بازار؛ گروه صنعت: اگر چه در سالهای اخیر مردم ایران تحت تاثیر تحریم های ظالمانه با تورم های زیاد مواجه بوده اند اما در ماه های اخیر بخشی از این فشارها در همه نقاط جهان به دلیل گرانی های مواد غذایی، انرژی و فلزات قابل مشاهده است. یعنی شما درهر جای دنیا که باشید به ناچار تحت تاثیر افزایش قیمت های اخیر قرار گرفته اید. برای مثال، کنشا هاری، مادر شش فرزند و ساکن کانادا، دو هفته پیش ویدئویی را در شبکه های اجتماعی منتشر کرد که میلیون ها بازدیدکننده داشت و در گزارشی از سی‌بی‌اس نیوز، او مصاحبه‌ای با «هری» انجام داد که از تلاش‌هایش برای یافتن پول کافی برای تغذیه فرزندانش می‌گوید، اگرچه از حمایت دولت به شکل کوپن‌های غذایی برخوردار است، اما میزان کالاهایی که می‌تواند بخرد کاهش یافته است زیرا با افزایش قیمت ها همچنان میزان حمایت ها ثابت مانده است.
سطوح تورم در حال حاضر در سال های اخیر بی‌سابقه بوده است و وصف «بی‌سابقه» از کشوری به کشور دیگر، البته با توجه به شرایط مختلف و مبانی اقتصاد هر کشور متفاوت است، اما صرف‌نظر از شاخص‌ها، مشکل واقعی این است که بحران افزایش قیمت فعلی ناشی از چندین بحران همزمان، عمیق و پیچیده است، بنابراین، جدا کردن هر بحران به طور جداگانه و مقابله با آن به تنهایی بسیار دشوار است.
از بین بردن بحرانی که اقتصاد جهانی در حال عبور از آن است و سطح قیمت ها بسیار شبیه به خنثی کردن یک بمب پر از سیم های مشابه است، اما مولفه های بحران فعلی چیست؟
پیش‌بینی می‌شود که قیمت فلزات پس از افزایش حدوداً ۴۸ درصدی در سال ۲۰۲۱ تا اکتبر امسال، ۵ درصد در سال ۲۰۲۲ کاهش یابد، و محصولات کشاورزی پس از افزایش قیمت ۲۲ درصدی در سال ۲۰۲۱ انتظار می رود با بهبود شرایط عرضه و تثبیت قیمت انرژی در سال آینده اندکی کاهش یابد
۷ بحران اقتصادی جهانی در سال ۲۰۲۱
۱- بحران تقاضای بالا که از دی ۹۸ (دسامبر ۲۰۲۰ )با گسترش واکسیناسیون و گسترش واکسن ظاهر شد.
۲- بحران زنجیره تامین: که از اسفند ۹۹ (مارس ۲۰۲۱ ) آغاز شد و ابتدا در بخش نیمه هادی ها ظاهر شد و سپس گسترش یافت و تقریباً همه چیز را در بر گرفت.
۳- بحران بنادر و خطوط کشتیرانی : از خرداد ۱۴۰۰ژوئن ۲۰۲۱ اولین بار بعد از شیوع بیماری کرونا و در چندین منطقه مانند بندرشنژن که نقش محوری در صنعت دریایی داشتند؛ ظاهر شد
۴- بحران کانتینر و بار در مرداد ۱۴۰۰ (جولای ۲۰۲۱ ) که منجر به بحران در ارائه و تولید شد. جهش قیمت ها با افزایش فشار از طرف تقاضا و ثبات تعداد کانتینرهای موجود برای استفاده در عملیات حمل و نقل دریایی و تجارت بین المللی بین واردکنندگان (تقاضا) و صادرکنندگان (عرضه) شروع به چند برابر شدن کرد.
این امر منجر به کاهش مقدار عرضه کالاها و محصولات شد.
۵- بحران آب و هوا در شهریور و مهر امسال (آگوست و سپتامبر ۲۰۲۱ ) نیز منجر به بحران در ارائه وتولید شد. سیل و رانش زمین منجر به مشکلاتی در محصولات کشاورزی و بهره وری چندین کالای کشاورزی، به ویژه در کشورهای بزرگی مانند ایالات متحده، روسیه، برزیل و اروپای شرقی شد.
۶- بحران انرژی چین که از شهریور ماه امسال (سپتامبر ۲۰۲۱ ) به طور طبیعی در تولید اثر گذار بود. این بحران در ابتدا در استان‌های «گوانگدونگ»، «جیانگ سو» و «ژنگ یانگ» ظاهر شد و گسترش یافت و در ۲۰ استان از ۳۱ استان چین به منظور منطقی‌سازی استفاده از برق و کاهش مصرف انرژی با قطعی های مکرر برق مواجه شد و در نتیجه کاهش تولید چشمگیرشد.
۷- تورم جهانی قیمت مواد غذایی که از شهریور ماه امسال (سپتامبر )۲۰۲۱ نمود پیدا کرد و ناشی از برهم خوردن تقاضا و عرضه بود.
سازمان جهانی غذا (فائو) در این باره اعلام کرد: شاخص این سازمان که قیمت مواد غذایی را اندازه گیری می کند، بیشترین افزایش را از جولای ۲۰۱۱ به ثبت رساند. بحران منجر به این شد که مقدار موجود نسبت به مقدار مورد نیاز کمتر باشد.
افزایش قیمت کالاها و مواد غذایی چگونه بود؟
برخی معتقدند که سطح قیمت ها بالاست زیرا مقایسه با دوره های همه گیر انجام می شود، اما در واقع مقایسه با دوره های قبل از همه گیری ثابت می کند که قیمت ها بسیار بالاتر رفته است.
قیمت انرژی طی ماه‌های گذشته با مشتقات مختلف آن جهش کرد و تغییرات آب و هوایی در موج‌های اخیر تورم نقش داشت، زیرا دمای بالاتر از حد معمول منجر به تقاضای بیشتر برای انرژی الکتریکی برای راه‌اندازی کولر گازی و غیره شد و خشکسالی نیز به کاهش آن کمک کرد. منابع برق آبی هم کم شده بود در حالی که سیل بر محیط کار معادن تأثیر گذاشته بود و در نتیجه باعث کاهش عرضه برخی مواد معدنی و زغال سنگ شد و در نتیجه قیمت ها از سطح قبل از همه گیری فراتر از تصور شد.
افزایش قیمت انرژی، به ویژه زغال سنگ و گاز طبیعی، منجر به افزایش شدید هزینه های نهاده های تولید کشاورزی شد به طوری که تنها قیمت کودها از آذر ژانویه گذشته تا کنون بیش از ۵۵ درصد افزایش یافت
افزایش قیمت کود
افزایش قیمت انرژی، به ویژه زغال سنگ و گاز طبیعی، منجر به افزایش شدید هزینه های نهاده های تولید کشاورزی شد به طوری که تنها قیمت کودهااز آذر ژانویه گذشته تا کنون بیش از ۵۵ درصد افزایش یافت.
افزایش قیمت فلزات اساسی
بیشتر قیمت فلزات اساسی به دلیل بهبود اقتصادی و رشد تقاضای زیاد همراه با اختلال در تولید به دلیل کمبود منابع انرژی و افزایش قیمت آنها که مستقیماً بر قیمت مواد معدنی تأثیر می گذارد به افزایش خود ادامه دادند. که برای پالایش و فرآوری به انرژی زیادی نیاز دارند موج افزایش ها شامل قلع، آلومینیوم و روی بود و همانطور که در شرکت های کود و شیمیایی اتفاق افتاد، برخی از پالایشگاه ها و کارخانه های فرآوری مواد معدنی به دلیل موج تورم تولید را کاهش داده یا متوقف کردند.
انتظار می رود قیمت کالاهای غیر انرژی، از جمله محصولات کشاورزی و مواد معدنی، در سال ۲۰۲۲ پس از دستیابی به دستاوردهای قوی در سال جاری، کاهش یابد به شرط ان که تورم انتظاری و عوامل جدید ظاهر نشوند
این وضعیت تا کی می تواند ادامه داشته باشد؟
بانک جهانی اعلام کرده است که قیمت انرژی - که انتظار می رود در سال ۲۰۲۱ به طور متوسط بیش از ۸۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یابد - در سال ۲۰۲۲ در سطوح بالا باقی خواهد ماند، اما در نیمه دوم ۲۰۲۲ - کاهش خواهد یافت. لذا انتظار می رود قیمت کالاهای غیر انرژی، از جمله محصولات کشاورزی و مواد معدنی، در سال ۲۰۲۲ پس از دستیابی به دستاوردهای قوی در سال جاری، کاهش یابد. افزایش شدید قیمت انرژی خطرات کوتاه مدت قابل توجهی را برای تورم جهانی به همراه دارد و در صورت تداوم، ممکن است بر رشد کشورهای واردکننده انرژی نیز تأثیر بگذارد.
در مورد فلزات، با کاهش رشد جهانی و اختلال در عرضه، پیش‌بینی می‌شود که قیمت فلزات پس از افزایش حدوداً ۴۸ درصدی در سال ۲۰۲۱ تا اکتبر امسال، ۵ درصد در سال ۲۰۲۲ کاهش یابد، و محصولات کشاورزی پس از افزایش قیمت ۲۲ درصدی در سال ۲۰۲۱ انتظار می رود با بهبود شرایط عرضه و تثبیت قیمت انرژی در سال آینده اندکی کاهش یابد.
جان پاوز، اقتصاددان ارشد بانک جهانی می گوید: افزایش قیمت گاز طبیعی و زغال سنگ بر تولید سایر کالاهای اولیه تأثیر می گذارد و خطراتی را برای انتظارات قیمتی ایجاد می کند. برخی از مواد معدنی مانند آلومینیوم و روی با توجه به هزینه های بالاتر انرژی کاهش یافته است. اما نباید تا بهبودی کامل اوضاع اقتصاد جاهنی به این موضوع دلخوش بود.
زیرا ممکن است قبل از بهبودی، انتظارات تورمی شکل بگیرد ویا دچار بحران جدیدی بشویم لذا ما باید تا اواسط سال آینده صبر کنیم.
برای مثال می توان به عوامل زیر اشاره کرد:
۱- خطرات نوسانات نامساعد جوی که برای آرامش موج تورم نامطلوب است.
۲- بهبودی ناتوازن اثرات کرونا در بین کشورهای جهان
۳- نرخ نابرابری واکسیناسیون بین کشورهای توسعه یافته و کم درآمد.
۴- تهدیدات ظهور جهش های جدید برای اپیدمی شدیدتر و پیچیده تر
۵- قبل از شروع موج تورم، ذخایر انرژی و غلات در تعدادی از کشورها تقریباً تمام شود.
نظر شما