بازار؛ گروه استانها: بجنورد، مرکز استان خراسان شمالی همواره با سوغات آبنبات خود که به شکرپنیر نیز معروف است، کام مردم این دیار و حتی مسافران را شیرین کرده و هرگاه از این شهر نامی برده می‌شود ناخودآگاه طعم آبنبات آن در کام می‌پیچد.
امروزه اکثر بجنوردی‌ها هنگامی‌که قصد مسافرت و دیدار دوستان و عزیزان ساکن در شهرهای دیگر رادارند همچون گذشته‌ها به‌رسم سوغات، چند بسته آبنبات آن‌هم از نوع سفارشی همراه خود می‌برند. افزون بر این مسافرانی که به بجنورد می‌آیند یا در سر راه زیارت امام رضا (ع) از این شهر می‌گذرند نیز از طعم دل‌چسب آبنبات بجنورد بی‌نصیب نمی‌مانند و خود را میهمان این سوغات شیرین می‌کنند.
وضعیت کارگاه‌های آبنبات سازی
در سطح شهر بجنورد شمار زیادی مغازه آبنبات فروشی وجود دارد که در کارگاه‌های آبنبات سازی این شهر ماهانه حدود ۶۰۰ تن آبنبات تولید می‌شود و بنابراین می‌توان گفت که شغل بسیاری از اهالی شهر به نحوی با این صنعت در ارتباط است.
در سطح شهر بجنورد شمار زیادی مغازه آبنبات فروشی وجود دارد که در کارگاه‌های آبنبات سازی این شهر ماهانه حدود ۶۰۰ تن آبنبات تولید می‌شود
خمیر آبنبات به مغز گردو، مغز پسته، هل، دارچین و زنجبیل، پودر لیمو، کنجد، گل محمدی، انواع گیاهان دارویی، قره‌قروت ، پودر نارگیل، زرشک و سایر مواد مغذی و معطر نیز آغشته و آب‌نبات‌هایی به همین نام روانه بازار می‌شود که در استان‌های مجاور خراسان شمالی، ب ویژه در خراسان رضوی طرفداران زیادی دارد.
آبنبات بجنورد مرکز استان خراسان شمالی در سال‌های گذشته به‌صورت محدود به کشورهایی همچون روسیه، اندونزی و امارات متحده عربی صادرشده است اما برای گسترش نیاز به برندسازی دارد. هرچند این محصول در سالیان اخیر با اجرای طرح خوشه صنعتی آبنبات با شرکت ذینفعان در چند نمایشگاه داخلی عرضه‌شده است اما، به علت نداشتن برند هنوز صادرات آن به‌صورت انبوه و بانام تجاری مخصوص انجام‌نشده است.
نرخ گذاری ثابت صرفه اقتصادی ندارد
یکی از تولیدکنندگان آبنبات بجنورد در گفتگو بازار از قیمت پایین آبنبات ابراز نارضایتی می‌کند و می‌گوید: نرخ‌گذاری نامناسب قیمت آبنبات، کمر تولیدکنندگان این صنف را خم کرده است.
احمد حسن‌پور می‌افزاید:این مهم باعث شده مسیر تولید این محصول برای آبنبات سازان با مشکل مواجه شود زیرا که با توجه به افزایش قیمت‌ها استفاده مواد اولیه برخی واحدهای تولیدی برای کیفیت بهتر محصول متفاوت است و نرخ‌گذاری ثابت صرفه اقتصادی برای آبنبات سازان ندارد. یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه برای تهیه آبنبات شکر است که بعضی از مواقع قیمت شکر به‌اندازه‌ای افزایش پیدا می‌کند که از خود آبنبات هم گران‌تر می‌شود.
نرخ‌گذاری نامناسب قیمت آبنبات، کمر تولیدکنندگان این صنف را خم کرده است
این تولیدکننده آبنبات می‌گوید: متأسفانه قیمت شکر در چندماهه گذشته از شش هزار و ۸۰۰ تومان به ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده که گاهی با کمبود آن نیز مواجه می‌شویم و به‌ناچار باید از بازار آزاد به قیمت بیش از ۱۴ هزار تومان خریداری کنیم. به این صنعت بومی به‌اندازه‌ای بی‌توجهی شده است که این صنعت روزبه‌روز در حال فراموشی و انقراض است. برند واحد منجر به قوی کار کردن این محصول خواهد شود لیکن در حال حاضر ادارات ما می‌توانند برای تبلیغات بیشتر از آبنبات استفاده کنند ولی متأسفانه این‌طور نیست.
محمود امیدی یکی دیگر از تولیدکنندگان آبنبات در بجنورد نیز با اشاره به اینکه با کوله باری از مشکلات مواجه هستیم بی‌آنکه چاره اساسی برای بهبود شرایط اندیشیده شود، می‌گوید: رقابت منفی در تولید توسط برخی تولیدکنندگان آبنبات در بجنورد و نبود امکان صادرات آبنبات به استان‌های دیگر ازجمله مشکلات تولیدکنندگان در مرکز استان است همچنین باید گفت قیمت پایین آبنبات، افزایش قیمت مواد اولیه، نبود بازارچه سوغات و بیمه از عمده‌ترین مشکل آبنبات سازان است
راه اندازی بازارچه سوغات
مدیر اتحادیه آبنبات سازان مرکز استان خراسان شمالی نیز در گفت‌وگو با بازار با بیان اینکه در حال حاضر ۶۵ کارگاه آبنبات سازی مرکز استان وجود دارد که در هر کارگاه تعداد سه تا شش نفر مشغول فعالیت هستند، می گوید: آبنبات به‌عنوان سوغات بجنورد بیش از یک قرن در تولید سابقه دارد با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین سوغات شهر بجنورد، آبنبات است ولی متأسفانه در حال حاضر تأمین ماده اولیه تولیدی و قیمت‌گذاری نامناسب از عمده‌ترین مشکلات این صنف است.
رضا فدایی بابیان اینکه شکر یکی از اقلام اساسی برای تولید آبنبات است، ادامه داد: در حال حاضر علاوه بر اینکه شکر به‌سختی به دست آبنبات ریز می‌رسد، قیمت آن نیز افزایش‌یافته و این امر برای آبنبات ریزی‌های این شهر مشکل‌ساز شده است.
وی تأسیس بازارچه سوغات بجنورد را یکی از پیشنهادها مهم برای توسعه و شناخت بیشتر سوغات استان به‌ویژه آبنبات ذکر می‌کند و می‌افزاید خواستار راه‌اندازی این بازارچه در سطح شهر بجنورد هستیم. آبنبات ریزی‌های بجنورد هرساله چشم‌انتظار آمدن اسفندماه و عید نوروز برای فروش بیشتر بوده‌اند علاوه بر بروز این مشکلات ویروس کرونا نیز موجب شده تا میزان تولید و فروش این واحدهای تولیدی به‌شدت کاهش یابد.
نیاز به تبلیغات و برند سازی
مدیر اتحادیه آبنبات سازان مرکز استان خراسان شمالی بابیان اینکه برای توسعه صنعت آبنبات نیاز به تبلیغات سرا سری داریم، می‌افزاید: باید صداوسیما و رسانه‌ها مکتوب، این تنها سوغات مظلوم استان را به مردم کشورمان بشناساند چون این محصول فاقد هرگونه مواد شیمیائی ونگهدارنده است.
فدایی با بیان اینکه در سال‌های گذشته آبنبات تولیدی بجنورد را به استان‌های کشور ارسال می‌کردیم اما چند سالی است که استان‌های دیگر نیز آبنبات تولید می‌کنند و این کار موجب شده که تولیدکنندگان ما دچار ضرر و زیان شوند، بیان کرد: اکنون آبنبات بجنورد به کشورهای عراق و ترکمنستان صادر می‌شود.
خوشه صنعتی ایجاد شده است
سرپرست معاونت صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان شمالی نیز در گفتگو با بازار در خصوص خوشه صنعتی آبنبات بجنورد می‌گوید: خوشه صنعتی آبنبات در سال ۹۰ شروع شد و در یک دوره سه‌ساله به پایان رسید
در سال‌های گذشته آبنبات تولیدی بجنورد را به استان‌های کشور ارسال می‌کردیم اما چند سالی است که استان‌های دیگر نیز آبنبات تولید می‌کنند و این کار موجب شده که تولیدکنندگان ما دچار ضرر و زیان شوند
محسن صابری در ادامه با اشاره به افزایش عمر ماندگاری آبنبات بجنورد می‌گوید:: هم‌اکنون این محصول دیرینه که کام مردم خراسان شمالی را شیرین کرده و از دیرزمان وجود داشته به کشورهای مختلفی مثل آلمان، ترکمنستان، سوئد، ترکیه و عراق صادر می‌شود همچنین با تلاش‌های صورت گرفته درصدد این هستیم تا صنعت آبنبات همیشه ماندگار باشد.
سوغات اصیل بجنورد
رییس اتاق بازرگانی خراسان شمالی نیز در گفت و گو با بازار می گوید: آبنبات بجنورد یکی از سوغات اصیل این شهرستان است که باید این محصول با کیفیت در سایر استان های کشور معرفی شود. فعالان این صنف برای معرفی این محصول در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی باید حضور داشته باشند.
سعید پور آبادی با اشاره به برگزاری جشنواره شهر آبنبات در سال گذشته در بجنورد، بر اهمیت موضوع برندینگ آبنبات بجنورد تاکید می کند و می افزاید: به منظور محقق شدن این موضوع باید تمامی برند های آبنبات بجنورد در یک برند واحد شناخته شوند.
در نهایت باید گفت افزایش قیمت محصولات اولیه، نداشتن برند سازی و تبلیغات مناسب، عدم یافتن بازارهای ملی و بین المللی و نداشتن ثبات در زمره موانعی هستند که کام آبنبات ریزان بجنوردی را تلخ کرده اند باید دید در سال جاری چقدر از این مشکلات برطرف خواهد شد.
نظر شما