تهمینه غمخوار؛ بازار: در خصوص ضرورت توسعه حوزه حمل و نقل و ترانزیتی ایران و برخورداری از مزایای اقتصادی، امنیتی، سیاسی، فرهنگی و غیره در جهت افزایش روابط و مراودات کشور با کشورهای همسایه، گزارشها، مقالات و سخنرانی های مختلفی ارائه و همایشهای متعددی برگزار شده است.
ایران شاهراه ترانزیتی میان اروپا، آسیا و افریقا است که این موقعیت می تواند راه بسیار پر سودی باشد که نه تنها کشور از حق ترانزیت برخوردار می شود، بلکه با محوریت مبادلاتی که بر اساس این ترانزیت و حق ترانزیت ایجاد می‌شود، روابط اقتصادی گسترده ای برقرار خواهد شد.
بر همین اساس و با توجه به جایگاه ژئواکونومیک و ژئوپلیتیک ایران و ضرورت توسعه حوزه حمل و نقل بین المللی، خبرنگار بازار گفتگویی با «ساسان زاهدی»، کارشناس مسائل حمل و نقل بین المللی در خصوص علل ضعف در حوزه ترانزیتی کشور و راهکارهای پیشنهادی در حوزه حمل و نقل بین المللی انجام داده که در ادامه میخوانیم:
«ساسان زاهدی» در ابتدا گفت: موضوع حمل و نقل بین‌المللی اعم از صادرات، واردات و ترانزیت بنا به ماهیت، موضوعی فرابخشی محسوب می‌گردد و توفیق یا عدم توفیق آن، صرفاً به عملکرد بخش حمل و نقل و یا یک دستگاه اجرایی معطوف نمی‌باشد.
وی افزود: لذا در صورت افزایش آن، نمی‌توان این موفقیت را فقط به وزارت راه و شهرسازی و یا یک دستگاه از جمله سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای و یا حتی فعالان یک صنعت منتسب نمود و همچنین در صورت کاهش آن، علت این ضعف را صرفاً به آنها نسبت داد.
این کارشناس اضافه کرد: البته شایان ذکر است که با توجه به اینکه عملاً در خط مقدم ارائه این خدمات، صنعت حمل و نقل و یا دستگاه اجرایی مرتبط با آن یعنی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای و در مرحله کلان تر وزارت راه و شهرسازی قرار دارد، نقش آنها بسیار حائز توجه و اهمیت می‌باشد.
کارشناس مسائل حمل و نقل ادامه داد: بنابراین، با توجه به کاهش میزان ترانزیت کالا در کشور و نیز نوسانات میزان صادرات و واردات کالا در کشور در سال های اخیر که به نحوی بر سیستم حمل و نقل کشور و خصوصا سیستم حمل و نقل بین المللی تأثیر مستقیم می‌گذارد، موارد ذیل را به عنوان عواملی که می‌توان با شناخت و مدیریت بهینه آنها، نسبت به بهبود وضعیت کنونی اقدام نمود، باید بر شمرد.
وی گفت: یکی از این موارد در جهت بهبود وضعیت ترانزیتی کشور، لزوم پرهیز از تصمیمات جزیره‌ای، ناهماهنگ و شتابزده است. در این میان به لزوم همگرایی تصمیمات و بخشنامه‌های حوزه‌های بانکی، بیمه‌ای، گمرکی، مبارزه با قاچاق کالا و ارز و حتی سیاست‌های اقتصادی و تجاری کشور با سایر کشورها خصوصا همسایگان باید اشاره نمود، زیرا بارها عنوان شده که یک بخشنامه خلق الساعه می‌تواند تأثیری بسیار منفی بر جریان و روند نقل و انتقال کالا داشته باشد که در صورت لغو آن نیز، بازگرداندن شرایط به حالت قبل، مستلزم صرف وقت و هزینه فراوان برای کشور است.
یک بخشنامه خلق الساعه می‌تواند تأثیری بسیار منفی بر جریان و روند نقل و انتقال کالا داشته باشد که در صورت لغو آن نیز، بازگرداندن شرایط به حالت قبل، مستلزم صرف وقت و هزینه فراوان برای کشور است
ساسان زاهدی همچنین به ضرورت اجتناب از جهت‌گیری‌های منطقه‌ای و محلی اشاره کرد و تصریح کرد: متأسفانه مشاهده شده که اغلب مقامات محترم استان‌ها در کشور، خواستار احداث راه و راه‌آهن، بزرگراه و آزاد راه ،فرودگاه و ... و در این اواخر احداث بارانداز، بندر خشک، مرکز لجستیک و ... در منطقه خود می‌باشند و به نوعی احداث اینگونه زیرساختها را به مثابه افتخاری برای خود دانسته، بسیار بر آن تبلیغ نموده و برای مقاصد سیاسی و غیره نیز بر آن مانور می‌دهند.
کارشناس مسائل بین المللی حمل و نقل گفت: نمونه بارز این امر نیز وجود تعداد زیادی فرودگاه غیر اقتصادی، پایانه‌های مرزی غیر فعال، واحدهای تولیدی و صنعتی راکد و غیره در جای جای کشور می‌باشد که نه تنها نقشی در ارتقای تولید و ایجاد اشتغال و ثروت در کشور ایفاء نمی‌نمایند، بلکه هزینه‌های نگهداری آنها نیز بر اقتصاد ملی تحمیل شده است.
وی افزود: در کنار این مسائل، باید اشاره نمود که شاید امکان این کار وجود داشت که به جای صرف منابع کشور برای احداث این زیرساختها، با اختصاص منابع مزبور برای مواردی که واقعاً دارای توجیه بوده و امروز نیز می‌توانست فعال باشد، از منابع کشور استفاده مناسب تری به عمل آورد.
زاهدی گفت: تأسف بارتر زمانی خواهد بود که بدانیم منابع ایجاد این زیرساختهای راکد و غیر فعال نیز استقراضی بوده، با فشار بر منابع بانکی و غیره تامین شده و امروزه تعهد بازپرداخت اقساط آنها نیز، بر دوش نحیف اقتصاد کشور سنگینی می‌نماید و به هر حال اقساط آنها نه از محل عواید طرح‌ها، بلکه با شیوه‌هایی که به تعبیر کارشناسان اقتصادی نهایتاً در قالب افزایش پایه پولی و نقدینگی و تورم خود را نشان خواهد داد، انجام می شوند.
این کارشناس تصریح کرد: اهمیت شناخت وضعیت اقتصادی و سیاسی بین الملل ضروری است. اگر در گذشته، ثروت یک بنگاه اقتصادی و یا حتی یک کشور را در قالب دارایی‌های آن شرکت یا کشور نشان می‌دادند، امروزه منبع اصلی ثروت به سمت دانش و اطلاعات سوق یافته و لذا شناخت بهتر محیط داخلی و بین‌المللی، کلید اصلی موفقیت و زیر بنای تدوین هر نوع برنامه‌ای اعم از راهبردی و عملیاتی خواهد بود.
امروزه منبع اصلی ثروت به سمت دانش و اطلاعات سوق یافته و لذا شناخت بهتر محیط داخلی و بین‌المللی، کلید اصلی موفقیت و زیر بنای تدوین هر نوع برنامه‌ای اعم از راهبردی و عملیاتی خواهد بود
وی اضافه کرد: ناگفته پیداست که عدم شناخت و تحلیل به موقع وضعیت و به تبع آن عدم اتخاذ تصمیم مناسب در زمان مناسب، به منزله شکست در برنامه‌ریزی می‌باشد و شکست در برنامه‌ریزی نیز یعنی برنامه‌ریزی برای شکست.
زاهدی ادامه داد: لذا ضروری است فرهنگ مطالعه، شناخت و تحلیل اوضاع اقتصادی و سیاسی کشور، منطقه و جهان در میان کلیه کارشناسان و مدیران دخیل در امر حمل و نقل بین‌المللی و ترانزیت اعم از مدیران و کارشناسان بخش دولتی و بخش خصوصی تقویت و ترویج شده تا بدین ترتیب سطح دانش افراد، ارتقاء یافته و ثمره آن را بتوان در بهبود سیاستگزاری، برنامه‌ریزی و اجرا مشاهده نمود که یقینا تحقق این امر و انباشت دانش در این بخش به مثابه زیربنایی برای توسعه و شکوفایی بخش حمل و نقل کشور خواهد بود.
ساسان زاهدی اذعان نمود: اگرچه ممکن است این امر در کوتاه مدت و در بازه زمانی یکسال و دو سال محقق نشود، لیکن مسلما آثار بلند مدت و یا میان مدت آن بر ارتقای وضع موجود، خود را نشان خواهد داد.
این کارشناس در ادامه این مطلب، به لزوم رصد و تحلیل شرایط امروز افغانستان اشاره نمود و گفت: بررسی تحلیل شرایط افغانستان ضروری است، زیرا مسلما تسلط طالبان بر این کشور همسایه شرقی ایران، آثار خود را بر ترانزیت در کشور نشان خواهد داد و حتی ضروری است از طریق تعامل با دستگاه‌های متولی سیاست‌های تجاری کشور از جمله وزارت صمت و یا سازمان توسعه تجارت ایران و همچنین وزارت امور خارجه، دورنمایی از وضعیت ترانزیت افغانستان و حتی آسیای مرکزی را با در نظرگرفتن سناریوهای محتمل، بررسی و تحلیل نمود.
تسلط طالبان بر این کشور همسایه شرقی ایران، آثار خود را بر ترانزیت در کشور نشان خواهد داد و ضروری است از طریق تعامل با دستگاه‌های متولی سیاست‌های تجاری کشور از جمله وزارت صمت و یا سازمان توسعه تجارت ایران و همچنین وزارت امور خارجه، دورنمایی از وضعیت ترانزیت افغانستان وحتی آسیای مرکزی را با در نظرگرفتن سناریوهای محتمل، بررسی و تحلیل نمود
زاهدی اظهار کرد: شایان ذکر است نحوه تعامل پاکستان با برخی از کشورهای آسیای میانه نظیر ازبکستان و ترکمنستان با هدف تحلیل شرایط و ترسیم دورنمای آتی، نیز بسیار مهم و ضروری می باشد.
کارشناس مسائل حمل و نقل گفت: توجه به حمل و نقل ترکیبی و توسعه همکاری با فعالین عمده حمل و نقل جهان نیز امری مهم است. موضوع عدم توجه به صرفه ناشی از مقیاس و کوچک بودن حجم عملیات شرکت های حمل و نقل ایرانی در مقایسه با برخی کشورهای دیگر، همواره مورد توجه تحلیل‌گران صنعت حمل و نقل کشور بوده است.
وی افزود: به منظور رفع این نقیصه، تقویت شرکت های بزرگ و توانمند حمل و نقلی و پرهیز آنها از فعالیت در یک رشته فعالیت خاص مثلاً فقط حمل و نقل جاده‌ای یا فقط ریلی و همچنین انعقاد تفاهم نامه‌ها و قراردادهای مشارکت راهبردی و بلند مدت میان شرکت های ایرانی با بازیگران عمده و مطرح جهانی از جمله نکات و راهکارهایی می‌باشد که می‌تواند حتی با عدم نیاز به سرمایه گذاری‌های سنگین زیر ساختی، نسبت به افزایش و بهبود جذب بار به مسیرهای ایران کمک نموده و موجب رونق بخشیدن به فعالیت بنادر ایران، پایانه های مرزی و شرکت‌های مختلف ایرانی در شرایط رکود اقتصادی، تورم و بیکاری باشد.
از دیدگاه این کارشناس، ضرورت تغییر برخی پارادایمها نیز ضروری است. راز ماندگاری و پویایی هر سیستم، توانمندی و قابلیت آن سیستم در شناخت شرایط و انطباق به موقع با شرایط جدید می باشد. سیستم اقتصادی هر کشور نیز برای تضمین توسعه و حتی بقای خود، نیازمند این امر است.
راز ماندگاری و پویایی هر سیستم، توانمندی و قابلیت آن سیستم در شناخت شرایط و انطباق به موقع با شرایط جدید می باشد
وی بیان کرد: در حوزه حمل و نقل نیز، داشتن حالت صلب و جمود و به اصطلاح چسبیدن به یک سری مفروضات، انگاره‌ها و ساختارها و عدم اصلاح آنها و منطبق نمودن به موقع آنان با شرایط متحول روز، به منزله افول تدریجی و نهایتا اضمحلال آن خواهد بود.
ساسان زاهدی گفت: لذا ضروری است با اتخاذ تمهیدات و تدابیر لازم، شادابی و پویایی سیستم حمل و نقل کشور و خصوصا حمل و نقل بین‌المللی را در ابعاد مختلف از قبیل ساختارها، قوانین و مقررات، رویه‌ها، نظام‌های قیمت‌گذاری، چارچوبهای حقوقی و قراردادی، شیوه‌های جذب و ارتقاء و آموزش نیروی انسانی تضمین نمود تا بتوان از استمرار فعالیت و در مرحله بعد ارتقاء، بهینه‌سازی و نوسازی مستمر این سیستم اطمینان خاطر حاصل نمود.
کارشناس مسائل حمل و نقل اظهار کرد: در خاتمه نیز چهار اصل کلیدی را که باید هم در حوزه حمل و نقل داخلی و هم در حوزه حمل و نقل بین المللی همواره مدنظر قرار داد تا بتوان اهداف کشور را محقق نمود، مجدداً خاطر نشان نموده و توجه همه دست اندرکاران این حوزه را بار دیگر، به آن جلب می‌نمایم.
نظر شما