هنگامه خاندوزی؛ بازار: بر اساس آمارها ۷۰ درصد شکر دنیا از چغندر و ۳۰ درصد آن از نیشکر تامین می‌شود به همین منظورکشت این محصول از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به لحاظ اقتصادی برای کشور توجیه دارد به اعتقاد کارشناسان، به علت سازگاری این محصول با انواع آب و خاک می‌توان کشت چغندرقند را در استان‌های مختلف گسترش داد. به همین منظور چند سالی است که کشت این محصول به صورت پاییزه در گلستان رواج یافته است تا هم از لحاظ اقتصادی جایگزین شالی شود و هم سفره‌های آب زیر زمینی به نابودی کشیده نشود.
اما به رغم تمام دلایلی که کشت چغندر را در گلستان توجیه پذیر می‌کند، کشاورزان و برخی کارشناسان معتقدند که با توجه به تنوع کشت در گلستان و آفت‌زا بودن چغندر، ترویج و گسترش کشت این محصول در دراز مدت به صلاح صنعت کشاورزی نیست و آفت این محصول، زراعت‌های دیگر را نیز به نابودی می‌کشاند.
کشت چغندر آفت‌زا است
یک کشاورز گلستانی در گفتگو با خبرنگار بازار ضمن گلایه از کشت چغندر در مزارع گلستان، گفت: متاسفانه با گسترش کشت چغندر آفت نیز در زمین‌های کشاورزی زیاد شده است. از طرفی کیفیت پایین سموم کشاورزی و خشکسالی منجر شده تا در سال‌های اخیر محصولاتی مانند سویا و پنبه که خواستگاه واقعی آن استان است به ثمر ننشیند.
کشاورزان و برخی کارشناسان معتقدند که با توجه به تنوع کشت در گلستان و آفت‌زا بودن چغندر، ترویج و گسترش کشت این محصول در دراز مدت به صلاح صنعت کشاورزی نیست
مهدی عسگری با بیان اینکه علاوه بر آن درگذشته صیفی‌جات در مزارع کشت می‌شد اما اکنون آفت به گونه‌ای است که محصولات به ثمر نمی‌رسند و اگر هم محصولی بدهند آفت زده و غیرقابل استفاده است، ادامه داد: خشکسالی و کمبود آب در دوره‌های قبل نیز در استان وجود داشته است و بازهم با توجه به حاصلخیزی خاک در گلستان کشاورزی وضعیت بهتری برخوردار بود. از زمانی که مزارع اطراف شروع به کشت چغندر کردند متاسفانه مشکلات کشاورزان در حوزه آفت ها چندین برابر شد.
خسارت چغندر به حاصلخیزی خاک
یک بهره بردار و کارشناس کشاورزی که نزدیک به ۴۰ سال در این حوزه مشغول فعالیت است در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به اینکه ترویج کشت چغندر بزرگ‌ترین خیانت به مردم گلستان است، گفت: تولید چغندرقند با چالش‌های بسیاری همراه است و با توجه به اینکه مربوط به اقلیم گلستان نیست خسارت جدی به این منطقه وارد خواهد کرد.
محمد رضا مقصودلو با بیان اینکه چغندر از لحاظ اقتصادی یک محصول ارزشمند است اما تولید آن چالش‌های زیادی از جمله مصرف زیاد آب، نابودی سفره‌های آب زیر زمینی، از بین بردن خاک و آفت‌زا بودن را برای منطقه ایجاد خواهد کرد، افزود: با توجه به اینکه آفت این محصول دو برابر دیگر محصولات است، باعث می‌شود که سم‌پاشی و استفاده از مواد شیمیایی بیشتر شود و به این ترتیب زیست بوم منطقه نابود خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه جمعیت آفات و بیماری‌ها با توجه به تنوع کشت در گلستان به شدت افزایش پیدا خواهد کرد، خاطرنشان کرد: به لحاظ فیزیکی نیز به دلیل عدم امکان تناوب زراعی باعث تخریب خاک خواهد شد حال آنکه مهمترین داشته کشاورزی گلستان خاک عالی است که با کشت چغندر قند خسارت سنگینی به حاصلخیزی خاک وارد می‌شود از سوی دیگر باید گفت کک چغندر، شته ریشه، زنجرک، سرخرطومی ها، مگس چغندر، طوقه برها و موارد بسیار دیگری از آفت‌های چغندر هستند که سبب می‌شود استفاده از آفت کش‌ها در منطقه زیاد شود.
اقدامات کارشناسی انجام شده
به رغم اینکه کشاورزان و کارشناسان کشت چغندرقند را یک تهدید برای آب و خاک این منطقه می‌دانند اما مسئولان این نظریه را رد می‌کنند و معتقدند مطالعات کارشناسی بر این محصول انجام شده و مشکلی ندارد. مدیر دانه‌های روغنی و توسعه کشت چغندر جهاد کشاورزی گلستان در این خصوص به خبرنگار بازار، گفت: برای ترویج کشت این محصول در منطقه کارهای کارشناسی انجام شده و آفت‌زا بودن کشت چغندر در گلستان درست نیست.
علی موسی‌خانی ادامه داد: آفت بالقوه در گلستان وجود دارد و این افت را چغندر به وجود نیاورده و کشاورز برای کنترل آفت باید برای همه محصولات هزینه کند تا بتوانند این مسئله را کنترل کند همچنین باید تاکید کرد که از سال ۹۴ کشت چغندر در گلستان توسعه پیدا کرد لذا کشت این محصول در سال‌های نخست در مساحت ۸۰ هکتار از اراضی استان انجام شد و در حال حاضر چهار هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی گلستان چغندر کشت می‌شود.
وی با بیان اینکه خوزستان چهار برابر گلستان سطح زیرکشت چغندر پاییزه دارد، افزود: بیش از ۱۵ سال این محصول در خوزستان کشت می‌شود اما در خصوص آفت‌زا بودن این محصول گلایه‌ای از سوی کشاورزان وجود نداشته است. کمیته کشت این محصول ماهانه مزارع را رصد و پایش می‌کند و توصیه‌های لازم را برای بالا بردن کیفیت محصول چغندر در استان می‌کنند.
نیازسنجی کشت
رئیس مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی گلستان نیز در این خصوص به خبرنگار بازار، گفت: برای اینکه محصولی در یک منطقه کشت شود، تحقیقات علمی انجام می‌شود و مزیت‌ها و معایب آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
آفت بالقوه در گلستان وجود دارد و این افت را چغندر به وجود نیاورده و کشاورز برای کنترل آفت باید برای همه محصولات هزینه کند
ابوالفضل فرجی اصلی‌ترین عامل تصمیم‌گیری برای کشت یک محصول کشاورزی اقتصادی بودن آن محصول با توجه به نیاز کشور دانست و گفت: در مورد چغندر بحث‌های زیادی است اما کشور بر اساس نیازها تصمیم به کشت یک محصول در منطقه می‌گیرد. حدود دو تا ۲.۵ میلیون تن کشور نیاز به شکر دارد و سالانه ۷۰۰ هزار تن واردات این محصول را داریم.
وی کشت پاییز چغندرقند را جایگزین خوبی برای شالی دانست و افزود: کشت شالی اگر چه از لحاظ اقتصادی درآمد خوبی برای کشاورز دارد اما با توجه به از بین رفتن سفره‌های آب زیرزمینی صدمات زیادی برای منطقه ایجاد خواهد کرد به همین منظور کشت پاییزه چغندر در استان‌های مانند گلستان و خوزستان که پاییز و زمستان نسبتاً ملایمی دارند شکل گرفته است.
۵۸۰ آفت وجود دارد
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان با بیان اینکه هر گیاهی آفت و بیماری‌های خاص خودش را دارد، تصریح کرد: گلستان به دلیل شرایط آب و هوای خاص دارای اقلیم‌های مختلف و تنوع محصولات زراعی و باغی است و همین مسئله سبب شده که از حدود ۶۰۰ نوع بیماری و آفت‌های که در کشور شناسایی شده ۵۸۰ نوع آن در گلستان وجود دارد.
با توجه به همه گلایه‌مندی‌های که در خصوص کشت محصول چغندر از سوی کشاورزان وجود دارد اما مسئولان معتقد هستند که کشت این محصول مشکلی را در منطقه ایجاد نخواهد کرد. ما نیز امیدواریم که این مسئله درست باشد و در آینده نه چندان دور به جایی نرسیم که تاوان این اشتباه را با نابودی صنعت کشاورزی در گلستان دهیم.
نظر شما