بازار؛ گروه استانها: از ۳۹ ماده معدنی قابل تراش شناسایی‌شده در کشور حداقل ۲۲ نوع در خراسان رضوی وجود دارد و ۸۵ درصد واحدهای تراش گوهرسنگ کشور متعلق به این استان است که عمده آنها در مشهد و نیشابور قرارگرفته‌اند.
بنا بر آمار سالانه چهار هزار و ۵۰۰ تا ۶ هزار کیلوگرم نگین فیروزه و ۹ هزار کیلوگرم نگین عقیق در خراسان رضوی تولید می‌شود که ارزش کل تولیدات گوهرسنگ در داخل خراسان رضوی را به رقم سه هزار میلیارد ریال می‌رساند .
در کنار این قابلیت‌های منحصربه‌فرد اما تولیدکنندگان و صنعتگران فیروزه با موانع و مشکلاتی نیز سروکار دارند که این موضوع و محور موردبحث ما با عبدالصمد رحیمی مقدم رئیس اتحادیه فیروزه تراشان و سنگهای زینتی و قیمتی در مشهد مقدس است.
* کرونا چه تأثیری بر بازار فیروزه داشته است؟
کرونا باعث از رونق افتادن بازار شده است اما باعث تعطیلی کارگاه‌ها نشده و همچنان مشغول به کار هستیم.
در حال حاضر معدن و فیروزه تراشان نیشابور، شهر مشهد و روستای شهر فیروزه مشغول کار هستند و صادرات نیز انجام می‌شود اما کار صادرات مانند گذشته رونق ندارد.
* آمار صادرات چقدر کاهش داشته است؟
به‌طور حتم با توجه به اینکه صنعت گردشگری با رکود جدی مواجه شده لذا بازار سنگ فروشان زینتی نیز متأثر از این رکود نبوده اما آمار دقیقی درباره کاهش صادرات و رقم ریالی آن ندارم زیرا سنگهای زینتی پرارزش و کم‌وزن هستند و انتقال آن برای خارج بسیار ساده است به‌طور مثال یک سنگ یک گرمی را داخل جیب یک مسافر می‌تواند با خودش از کشور خارج کند که می‌تواند ۵۰ میلیون تومان ارزش آن باشد.
* چند کارگاه به دلیل رکود به تعطیلی کشیده شده است؟
تعطیلی دائمی و درخواست ابطال پروانه کسب در یک‌ساله گذشته نداشتیم؛ اما برخی واحدهای صنفی به‌طور موقت تعطیل شدند.
ما در مشهد حدود ۴۰۰ کارگاه دارای پروانه فعالیت داریم که تعداد اعضا نیز به همین مقدار است و لذا آمار پروانه فعالیت کسب در این صنف از ۴۰۰ تا ۴۸۰ پروانه در حال تغییر است.
* چه موانعی بر سر راه شما وجود دارد که نیاز به مانع زدایی دارد؟
به دلیل قوانین مبارزه با پولشویی در ایران، ارز بیشتر از ۱۰ هزار دلار نباید از کشور خارج شود البته این قانونی است که بیشتر کشورها به منظور حفظ ثروتشان، برای خود وضع کرده اند اما اشکال کار در این است که وقتی من به عنوان صادرکننده، فیروزه را در کشور دیگری می فروشم دیگر قادر نیستم که پول فیروزه فروخته شده را از آن کشور به ایران آورم حتی اگر همه فیروزه در اختیارم را هم در کشور دیگر بفروشم.
این در حالی است که همه فیروزه در اختیار من نیز به فروش نمی رسد و مجبور به معاوضه آن با سنگهای قیمتی دیگر می شوم و وقتی هم که از روی ناچاری فیروزه را با سنگهای قیمتی دیگر معاوضه می کنم و قصد آوردن آن را به ایران دارم، ممنوعیت واردات سنگهای قیمتی به ایران مانع می شود که سودی از فروش فیروزه عایدم شود.
آنچه باعث رکود کار ما شده دستورالعمل‌هایی است که در سال‌های ۹۷ و ۹۸ دولت اعمال کرد و باعث کاهش فعالیت‌های ما شد.
سال ۹۷ آقای خسرو تاج برای بحث کالاهای وارداتی آن را به ۴ ردیف تقسیم‌بندی کردند که کالاهای وارداتی ما را که مواد اولیه تراش، سازندگی طلا، مواد اولیه سازندگی نقره است لذا همه تعرفه ۷۱قانون مقررات صادرات و واردات سازمان معدن و تجارت را که شامل این موارد می‌شود را ممنوع اعلام کردند و سنگهای خامی را نیز که وارد می‌کردیم، شامل همین دستورالعمل شد و لذا این منع باعث شد برای تهیه مواد اولیه پرداخت سنگ نیازمان را از طریق قاچاق تأمین کنیم و لذا عملاً باعث رونق قاچاق و جلوگیری از واردات رسمی آن شدند.
* آیا برای رفع این مانع اقدامی کردید؟
البته همان زمان در دیداری که با آقای شریعتمداری در اتاق اصناف داشتم وی موافقت کرد تا دو هفته دیگر این مشکل را حل کند اما در همین مدت آقای شریعتمداری از این پست عوض شدند و آقای رحمانی بجای او آمد و این قانون نیز باقی ماند.
به عبارتی ما را از ردیف ۴ به‌ردیف ۲ نیاوردند که با ارز صادراتی خودمان صادرات مواد اولیه داشته باشیم و مجدداً آقای رحمانی یک سنگ دیگر را جلوی پای ما انداخت و عنوان کرد که صادرات سنگهای زینتی و فلزات گران‌بها چون ارزشگذاری آن با بانک مرکزی است لذا سنگ‌ها متعلق به صنعت و معدن است و باید سنگ‌ها را به صنعت و معدن بدهیم.
اخیرا بخشنامه ای از سوی شورای پول و اعتبار به بانک مرکزی ارسال شده مبنی بر اینکه ارزشگذاری سنگهای قیمتی برای صادرات و واردات به سازمان های صمت در استانها واگذار شود و بانک مرکزی فقط فلزاتی مثل طلا و نقره و پلاتین را ارزشگذاری کند.
این در حالی است که بیشتر فعالیت فیروزه تراشان و سنگ تراشان مشهدی بر ساخت زیورآلات و به کار بردن سنگهای قیمتی در آنها متمرکز است پس چگونه می شود که نرخ گذاری سنگ قیمتی توسط سازمان صمت و نرخ گذاری طلا و نقره و پلاتین توسط بانک مرکزی انجام شود؟
* بالاخره این مشکل حل شد؟
آخرین ارزشگذاری که ما برای صادرات داشتیم ۵ مرداد ۹۸ بوده است که از این تاریخ صادراتمان دچار مشکل شد و صادرات نداشتیم و به‌تبع آن واردات را هم تعطیل کردند.
در بهمن‌ماه سال گذشته توانستیم این مقررات را در سازمان صنعت و معدن جا بیندازیم که اجازه صدور به ما داده شد تا صادرات مان راه بیفتد یعنی صادرات نقره، سنگ‌ها در چارچوب مقررات درست شد اما هم چنان با مشکل روبرو هستیم.
درواقع برای صادرات اگر کسی بخواهد سنگ را روی نقره یا طلا سوار کند این مشکل مضاعف شده است و مسئله دیگر که همچنان به قوت خود باقی است این است که ما مواد اولیه امان و سنگهای خامی را که ما وارد می‌کردیم همه این‌ها واردات آن امکان‌پذیر نیست.
گفتنی است واردات سنگهای خام حتی با ارز آزاد که از محل صادراتمان می‌خواهیم این کار را وارد کنیم ،اجازه ورود را به مانمی دهند لذا به‌سختی این روزها چرخ‌های کارمان را می‌چرخانیم .
* این مشکلات در آمار صادرات به سایر کشورها چقدر تأثیر داشته است؟
تا قبل از کرونا کشورهای ترکیه، عراق، عربستان، بحرین و سایر کشورهای حوزه حاشیه خلیج‌فارس مشتری ما بودند و لذا اگر مقررات قبل از سال ۹۷ اجرا می‌شد ما به‌هیچ‌وجه این تنگناها را برای فروش محصولات نداشتیم .
متأسفانه سال ۸۲ معدن را به بخش خصوصی واگذار کردند و معدنی که تا قبل از آن با ۱۸ کارگر کار می‌کرد الآن معدن با ۱۸۰ کارگر فعال است لذا موانعی که دولت در این مسیر ایجاد کرده تبعاتش از کرونا بیشتر است.
* خواسته مشخص شما از مسئولان چیست؟
در یک جمله از دولت می‌خواهیم که سنگ‌اندازی نکند و امیدوارم تعرفه ۷۱ را آزاد کنند تا با ارز خودمان صادرات داشته باشیم.
ما یک دلار از دولت پول نمی‌خواهیم و قادر هستیم تا از طریق صادراتی که داریم نسبت به واردات اقدام کنیم البته به‌شرط اینکه دولت مانع بر سر راه ما ایجاد نکند.
تولید ما ارزآوری بسیار خوبی برای دولت دارد زیرا با تراش این سنگ‌ها نه‌تنها اشتغال ایجاد می‌کنیم بلکه با صادرات به کشورهای حوزه خلیج‌فارس ارز به سمت کشور سرازیر می‌شود اما دولت اجازه نمی‌دهد که با همین ارز خودمان واردات انجام دهیم .
در حال حاضر نه‌تنها ما بلکه تمامی نقره‌سازان هم دچار مشکل هستند چون مواد اولیه موردنیازشان را باید قاچاق و به قیمت چند برابری باید بخرند.
این موضوع متأسفانه موجب شده تا قیمت‌ها مضاعف شوند و امکان رقابت و یا بازاریابی در بازارهای صادراتی کاهش یابد.
نظر شما