حفظ بازار انرژی، نیازمند بهینه‌سازی مصرف داخلی است

به گزارش بازار به نقل از اتاق ایران، حوزه انرژی درگیر مشکلات زیادی است؛ از عدم مصرف بهینه تا از دست دادن سهم بازار، تغییر ترکیب سبد انرژی و کاهش سرمایه‌گذاری‌ها از مواردی هستند که اهمیت و داشتن استراتژی در دوران گذار را دوچندان می‌کنند.

رضا پدیدار، عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران می‌گوید: از مدت‌ها قبل عنوان می‌شد که تراز گازی ایران در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ منفی می‌شود. در حال حاضر تراز گازی ایران در مقایسه با سال قبل شرایط خوبی ندارد؛ البته افزایش مصرف سوخت و بر هم خوردن توازن نه به دلیل رشد اقتصادی بلکه به دلیل مصرف بی‌رویه، سوبسیدهای بالای انرژی، عدم بهره‌وری انرژی و غیره در کلیه بخش‌های زنجیره عرضه است.

پدیدار می‌گوید: اگر افزایش مصرف انرژی در کشورهای دیگر به مفهوم رشد اقتصادی است در ایران مفهوم دیگری دارد. افزایش مصرف گاز به معنی افزایش مصرف بی‌رویه و غیر بهینه منابع انرژی در بخش‌های مختلف خانگی، صنعتی، حمل‌ونقل، کشاورزی، خوراک پالایشی و غیره است و همه این بخش‌ها دارای سوبسیدهای بالای سوخت هستند. متأسفانه صنایع ایران به‌شدت وابسته به یارانه‌های انرژی و صنایعی کم بازده، انرژی‌بر و کم اشتغال هستند.

عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران ادامه می‌دهد: ایران در دهه‌های گذشته میلیاردها دلار برای توسعه میادین گازی، انتقال گاز از طریق خطوط لوله به اکثر مناطق کشور هزینه کرده و برنامه‌های بلند پروازانه برای صادرات گاز به کشورهای همسایه دارد.

پدیدار ادامه می‌دهد: وضعیت گاز ایران دشوار شده است؛ گاز ایران در حال حاضر عراق و ترکیه صادر می‌شود و پروژه‌های صادرات گاز از طریق خط لوله به پاکستان و عمان در دست اقدام است که متأسفانه به دلیل تحریم‌ها فعلاً متوقف مانده است.

رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران می‌گوید: وضعیت دشوار بازار گاز ایران بر برنامه سایر کشورها تأثیر می‌گذارد و کاهش صادراتش مشتریان کلیدی ایران یعنی عراق و ترکیه را مجبور می‌کند تا به فکر منابع جایگزین تأمین سوخت باشند و از خاموشی‌های برق پیشگیری کنند. مثلاً روز گذشته عادل کریم، وزیر برق عراق گفته است: این کشور حدود ۶ گیگاوات ظرفیت برق دارد که حدود یک‌سوم از آن پس از قطع صادرات گاز ایران به دلیل هوای سرد، از مدار تولید خارج‌شده است. البته کاهش صادرات گاز از ایران، به ترکیه هم آسیب‌زده و با ایجاد بدترین بحران انرژی این کشور در دهه‌های اخیر باعث کاهش منابع برق برای کاربران صنعتی شده است.

او می‌گوید: البته ایران قرارداد صادرات بلندمدت گاز به ترکیه، عراق و ارمنستان دارد و خود را متعهد به آن قراردادها می‌داند. ولی اگر کشورهای هدف، متقاضی واردات گاز بیشتری باشند ایران با توجه به شرایط مصرف داخلی و میزان سرمایه‌گذاری موفق نخواهد شد.

پدیدار می‌گوید: صادرات گاز ایران به ترکیه با نوساناتی روبروست و میزان صادرات روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب انجام می‌شود، البته این میزان تا ۴۰ میلیون مترمکعب هم در نوسان است.

پدیدار در پاسخ به اینکه می‌گویند آذربایجان می‌تواند رقیب جدی بازار گاز ایران در ترکیه باشد، می‌گوید: آذربایجان سال گذشته از خط لوله ترانس آدریاتیک ۱۹ میلیارد مترمکعب گاز صادر کرده که شامل ۸.۵ میلیارد مترمکعب به ترکیه بوده است. این میزان صادرات در مقابل صادرات ایران به ترکیه خیلی پایین است. من تصور نمی‌کنم اذربایجان جای ایران را در بازار ترکیه بگیرد. شاید میزان صادرات گاز آذربایجان در کل صادرات خود به اروپا و تکریه، به حجم صادرات ایران به ترکیه نمی‌رسد. ولی گاز آذربایجان آلترناتیویی است که می‌تواند بخشی از نیاز گاز ترکیه را تأمین کند. البته ترکیه از خط لوله مستقیم استریم از روسیه هم گاز وارد می‌کند. بخش عمده گاز ترکیه از روسیه و بعد ایران و در مرحله سوم از آذربایجان تأمین می‌شود.

او تاکید کرد: با توجه به همه شرایط دولت باید سیاست‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی را در پیش بگیرد؛ باید جلوی شتاب مصرف انرژی گرفته شود تا ایران بتواند تعهدات گازی خود را عملیاتی کند. ایران با روش صحیح بهینه‌سازی مصرف انرژی می‌تواند جایگاه خود را در بازارهای منطقه حفظ کند وگرنه شرایط برای حفظ جایگاه انرژی ایران دشوار می‌شود.