بازار؛ گروه استانها: بر کسی پوشیده نیست که صنعت ساختمان سازی و رشد پروژه‌های عمرانی طبق داده‌های کشوری جزو بزرگ‌ترین صنایع کشور به شمار می‌رود چرا که هرچه با رشد جمعیت روبرو شویم در قبال آن تقاضا برای ساخت و سازها هم بیشتر خواهد شد.
در این میان با توجه به این که صنعت ساخت و ساز و ساختمان سازی کشور سنتی است زمان تحویل پروژه‌های مهم عمرانی زمان بر و بازگشت سرمایه برای سرمایه‌گذاران این امر نیز چالش‌هایی است که همیشه با آن روبرو هستیم.
اما اگر صنعت ساختمان سازی و روند ساخت و ساز در کشور از پیله سنتی بودن خود خارج و به سمت تکنولوژی‌های فناورانه قدم بردارد صنعت ساخت و ساز ما ارتقا و رشد چشمگیری خواهد یافت؛ با توجه به نامگذاری سال ۱۴۰۱ از سوی مقام معظم رهبری به نام سال «تولید؛ دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» برای بررسی ورود فناوری‌های دانش بنیان به صنعت ساختمان سازی و توسعه شهری خبرنگار بازار با «سعید خلیلی»، مدیرعامل شرکت «بنایار مهراز ایرانیان» که در زمینه مدل سازی «بی ای‌ام» یا مدل سازی معماری و سازه برقی، مکانیکی یک پروژه قبل از ساخت در محیط نرم‌افزاری مدل‌سازی و مصورسازی می‌کند و در نهایت فناورانه در اختیار پیمانکاران و کارفرمایان قرار می‌دهد گفت‌وگویی انجام داده که بدین شرح است.
* در ابتدا ضمن معرفی خود شرکت دانش‌بنیانی که در آن فعالیت دارید را معرفی بفرمایید؟
سعید خلیلی، مدیرعامل شرکت «بنا یار مهراز ایرانیان»، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مدیریت ساخت و پروژه از دانشگاه UTM مالزی هستم شرکت ما یک شرکت فناورانه به نام «بنا یار مهراز ایرانیان» است که ارائه‌دهنده خدمات نوین مبتنی بر مدل‌سازی اطلاعات ساخت (BIM) در کشور است.
ماهیت این شرکت ارائه خدمات فناورانه در صنعت ساخت بوده و با توجه به پیشرفت‌های روز دنیا، آخرین فناوری‌های علمی را در اختیار کارفرمایان، مشاوران و پیمانکاران قرار می‌دهد اگر به‌صورت مختصر تعریفی از BIM بخواهیم داشته باشیم، می‌توان آن را به «ساخت قبل از ساخت» یک پروژه تعبیر کرد؛ بدین ترتیب که همه بخش‌های معماری، سازه برقی و مکانیکی یک پروژه قبل از ساخت در محیط نرم‌افزاری مدل‌سازی و مصورسازی شده و نهایتاً در همین نرم‌افزارها تجمیع می‌شود.
همه بخش‌های معماری، سازه برقی و مکانیکی یک پروژه قبل از ساخت در محیط نرم‌افزاری مدل‌سازی و مصورسازی شده و نهایتاً در همین نرم‌افزارها تجمیع می‌شود
بدین ترتیب مشاور BIM، یک ماکت دیجیتالی حاوی اطلاعات تشکیل شده که قابلیت بهره‌برداری در طول چرخه حیات پروژه را برای تمامی ذی‌نفعان فعال در پروژه (کارفرما، طراحان، پیمانکاران، ناظرین، مدیران پروژه، ... و بهره‌بردار نهایی) را فراهم می‌کند. همچنین از این اطلاعات به‌منظور استفاده از فناوری واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) استفاده می‌شود.
اعضای هیئت مدیره این شرکت افتخار حضور در تیم تدوین‌کننده اولین و تنها دستورالعمل اجرایی پیاده‌سازی مدل‌سازی اطلاعات ساخت (BIM) در پروژه‌های نظام فنی اجرایی کشور را که توسط دانشگاه علم و صنعت ایران برای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران تدوین شد را دارند که به‌عنوان اعضای ارشد و کلیدی این تیم فعالیت می کنند (این دستورالعمل در شهریورماه ۱۴۰۰ رونمایی شد).
* اهمیت مدل سازی در صنعت ساختمان سازی چیست؟
طی فرآیند پیاده‌سازی BIM در پروژه‌ها، یک ماکت دیجیتالی حاوی اطلاعات از پروژه تولید شده و بدین ترتیب از همه اشتباهات، دوباره‌کاری‌ها و تداخل‌هایی که در حین اجرای یک پروژه امکان بروز داشته باشد جلوگیری می‌شود. از سوی دیگر این ماکت دیجیتالی به‌منظور استخراج اطلاعات دقیقی از مصالح مورد استفاده در پروژه‌ها و همچنین برآورد مالی از آن‌ها مورد استفاده گسترده‌ای قرار می‌گیرد.
این شرکت از سال ۹۷ در پارک علم و فناوری استان قم فعالیت خود را آغاز کرده و دارای مجوز فناورانه ارائه خدمات مبتنی بر مدل‌سازی اطلاعات ساخت (BIM) در صنعت ساخت کشور است. از سوی دیگر این شرکت در سال ۱۴۰۰ موفق به اخذ نشان خلاقیت و عضویت در زیست‌بوم شرکت‌ها و صنایع خلاق معاونت علمی و پژوهشی ریاست جمهوری در حوزه ارائه خدمات فناورانه در صنعت ساخت شد.
* به نظر شما استفاده از ایده‌های فناورانه و دانش‌بنیان در حوزه شهری چه اهمیتی دارد؟
با توجه به نتایج و آمارهای منتشر شده از آخرین تحقیقات روز دنیا، یکی از فاکتورهای تعیین‌کننده در میزان بهره‌وری یک صنعت و همچنین میزان رضایت بهره‌برداران نهایی از آن، میزان دیجیتالی شدن آن صنعت و رابطه مستقیمی با میزان بهره‌وری آن در طول چرخه حیات آن را دارا است.
ماکت دیجیتالی حاوی اطلاعات تشکیل شده که قابلیت بهره‌برداری در طول چرخه حیات پروژه را برای تمامی ذی‌نفعان فعال در پروژه (کارفرما، طراحان، پیمانکاران، ناظرین، مدیران پروژه، ... و بهره‌بردار نهایی) را فراهم می‌کند
این موضوع در خصوص صنعت ساخت در دنیا و همچنین در کشور ما ایران در پایین‌ترین سطح خود قرار داشته و به این دلیل نیاز ورود صنعت ساخت به حوزه فناوری و دانش‌بنیانی به‌منظور تطبیق هر چه بیشتر آن با دنیای دیجیتال از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
از نتایج مستقیم بالا بردن سطح فناوری در حوزه ساخت‌وسازهای شهری می‌توان به حفاظت از منابع ملی در سطح خرد و کلان، ایجاد بانک اطلاعاتی دقیق از پروژه‌های اجرایی در بخش عمومی و خصوصی، پدافند غیرعامل و حرکت به سمت تشکیل شهرهای هوشمند اشاره کرد.
* شرکت شما در حوزه ساختمان چگونه ورود کرده است؟
شرکت بنا یار مهراز ایرانیان با توجه به نیازهای فناورانه صنعت ساخت کشور و همچنین خلأ موجود در آن، اقدام به بومی‌سازی خدمات روز و فناورانه جهان ازجمله BIM، واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، تحلیل انرژی ساختمان‌ها و ... کرده و با توجه به نیاز به‌خصوص هر یک از پروژه‌ها و هر یک از شخصیت‌های آن (اعم از کارفرما، مشاور، پیمانکار) اقدام به سرویس‌دهی این خدمات فناورانه به آن‌ها را می‌کند.
ارائه این خدمات در طیف وسیعی از پروژه‌ها اعم از پروژه‌های مسکونی، تجاری، اداری، درمانی، آموزشی، صنعتی، ریلی و مترو، فرودگاهی، صنعتی، نفت و گاز و پتروشیمی صورت می‌پذیرد و با توجه به سطح فناوری و میزان جزئیات مورد نیاز آن پروژه نیروی متخصص مورد نظر اختصاص می‌یابد.
حمایت‌های حاکمیتی از محصولات و خدمات دانش‌بنیان باید بیشتر از این که مالی باشد، معنوی و در راستای ایجاد بازاری بزرگ‌تر و آشنایی و اقبال و ترغیب بیشتر مردم برای استفاده از این خدمات باشد
با توجه به اهمیت بسط و گسترش این فناوری‌ها و مفاهیم نوین در سراسر کشور عزیزمان ایران، در طول سال اعضای هیئت‌مدیره این شرکت در درس گروهی‌های مختلف آموزشی در سطوح مختلف ملی و منطقه‌ای شرکت کرده و همچنین سیاست جذب نمایندگی در استان‌های مختلف کشور را پیش‌گرفته است.
در حالی حاضر نمایندگان این شرکت در استان‌های خراسان رضوی، سمنان، البرز و کرمان در حال معرفی و ارائه خدمات فناورانه به متقاضیان صنعت ساخت کشور هستند.
* مهمترین دستاوردهای فناورانه شرکت دانش بنیان شما در صنعت ساخت و ساز چیست؟
با تلاش‌های صورت گرفته در کشور استقبال بسیار خوبی از این خدمات فناورانه صورت پذیرفته است؛ این شرکت افتخار انجام پروژه‌های مهمی در سطح کشور را دارد که از مهمترین دستاوردهای این شرکت پیاده‌سازی بخشی از پروژه‌های اقدام ملی شهر سیرجان (برای اولین بار در کشور)، پیاده‌سازی BIM در پروژه فرودگاه بین‌المللی جزیره زیبای کیش (با همکاری دانشگاه هنر اصفهان) را نام برد.
همچنین آموزش و ترویج فناوری‌های نوین مبتنی بر مدل‌سازی اطلاعات ساخت (BIM) در دبیرخانه سازمان مناطق آزاد تجاری و اقتصادی کشور، پیاده‌سازی BIM در بخشی از پروژه ملی خط انتقال نفت کوره به جاسک، پیاده‌سازی BIM و شبیه‌سازی حریق در حرم مطهر امامین جوادین(ع) در شهر کاظمین عراق، پیاده‌سازی BIM در پروژه توسعه صحن حرم مطهر حضرت زینب(س) در کشور سوریه و ده‌ها پروژه مهم دیگر را عنوان کرد.
* آیا در پروژه‌های عمرانی شهر قم هم ورود داشته‌اید؟
در شهر مقدس قم پیاده‌سازی BIM در ساختمان اداری سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استان قم، پیاده‌سازی واقعیت مجازی در پروژه مسکونی ۴۷۰ واحدی افق متعلق به سازمان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، پیاده‌سازی BIM در کلینیک بیمارستان شهید بهشتی استان قم را می‌توان نام برد.
* در آینده قرار است در حوزه شهری چگونه ورود کنید؟ آیا ایده شما بازخورد و دستاورد خوبی به همراه داشته است؟
بسط و گسترش و فرهنگ‌سازی مفاهیم نوین و فناورانه در صنعت ساخت کشور از رسالت‌های این شرکت است؛ این شرکت با رصد آخرین فناوری‌های حوزه صنعت ساخت در جهان نسبت به ورود و بومی‌سازی آن‌ها در کشور اقدام خواهد کرد و همچنین با شناسایی نیازهای فناورانه موجود در کشور نسبت به ارائه راه‌حل‌های دانش‌بنیانی و فناورانه اقدام می کند.
* با توجه به نامگذاری شعار سال از سوی رهبر انقلاب چگونه می‌توان از ایده‌های دانش‌بنیان بهره گرفت؟
با توجه به عنایت مقام معظم رهبری به موضوع محصولات و خدمات دانش‌بنیان در کشور، اولین گام در این مسیر را می‌توان به معرفی این محصولات و خدمات در رشته‌های مختلف به مردم و همچنین افراد مختلف در صنایع کشور در نظر گرفت.
پیاده‌سازی واقعیت مجازی در پروژه مسکونی ۴۷۰ واحدی افق متعلق به سازمان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
در گام بعدی با تسهیل کردن ارائه این محصولات و خدمات به متقاضیان داخل کشور و حتی خارج از کشور می‌توان میزان سهم بازار از این خدمات و محصولات را در کشور گسترش داده و درنهایت شاهد نتایج مثبت آن در عرصه‌های مختلف کشور بود.
به عقیده این‌جانب، حمایت‌های حاکمیتی از محصولات و خدمات دانش‌بنیان باید بیشتر از این که مالی باشد، معنوی و در راستای ایجاد بازاری بزرگ‌تر و آشنایی و اقبال و ترغیب هر چه بیشتر مردم برای استفاده از این خدمات باشد مطمئناً نتایج مثبت آن را شاهد خواهیم بود.
* آیا در این راه با مشکلاتی هم روبرو هستید؟
امور مالیاتی و مخصوصاً بحث بیمه تأمین اجتماعی از دغدغه‌های همیشگی شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور که عمدتاً نوپا هستند و نیاز به بازبینی اساسی در راستای تسهیل امور مرتبط با آن دارد.
نظر شما