بازار؛ گروه بین الملل: «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه با یک رسانه ژاپنی گفته بود که این نهاد با توجه به افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران، به دنبال بازرسی‌های گسترده‌تر در آن است.
گروسی در مصاحبه با روزنامه «روزنامه نیهون کیزای» از مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین مدعی شد: تولید اورانیوم در سطوح بالاتر، غنی سازی ایران را به سطوحی نزدیک‌تر می‌کند که امکان کاربری نظامی آن را نمی‌توان نادیده گرفت.
او در ادامه توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران را «وضعیتی فوق العاده» خواند و گفت: واضح است که نیاز به بازرسی جدی است، اگر می‌خواهید اطمینان یابید که انحراف نظامی وجود ندارد. ایران کمی کمتر از ۲۰ کیلوگرم [اورانیوم ۲۰ درصد] دارد، اما آن‌ها دارای سه هزار کیلوگرم اورانیوم غنی شده هستند که قبلاً در سطوح پایین‌تر تولید شده است. آن‌ها همچنین در حال افزایش توانایی غنی‌سازی با استفاده از تجهیزات بیشتر هستند.
مدیرکل آژانس در اشاره به سفر ماه گذشته خود به تهران و توافق موقت دست یافته با ایران گفت: چارچوب سه ماهه، خوشبختانه زمانی را برای مشورت‌ها و مذاکره دیپلماتیک در خصوص برجام فراهم می‌کند.
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به اظهارات «رافائل گروسی» ایران گفته است: موضوع نظارت بر برنامه‌های هسته‌ای ایران موضوع فنی و تکنیکی است. ایران در چارچوب پادمان همواره همه دسترسی‌ها را داده است و برخی دسترسی‌ها را در چارچوب پروتکل الحاقی داده بود که با مصوبه مجلس به حالت تعلیق درآمد و سه ماهی فرصت به پنجره دیپلماسی داده شد و باید منتظر بمانیم که آیا از این پنجره دیپلماسی استفاده خواهند کرد.
سخنگوی وزارت خارجه گفته بود: توصیه من به آژانس این است که به عنوان نهاد فنی در چارچوب فنی اظهارنظر کند و بی طرفی خود را حفظ کند و روابط خوب ایران و آژانس در همین چارچوب به خوبی می‌تواند ادامه یابد.
خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی آمریکا و استاد دانشگاه جورج تاون به بررسی دلایل این اظهارات گروسی پرداخته که در ادامه می خوانیم.
*مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت با توجه به افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران، این نهاد به دنبال بازرسی‌های گسترده‌تر و جدی‌تر در آن است. «رافائل گروسی» روز جمعه در مصاحبه با روزنامه «روزنامه نیهون کیزای» از مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین اعلام کرد: تولید اورانیوم در سطوح بالاتر، غنی سازی ایران را به سطوحی نزدیک‌تر می‌کند که امکان کاربری نظامی آن را نمی‌توان نادیده گرفت. این اظهارات در حالی است که برنامه اتمی ایران تحت نظارت آژانس قرار دارد و ایران بر اساس NPT و پادمانهای وابسته به آن با این نهاد همکاری می کند. به نظر می رسد اظهارات «گروسی» فراتر از تعریف نقش آژانس به عنوان نهادی نظارتی است. ارزیابی شما چیست؟
البته این درست است که ایران هنوز عضو NPT می باشد اما کشورهای غربی و اسرائیل همیشه ادعا کرده اند که ممکن است ایران برنامه پنهانی ساخت اتمی داشته باشد. یکی از دلایل آمریکا برای انعقاد برجام هم این بود که با بازرسی های گسترده تر امکان ساخت پنهانی سلاح اتمی در ایران نباشد.
افزایش میزان غنی سازی ممکن است این بیم را در غرب ایجاد کرده باشد که ایران شاید بخواهد نظر خود را در مورد نساختن سلاح اتمی عوض کند.
*بعد از نشست اخیر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، آمریکا در بیانیه ای اعلام کرد که تعهدات ایران ذیل آژانس بین المللی انرژی اتمی با تعهداتش ذیل برجام متفاوت است. برخی معتقد هستند این به معنای این است که اگر ایران گامی دیگر در راستای کاهش تعهدات برجامی خود بردارد، آمریکا پرونده هسته ای ایران را در شورای حکام باز خواهد کرد و احتمال ارجاع آن به شورای امنیت وجود دارد. با این ارزیابی موافق هستید؟
تعهدات ایران در برجام بیش از تعهدات در NPT می باشد. مثلا ایران بعد از برجام، پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا کرد در حالیکه مطابق NPT مجبور به این کار نیست.
*آمریکا در تلاش است تا ضمن اعلام تمایل به بازگشت به برجام، کانال آژانس را نیز فعال نگه دارد تا در مواقع لزوم بتواند از ایران امتیاز بگیرد. اعلام وجود ذرات اورانیوم در ایران در دو سایت اعلام نشده و اینکه ابهاماتی در این زمینه وجود دارد نشان می دهد بهانه لازم را نیز در اختیار دارد. به نظر شما مباحثی که در ارتباط با برنامه هسته ای ایران از سوی آژانس(بر اساس اسناد ادعایی نتانیاهو که مدعی است اسرائیل از ایران ربوده) و در ارتباط با «ابعاد احتمالی برنامه نظامی» ایران (PMD) ممکن است بر اساس این اسناد مطرح شود آیا ادامه خواهد داشت؟ چرا که ایران در خصوص بازرسی از دو سایت آباده و تورقوزآباد که بر اساس این اسناد از سوی آژانس صورت گرفت، گفته بود که ادعاهای مبتنی بر این اسناد باید کاملاً بسته شود.
امریکا تمام کانالهای فشار بر ایران را زنده نگه خواهد داشت چه تحریمها و چه فشار از طریق آژانس و حتی تهدید به فرستادن دوباره پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت.
*با توجه به مواضع کنونی ایران و آمریکا، آیا احتمال از سرگیری مذاکرات قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران در خردادماه وجود دارد؟
مسئولان آمریکایی مکررا گفته اند که عجله ای به بازگشت به برجام ندارند. از آن گذشته امریکا معتقد است که دولتها در ایران توانایی تصمیم گیری در مسائل اصلی را ندارند. بنابراین من تصور نمی کنم که مسأله نزدیک شدن انتخابات ایران تأثیری در تصمیم آمریکا داشته باشد.
نظر شما