریز نسبت به سال های گذشته به کمترین میزان رسیده است
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تبریز نیز در این خصوص گفت: صادرات فرش تبریز نسبت به سال های گذشته به کمترین میزان رسیده است.
یونس ژائله با اشاره به جایگاه ویژه صنعت فرش در حوزه های صادراتی گفت: برای توسعه این صنعت، اقدامات لازم از سوی اتاق تبریز و بهره گیری از ظرفیت های شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی در این خصوص انجام خواهد شد.
جام جهانی فوتبال فرصتی بی نظیر برای فرش دستباف تبریز
کارآفرین برتر کشور و فعال اقتصادی نیز در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به رکود بازار فرش دستباف کشور بر ضرورت احیای جایگاه فرش دستباف تبریز در جهان تاکید کرد.
احد عظیم زاده افزود: طی ماه های آینده جام جهانی فوتبال را در کشور قطر پیش رو داریم و میلیون ها نفر گردشگر از کشورهای مختلف جهان به این کشور سفر می کنند.
وی ابراز داشت: این مسابقات جهانی بهترین زمینه برای معرفی و فروش فرش تبریز به مردم نقاط مختلف جهان است. با فروش فرش تبریز در کشور قطر می توان مشتریان جدیدی را در سایر کشورها پیدا کرد.
عظیم زاده ادامه داد: برای همین منظور ما فروشگاه فرش تبریز را در کشور قطر افتتاح کرده ایم و معتقد هستیم جام جهانی فوتبال فرصتی بی نظیر برای فرش دستباف تبریز است.
فروشگاه فرش تبریز را در کشور قطر افتتاح کرده ایم و معتقد هستیم جام جهانی فوتبال فرصتی بی نظیر برای فرش دستباف تبریز است
کاهش مشتریان فرش تبریز تنها محدود به بازارهای جهانی نیست و متاسفانه در داخل کشور نیز شاهد کاهش شدید قدرت خرید فرش دستباف تبریز هستیم.
در همین خصوص احد هریسچیان صادر کننده فرش دستباف تبریز معتقد است مصرف داخلی فرش دستباف تبریز به خاطر توان پایین مالی کمتر شده است.
این فعال اقتصادی همچنین معتقد است با توجه به شرایط اقتصادی کشور، اقتصاد صنعت فرش نیز فلج شده که امیدواریم تسهیلات بانکی بتواند موثر واقع شود.
برای رونق صنعت فرش استان می‌توان یک برنامه کوتاه‌مدت و یک برنامه بلندمدت در نظر گرفت. در برنامه کوتاه‌مدت با کمک سازمان صمت و بانک‌ها برای ارائه تسهیلات خرید فرش اقدام کرد که درنهایت پول این تسهیلات وارد چرخه بازار فرش خواهد شد. در برنامه بلندمدت نیز می‌توان برنامه ایجاد کارگاه‌های بزرگ و حمایت از صاحبان آنها در جهت تولید انبوه و موردپسند بازارهای جهانی را در پیش گرفت.
نظر شما