بازار؛ گروه استانها: معدن زغال‌سنگ «آق دربند» خراسان رضوی در این استان بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین معدن زغال‌سنگ شمال شرق کشور است که نیاز سوخت واحد های فولادسازی در خراسان را تأمین می‌کند.
«آق دربند» نام روستایی در شهرستان سرخس واقع در ۱۵۰ کیلومتری شمال شرق مشهد است که اغلب روستائیان به‌عنوان کارگر در این منطقه در این معدن مشغول به کار هستند.
معدن آق دربند سرخس تاکنون فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته چنانچه از پنجم شهریورماه سال ۱۳۹۹ به دلیل بروز برخی مشکلات ایمنی و جان باختن دو کارگر، بسته شد اما با شروع مجدد به کار این معدن اما کارگران این معدن هنوز نتوانسته‌اند حقوق معوقه خود را دریافت کنند.
حقوق معوقه در این معدن البته سابقه‌ای دیرینه دارد و به دلیل تغییرات مدیریتی کارگران و معدن کاران طی شش سال گذشته تاکنون به‌طور مکرر برای دریافت حق‌وحقوق خود در مقابل استانداری خراسان رضوی دست به تجمع زدند به‌گونه‌ای که این تجمعات در تابستان سال ۱۳۹۶ به بیش از سه بار رسید.
آق دربند که تنها واحد معدنی تولیدکننده «کک» در خراسان رضوی به شمار می‌آید، علاوه بر اکتشاف و استخراج ، دارای واحدهای زغال شویی و کک پزی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است که سالانه حدود هشت هزار تن کک تولید می‌کند که ۳۱ درصد از سهام این شرکت به آستان قدس و ۷۰ درصد آن به بخش خصوصی تعلق دارد اما باوجوداینکه تولیدات خود ا به صنعت پول‌ساز فولاد می‌فروشد اما همیشه کارگرانش از کمترین حقوق و مزایا برخوردار هستند.
متأسفانه جدا از حقوقی که همواره با تأخیر پرداخت‌شده است پیش‌ازاین عدم توجه بهره‌بردار به اخطاریه‌ها جهت اجرای سیستم تهویه مصنوعی، تجهیز کردن معدن به وسایل گاز سنج مناسب، کپسول‌های خود نجات و تجهیزات امداد و نجات، آمبولانس و تجهیزات آتش‌نشانی دو تن از کارگران این معدن جان خود را از دست دادند که این موضوع موجب تعطیلی و حتی بازداشت سرپرست این معدن شد.
صنعت پول‌ساز با کارگران فقیر
حسین کلایی یکی از فعالان معدن در خراسان رضوی در خصوص اجحاف در حق کارگران این معدن به بازار می‌گوید: فولاد کالایی گران‌قیمت است که برای تولید آن به کک نیاز است و این ماده را کارگران معدن از دل زمین با هزاران مشقت به بیرون می کشند اما در قبال این زحمات کمترین دستمزد به معدن کاران زغال‌سنگ داده می‌شود و یک معدن کار در بهترین حالت چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تومان حقوق بیشتری نمی‌گیرد.
وی در خصوص وضعیت معدن آق دربند سرخس به ما می‌گوید: تا قبل از انفجار و کشته شدن دو کارگر در این معدن مگر ما بازرس معدن، بازرس اداره کار، مسئول بیمه و یا مسئول فنی نداشتیم! اما شما مشاهده می‌کنید که باوجوداین همه اهرم نظارتی اما این معدن حتی وسایل ابتدایی امداد و نجات را هم در اختیار نداشت و درست در زمان انفجار اصلاً مسئول فنی در محل معدن حضور نداشته است!
کلایی با اشاره به این موضوع که اجرای مقررات ایمنی در معادن مطلوب نیست به ما می گوید: مثلاً گاز سنجی به‌صورت مستمر و طبق قواعد انجام نمی‌شود و کارگران همیشه درخطر هستند و حتی ماسک‌ها جوابگوی جلوگیری از ورود غبار زغال به ریه این کارگران در عمق زمین نیستند و لذا اگر به دلیل نبود ایمنی جان خود را از دست ندهند اما به دلیل شرایط بیماری ریوی خیلی زود زمین‌گیر و ازکارافتاده می‌شوند.
وی ادامه می دهد: در معدن آق دربند هم سهل‌انگاری و عدم انجام عملیات گاز سنجی و بررسی‌های لازم توسط مسئول ایمنی معدن قبل از انجام عملیات آتش باری نمونه بارز تضییع حق و حقوق کارگران بوده است.
این فعال معدن در خراسان رضوی توضیح می‌دهد: قبل از انفجار در این معدن یک هفته قبل سه تن از کارکنان در تونل دچار گازگرفتگی شده بودند که حتی گزارش موضوع به مسئولان ذی‌ربط ارائه نشده بود و لذا این سهل انگاری موجب شد تا دو نان‌آور خانواده جان خود را از دست بدهند.
دست کارگر به‌جایی بند نیست
کلایی در این رابطه به بازار می‌گوید: با همه این احوال و مشکلاتی که یادآور شدم اما کارگران پایین‌ترین حقوق ممکن طبق قانون کار را دریافت می‌کنند و قوانین متعدد و گاه متناقض یکی از مشکلات محیط‌های کار ازجمله معادن است که در این راستا قوانین ما به پالایش نیاز دارد.
این فعال معدنی با تأکید بر این موضوع که برای اجبار کارفرما و کارگاه‌ها درزمینه دستمزد باید فکری کرد اظهار کرد: هم‌اکنون به دلیل بعضی قوانین دست شرکتها باز گذاشته‌شده است مثلاً درزمینهٔ مابه‌التفاوت حقوق کارگران شرکتی و پیمانکاری خلأ قانونی داریم.
وی ادامه می دهد: اصلاً منصفانه نیست که همه اقشار کارگری حقوق یکسانی که اداره کار می‌گوید را دریافت کنند.از طرفی قراردادها همه کوتاه‌مدت است و ممکن است این کارگران امروز سرکار باشند اما فردا اخراج شوند از طرفی هم‌دستشان به‌جایی بند نیست زیرا همگی اول قرارداد امضا می‌دهند که همه حقوق و مزایایشان را دریافت کرده و حتی برخی آن‌ها مجبور می‌شوند سفته و یا وثیقه بگذارند تا بعداً شکایت نکنند!
وی بابیان اینکه حتی برخی کارفرمایان در بخش خصوصی فیش‌های غیرواقعی صادر می‌کنند افزود: کارفرمایان بخشی از حقوق را به‌عناوین‌مختلف جدا به‌حساب کارگر واریز می‌کنند تا به این وسیله و فرار بیمه‌ای هزینه کمتری را به سازمان‌های بیمه پرداخت کنند.
کلایی اظهار می کند: با این فرار بیمه‌ای کارفرما بیمه کمتری برای کارگر رد می‌شود و پس از مدتی کارگر متوجه می‌شود که تعداد سال‌های بیمهاش از تعداد سال‌هایی که کارکرده کمتر است. وی بابیان اینکه پس از ۲۲سال کار در معدن فقط ۱۸سال بیمه دارد، میافزاید: گاه هرماه ۱۰روز بیمه کمتر برای کارگر پرداخت می‌شود تا مجبور نباشند به‌موقع او را بازنشست کنند.
صدای کارگران شنیده نمی‌شود
نماینده کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور در شورای عالی حفاظت فنی وزارت کار نیز در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: متأسفانه صدای کارگران استان شنیده نمی‌شود و تنها خبر و صدایی که از آنان شنیده می‌شود، ریزش تونل و فوت دو تن از کارگران این معدن بود که رسانه‌ها آن را برجسته کردند.
احسان سهرابی با اشاره به اینکه خواسته جدی کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار خراسان رضوی رسیدگی به مطالبات معوقه کارگران معدن آق دربند سرخس است افزود: امروز باید صدای تشکل‌های کارگری در این مطالبات شنیده شود.
کارگران معدن زغال سنگ آق دربند سرخس افزون بر ۱۱ ماه است که حق و حقوق آن ها به تعویق افتاده است
وی بابیان اینکه کارگران این معدن اعتقاد به شکایت ندارند و باید به مشکلاتشان رسیدگی شود افزود: در حال حاضر افزون بر ۱۱ ماه است که حقوق کارگران معدن زغال‌سنگ آق دربند سرخس به تعویق افتاده است.
عضو هیئت‌مدیره کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان خراسان رضوی بیان کرد: کارگران معدن زغال‌سنگ آق دربند سرخس ۱۱ ماه حقوق معوقه و ۱۵ روز حقوق اردیبهشت ۹۳ و یک ماه عیدی سال ۱۳۹۹ را از کارفرمای خود طلب دارند.
وی بیان کرد: این کارگران زحمتکش صبورانه و مأخوذبه‌حیا کار می‌کنند و هرگز خط تولید را متوقف نکرده‌اند و مصداق بارز اقتصاد مقاومتی در استان همین ۶۰ نفر معدنچی هستند. این اقشار از دهک‌های آسیب‌پذیر جامعه هستند و اگر به‌حق شان نرسند در معرض مشکلات حادی قرار می‌گیرند.
سهرابی به بازار گفت: سؤالی که وجود دارد این است که مدیرکل اداره کل تعاون و کار رفاه اجتماعی خراسان رضوی، معاون روابط کار آیا اگر دو ماه حقوق نگیرند، این شرایط را تحمل می‌کنند؟ این کارگران خدوم زحمتکش پا به اعماق زمین می‌گذارند و با کمترین امکانات سبب ارزش‌افزوده برای سهامداران می‌شوند اما صدای این ۶۰ نفر را چه کسی می‌شنود؟
سکوت مسئولان اداره کار خراسان رضوی
به گزارش خبرنگار بازار از آن جا که مدت مدیدی است تمامی مصاحبه ها با کارشناسان و مسئولان سازمان ها منوط به هماهنگی با روابط عمومی ادارات شده است لذا تلاش چندین باره ما با روابط عمومی اداره کار، تعاون و رفاه خراسان رضوی بی‌نتیجه ماند و با وجود طرح موضوع و ارسال سوال‌های محور مصاحبه اما روابط عمومی این اداره کل از پاسخ به سوالات و تلفن‌های بی‌شمار خبرنگار بازار خودداری کرد.
نظر شما