محمدشهاب، بازار: آیا شکاف بین سهم شرکت های خرد و متوسط(میکرو) در اشتغال و سهم شرکت های میکرو در ارزش افزوده، سبب شده است که برخی کشورهای در حال توسعه مانند ایران در گزارش های خود در صدد پیدا کردن مشکلات (مادی) شرکت های میکرو و رفع آنها برآیند(اشاره به گزارش معاونت اقتصادی اتاق بازرگانی ایران)!
زمانی که سهم اشتغال از سهم ارزش افزوده در تولید ناخالص برای شرکت های میکرو بیشتر است عملا نظام بانکی تمایل کمتر به تامین مالی شرکت های میکرو دارد. این مساله در گزارش بانک جهانی نیز به طور غیر مستقیم اشاره میشود و توصیه به دریافت وام به کشورهای توسعه نیافته از سوی بانک جهانی انجام می شود. این در حالی است که در مورد چگونگی تامین مالی شرکت های میکرو در کشورهای توسعه یافته که سبب شده این کشورها کمترین نیاز به دریافت وام و به تبع کمترین شکاف مالی داشته باشند؛ صحبت نشده است(https://www.worldbank.org/en/topic/smefinance):
شرکتهای کوچک و متوسط (SME) در اکثر اقتصادها، به ویژه در کشورهای در حال توسعه نقش عمده ای دارند. SME ها بیشتر مشاغل سراسر دنیا را تشکیل می دهند و عوامل مهمی در ایجاد شغل و توسعه اقتصادی جهانی هستند. آنها حدود ۹۰٪ نوع مشاغل و بیش از ۵۰٪ اشتغال در سراسر جهان را نمایندگی می کنند. SME های رسمی تا ۴۰٪ درآمد ملی (GDP) در اقتصادهای نوظهور را تأمین می کنند. این ارقام وقتی شامل SME های غیر رسمی می شوند، به طور قابل توجهی بیشتر هستند. طبق برآوردهای ما، ۶۰۰ میلیون شغل تا سال ۲۰۳۰ برای جذب نیروی کار رو به رشد جهانی مورد نیاز خواهد بود، که این امر توسعه SME را برای بسیاری از دولتهای سراسر جهان به اولویت بالایی تبدیل می کند. در بازارهای نوظهور، بیشتر مشاغل رسمی توسط SME ها ایجاد می شود که از هر ۱۰ شغل، ۷ شغل ایجاد می کند. با این حال، دسترسی به منابع مالی یکی از محدودیت های اصلی رشد SME است، این دومین مانعی است که SME ها برای رشد تجارت خود در بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه مورد توجه قرار می دهند.
SME ها کمتر از بنگاه های بزرگ قادر به دریافت وام بانکی هستند. در عوض، آنها برای راه اندازی و راه اندازی اولیه شرکت های خود به بودجه داخلی یا پول نقد دوستان و خانواده اعتماد می کنند. شرکت بین المللی مالی (IFC) تخمین می زند که ۶۵ میلیون شرکت یا ۴۰٪ از شرکت های رسمی خرد، کوچک و متوسط (MSME) در کشورهای در حال توسعه، هر ساله ۵٫۲ تریلیون دلار نیاز مالی تأمین نشده اند. آسیای شرقی و اقیانوس آرام بیشترین سهم (۴۶٪) از کل شکاف مالی جهانی را به خود اختصاص داده اند و پس از آن آمریکای لاتین و کارائیب (۲۳٪) و اروپا و آسیای میانه (۱۵٪) قرار دارند. حجم شکاف منطقه به منطقه بطور قابل توجهی متفاوت است. به ویژه آمریکای لاتین و کارائیب و مناطق خاورمیانه و آفریقای شمالی، بالاترین نسبت شکاف مالی را نسبت به تقاضای بالقوه دارند که به ترتیب ۸۷ و ۸۸ درصد اندازه گیری شده اند. تقریباً نیمی از SME های رسمی به اعتبار رسمی دسترسی ندارند. هنگامی که شرکتهای خرد و غیررسمی مورد توجه قرار می گیرند، شکاف مالی حتی بیشتر است.
رمز و راز شرکت های میکرو چیست؟
آیا اقتصاد شرکت های میکرو تحت تاثیر شکاف بین سهم بالای این شرکت ها در اشتغال و سهم کمتر در ارزش افزوده است؟
بیشتر ماهیت شرکت های میکرو در کشورهای توسعه یافته، شرکت های دانش بنیان تحقیق و توسعه تجربی هستند این در حالی است که سهم خوداشتغالی در کشورهای در حال توسعه به مراتب بیشتر است به گونه ای که می توان گفت وقتی صحبت از شرکت های میکرو می شود؛ برای کشورهای توسعه یافته یعنی شرکت های دانش بنیان و برای کشورهای در حال توسعه یعنی خود اشتغالی ها(بر اساس داده های بانک جهانی خوداشتغالی بیش از پنجاه درصد ماهیت اشتغال کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته را توضیح می دهد این در حالی است که برای کشورهای توسعه یافته نسبت خود اشتغالی به اشتغال کمتر از ۱۶ درصد است که در مسیر نزولی همچنان در حال کاهش است). تفاوت این است که خوداشتغالی ها معمولاً محصول جبر ناشی از عدم حمایت از کسب و کار و با تکیه بر کمک های خانواده برای ایجاد اشتغال شکل می گیرد. بنابراین می توان گفت یک مساله ولی با دو علت برعکس در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ایجاد شده است. نکته دیگر این است که آن حمایتی که از شرکت های میکرو دانش بنیان تجربی در کشورهای توسعه یافته می شود، خود می تواند اقتصاد را ایجاد کند ولو اینکه سهم کالاهای تولید شده در این شرکت ها از کل تولید ناخالص داخلی کمتر باشد و ارزش افزوده این بنگاه ها کمتر نشان داده شود چرا که می تواند عامل ارتقاء درآمد سرانه شود. بنابراین پاسخ منفی، جوابی است که به سوال مطرح شده می توان داد یعنی اقتصاد شرکت های میکرو می تواند تحت تاثیر شکاف منفی سهم در اشتغال و ارزش افزوده نباشد.
نظر شما