طاهر خیری؛ بازار: دستفروشی پدیده ای اجتماعی است اما بروز این معضل و افزایش آن در سال های اخیر در شهرها به خصوص شهرهای بزرگ مثل تبریز دلایل اقتصادی متعدد دارد. به نظر می رسد رابطه مستقیمی بین دستفروشی با شاخص های کلان اقتصادی از قبیل بیکاری، تورم و رکود اقتصادی در کشور وجود دارد. یعنی با افزایش هزینه های زندگی ناشی از تورم و یا نداشتن شغل، افراد گرایش بیشتری به دستفروشی دارند تا از طریق آن بتوانند چرخ اقتصادی خانواده را بچرخانند.
دستفروشی شغلی کاذب است. بسیاری از جمعیت جوان فعال که می توانند در خدمت رشد و توسعه اقتصادی مملکت باشند متاسفانه به دلیل بیکاری و ناامیدی از یافتن شغل، دستفروشی را انتخاب می کنند. تعداد این افراد به دلیل مشکلات اقتصادی هر سال هم سیر صعودی دارد.
از منظر اجتماعی، اغلب دستفروشان سطح شهر تبریز مهاجرانی هستند که به امید زندگی بهتر از روستا به شهر کوچ کرده اند. بیشتر آنها متاهل بوده ولی مهارت و سواد لازم را ندارند. گرمای آفتاب و سوز سرما را تحمل می کنند، هر روز با صدها نفر بر سر قیمت جنس سرو کله می زنند و با هزار ترفند به دنبال جذب مشتری هستند.
آمار دقیقی از تعداد دستفروشان شهر تبریز وجود ندارد ولی با مشاهده میدانی در بازار و خیابان های اطراف آن می توان صدها نفر دستفروش را دید. تراکم جمعیت و تردد بسیاری از مردم در محدوده مرکزی شهر باعث شده است که آنها اجناس خود را در این مکانها بفروشند.
دستفروشان برای شهرداری و اصناف تبریز، مایه دردسر و مزاحمت هستند. برای شهرداری سد معبر اند و برای اصناف و بازاریان مانع کسب، و این چالش حل نشده همچنان وجود دارد. راهکارهای در نظر گرفته شده توسط شهرداری هم تاکنون نتیجه ای نداشته است و دستفروشان از طرح ساماندهی استقبال نکرده اند.
واقعیت این است که باید دستفروشی را به عنوان یک شغل هر چند کاذب قبول کرد و به رسمیت شناخت. جمع آوری آنان از سطح شهر امکان پذیر نیست و نمی توان دستفروشان را از کسب درآمد و روزی منع کرد. راهکار کوتاه مدت ساماندهی آنان و استقرارشان در محل های ثابت است و یا اینکه دستفروشان را مجاب کرد در بازارچه های مناطق ده گانه شهر فعالیت داشته باشند.
در اوضاع بد اقتصادی امروز، اگر دست فروشان جمع آوری شوند احتمال می رود برای تأمین معاش زندگی به راههای خلاف و یا شغل های غیرقانونی کشیده شوند. گرچه آنان پیاده روها را اشغال و چهره شهر را نازیبا می کنند اما یا باید سختی تردد در برخی از خیابان‌های شهر را قبول کرد و یا عدم امنیت را. چرا که اگر دستفروشان برای تأمین معاش خانواده به دنبال کارهای خلافی بروند، امنیت در جامعه کاهش پیدا می‌کند تنها راه چاره این است که باید ساماندهی شوند.
از اعضای شورای شهر ششم انتظار می رود با باز تعریف مجدد طرح ساماندهی دستفروشان و کار کارشناسی در مورد این طرح نسبت به رفع این معضل شهری اقدام اساسی کنند.
راهکار بلند مدت برای مبارزه با این پدیده، گسترش و رونق فضای کسب و کار است. از جمله برنامه‌های بلند مدت، این است که دست فروشان را از طریق آموزش فنی و حرفه ای از یک فرد فاقد مهارت به فردی دارای مهارت تبدیل کرد، زیرا بسیاری از این افراد مهارت ندارند که می‌توان هر یک از این دست فروشان را به یک مکانیک، برق کار و ... تبدیل کرد.
نظر شما