به گزارش بازار، عراق که با بحران شدید کم‌آبی مواجه است، خواستار افزایش حق‌آبه خود از رودهای دجله و فرات شده در مقابل، ترکیه به دنبال از سرگیری صادرات نفت از اقلیم کردستان عراق است.
در توافق کوتاه‌مدت درخواست برای افزایش جریان آب به نقل از برخی منابع یک میلیارد متر مکعب در طول ۵۰ روز و همچنین توافق اولیه برای ازسرگیری صادرات نفت در حدود ۲۳۰ هزار بشکه در روز، نشان‌دهنده ظهور زمان اعمال اهرم جدید آنکارا برای فشار بر دو همسایه جنوبی خود است.
نهادهای زیست‌محیطی هشدار دادند که شبکه سدهای ترکیه به شدت جریان آب ورودی به عراق را کاهش داده و بحران شدید موجود را تشدید کرده است. ترکیه طی چهار دهه حدود ۲۰ سد ساخته است که تقریباً ۸۰ میلیارد متر مکعب آب هشت برابر ظرفیت سد موصل را در خود جای داده است.
هفته گذشته وزارت دفاع ترکیه به شکل رسمی اعلام کرد که با تصویب پارلمان است کشور، به حضور و عملیات نظامی در عراق و سوریه ادامه خواهد داد. برخلاف دولت سوریه که وابسته ترکیه محسوب می‌شود، عراق مخالف این حضور است.
با این حال فروپاشی ساختاری حاکمیت عراق در دهه ۲۰۰۰ میلادی، افزایش خودمختاری اقلیم، عدم وجود قدرت متمرکز در ساختار حاکمیتی و بیش از یک دهه جنگ، این کشور را به محلی برای تنازعات قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مبدل ساخته است. جدا از ناتوانی در حفاظت از منافع ملی یا دجله و فرات که اساس تمدنی عراق برپایه آن قرار دارد، مجموعه موارد ذکر شده سبب تبدیل عراق به بازیگری وابسته‌تر به ترکیه خواهد شد.
ایران نیز در معرض تهدیدات مشابهی قراردارد و از قربانیان اصلی ایجاد قدرت سیاسی از طریق پروژه‌های مهار آب بوده است. به جز حوضه فلات مرکزی، منشأ دیگر حوضه‌های آبریز تغذیه‌کننده ایران، در خارج از جغرافیای ما قراردارند و کشورهایی مانند افغانستان و ترکیه به‌طور علنی از ابزار آب برای مقاصد سیاسی و ابزار فشار بر ایران استفاده کرده‌اند. با تشدید بحران، نقش آب در سیاست خارجی منطقه تنها پررنگ‌تر خواهد شد.
این فشار از سمت آنکارا در آینده نزدیک و با تکمیل پروژه‌های ترکیه در بالادست ارس تشدید خواهد شد و تاثیر مستقیمی بر تنش‌های آبی در ایرانی خواهد داشت که امروز نیز شاهد ناآرامی‌ها و اعتراضات آبی است؛ اعتراضاتی که به سادگی می‌توانند مورد بهره‌برداری خارجی نیز قرارگیرند. باید به‌یاد داشت که خشک‌سالی و مشکلات ناشی از سدسازی ترکیه از جمله پیش‌زمینه‌های اصلی شروع ناآرامی‌ها و نهایتاً جنگ داخلی در سوریه بود.
نظر شما